bird [bɜ:d] n. пту́шка, птах
♦
an old bird стрэ́ляная пту́шка;
be (strictly) for the birds infml ≅ кура́м на смех; не мець ва́ртасці;
the bird has flown пту́шка зні́кла (пра асобу, якая ў вышуку);
a bird in the hand is worth two in the bush ≅ лепш верабе́й у руцэ́, чым го́луб на страсе́;
birds of a feather (flock together) ≅саро́ка саро́ку ба́чыць здалёку; аднаго́ по́ля я́гады;
kill two birds with one stone ≅ адны́м стрэ́лам забі́ць двух зайцо́ў;
the early bird catches the worm ≅ xто ра́на ўстае́, таму́ Бог дае́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
devil [ˈdevl] n. чорт, д’я́бал
♦
poor devil! infml небара́ка!; нябо́га!;
between the devil and the deep blue sea ≅ памі́ж двух агнёў;
the devil take it! infml каб яго́ чорт узя́ў!;
go to the devil! infml ідзі́ к чо́рту!;
speak/talk of the devil infml лёгкі на ўспамі́н;
He has the devil’s own luck. Яму шалёна шанцуе;
I had the devil of a time. Я вельмі добра бавіў час;
There’ll be the devil to pay. Разлічыцца за гэта будзе нялёгка;
What the devil do you mean? infml Якога д’ябла!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
sea [si:] n.
1. мо́ра;
the high sea(s) адкры́тае мо́ра;
travel by sea падаро́жнічаць мо́рам
2. паве́рхня мо́ра, хва́лі (мора);
a heavy/wild sea бурлі́вае мо́ра;
a light sea спако́йнае мо́ра
3. (of) вялі́кая ко́лькасць (чаго-н.);
a sea of troubles бе́зліч турбо́т
♦
at sea у мо́ры;
be at sea не ве́даць, што рабі́ць, што сказа́ць і да т.п.;
go to sea стаць марако́м;
put (out) to sea пуска́цца ў пла́ванне;
the seven seas усе́ мо́ры і акія́ны све́ту;
between the devil and the deep blue sea ≅ памі́ж двух агнёў
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
string2 [strɪŋ] v. (strung)
1. наця́гваць, напіна́ць (струну, вяроўку і да т.п.)
2. ніза́ць, нані́зваць (пацеркі)
3. лу́шчыць (стручкі фасолі, гароху і да т.п.)
♦
string smth. together : I can’t string two words of French together. Я не магу звязаць і двух слоў па-французcку.
string along [ˌstrɪŋəˈlɒŋ] phr. v. : string smb. along падма́нваць каго́-н. наўмы́сна;
string along (with smb.) ісці́ сле́дам (за кім-н.); быць ве́рным (каму́-н.)
string out [ˌstrɪŋˈaʊt] phr. v. расця́гваць; расця́гвацца (гужам);
string out the washing разве́шваць бялі́зну (на вяроўку)
string up [ˌstrɪŋˈʌp] phr. v.
1. напру́жваць (нервы)
2. infml ве́шаць злачы́нцу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
забі́ць сов.
1. уби́ть, умертви́ть; (пулей и т.п. — ещё) срази́ть;
з. чалаве́ка — уби́ть (умертви́ть, срази́ть) челове́ка;
2. (гвоздь и т.п.) заби́ть, вбить, вколоти́ть;
3. (наглухо закрыть чем-л.) заколоти́ть, заде́лать;
з. во́кны до́шкамі — заколоти́ть о́кна до́сками;
з. шчы́ліны па́куллем — заде́лать ще́ли па́клей;
4. заби́ть, засори́ть;
з. трубу́ — заби́ть (засори́ть) трубу́;
лёд забі́ў пралі́ў — лёд заби́л проли́в;
5. спорт. заби́ть;
з. мяч у варо́ты — заби́ть мяч в воро́та;
6. (начать бить во что-л.) заби́ть;
забі́лі бараба́ны — заби́ли бараба́ны;
◊ з. асі́навы кол у магі́лу — вбить оси́новый кол в моги́лу;
з. галаву́ — (чым) заби́ть го́лову (чем);
з. двух зайцо́ў — уби́ть двух за́йцев;
камара́ не заб’е́ — му́хи не оби́дит;
хоць забі́ — хоть убе́й;
забі́ мяне́ бог — убе́й меня́ бог;
няха́й мяне́ пяру́н заб’е́ — разрази́ меня́ гром
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Праго́н 1 ’дзеянне паводле дзеяслова прагнаць’ (ТСБМ), ’абгароджаная з двух бакоў дарога, па якой ганяюць жывёлу’ (ТСБМ), ’праход (для жывёлы)’, ’равок для сцёку вады’, ’пратаптаная сцежка’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом., ТС), ’сцежка ў лесе, вытаптаная жывёлай’ (Шатал.), ’дарога за гумном’ (Сцяшк. Сл.), ’бэлька, ачэп’ (Мат. Гом.), прого́ны ’падоўжанае тоўстае бервяно, на якое насцілаюць мост’ (лун., Шатал.). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад прагнаць < гнаць. Аналагічныя дэрываты ва ўсіх славян у розных значэннях: рус. прого́н, укр. прогі́н, польск. przegon. чэш. průhon, славац. priehon, серб.-харв. прогон, славен. progòn. У значэнні ’дарога для прагона жывёлы’, адзначаным ва ўсходнеславянскіх, заходнеславянскіх і сербска-харвацкай мовах, магчыма, прасл. *progonъ. Гл. яшчэ Куркіна, Этымалогія–1968, 97.
Праго́н 2 ’ачэп’, ’кладзь, якая служыла апорай страхі на сохах’ (брэсц., кобр., Нар. сл.). Рус. прого́н ’кладзь, ляжачая частка рыштавання вакол будоўлі’, ’палка ў невада, якой ён прапускаецца пад лёд’, укр. прогін ’палка ў невада, якой ён прапускаецца пад лёд’. Этымалагічна тое ж, што і папярэдняе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэзь 1 ’дробна нарэзаная салома на корм’ (Байк. і Некр., Бяльк., Касп., Мат. Гом., Нас., Шатал., Юрч., Сл. ПЗБ, Нар. лекс.); сюды ж рэзь ’дызентэрыя’ (ЛА, 3), ’боль у жываце’ (Байк. і Некр., Нас.), ’рэзкі боль’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’аперацыя’ (Жд. 1). Укр. різь ’рэзь’, рус. резь, польск. rzeź ’забой скаціны’. Прасл. *rězь < *rězati. Гл. рэзаць.
Рэзь 2 ’сетка з вялікімі вочкамі’ (мін., ЛА, 1), ’сетка з тоўстых вяровачак’ (гом., ЛА, 1). Падобна на тое, што аднолькавая форма, зафіксаваная ў двух рэгіёнах, мае адрознае паходжанне. Лексема з першым значэннем суседзіць з формай рэ́жа ’тс’ (гл. рэжа 1), якая ад рэ́дкі, можна дапусціць, што і рэзь першапачаткова фігуравала як рэдзь < рэдкі (гл.). Але пад уплывам пераасэнсавання кораня рэж‑ як ад рэжу < рэзаць, адбылася і замена рэдзь > рэзь. Другое значэнне дазваляе меркаваць, што форма рэзь не ад рэзаць, як можа падацца на першы погляд, а ад рэзгіны (гл.) шляхам адаптыўных зменаў, параўн. яшчэ формы гэтага слова рэ́зкі (Шатал.), рэ́зіні, рэ́звы (ДАБМ, камент., 826). Гл. яшчэ наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
акно́, ‑а; мн. вокны, акон, вокнам; н.
1. Праём у сцяне будыніны для святла і паветра. Дом на пяць акон. // Зашклёная рама. Уставіць акно. Разбіць акно. // Падаконнік. Палажыць на акно. Сядзець на акне. // Растуліна ў якім‑н. апараце, машыне. Скідальнае акно ў жняярцы. // перан. Выхад, доступ да чаго‑н. Рэвалюцыя адкрыла нашым людзям акно ў шырокі свет. «Полымя».
2. Рэшткі вадаёма ў балоце, дрыгве; апарына. Дзе-нідзе свінцовымі вокнамі зманліва блішчалі праёмы вады. Ракітны.
3. Разм. Вольны прамежак часу ў раскладзе заняткаў педагога.
•••
Венецыянскае акно — вялікае акно, якое складаецца з трох частак (звычайнага акна і двух паўакон па баках).
Глухое акно — акно, зробленае для формы, а не для карыстання.
Італьянскае акно — акно з трох ці чатырох створак.
Чортава акно — глыбокая ўпадзіна з вадою сярод балота.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бараба́н, ‑а, м.
1. Ударны музычны інструмент у выглядзе шырокага цыліндра або рамы, на якія з аднаго ці двух бакоў нацягнута скура. Бадзёрыя гукі труб і зычны стук барабана біліся ў шыбы вокан, вабячы Рыгора. Гартны. З вясны да восені кожнай раніцы чуюцца тут гукі горна, гулкія ўдары барабана, дзіцячыя галасы, смех, песні. Хомчанка.
2. Спец. У розных машынах і механізмах — рухомая дэталь, якая мае форму цыліндра. На версе стары Тодарчык ці сама Волька Янкава кідаюць снапы ў барабан — у чорную ляпу малатарні. Пташнікаў. Сцёпка паспеў расстраляць усе патроны і зноў зарадзіў барабан. Хомчанка.
3. Спец. Цыліндрычная або шматгранная частка будынка, якая падтрымлівае купал. На выступе густа раслі дрэвы, а між дрэў шарэла вузкая будыніна, падобная на царкву без барабанаў і купалаў. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падману́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго і без дап.
1. Наўмысна сказаўшы няпраўду, увесці ў зман каго‑н. Завода па-ранейшаму не было.. «Адно з двух, — падумаў Васіль, — ці той сустрэчны [чалавек] падмануў мяне, ці сам ён, пэўна, не ведаў, дзе трактарны завод». Кулакоўскі.
2. Не выканаць абяцання, не апраўдаць чыіх‑н. спадзяванняў; падвесці, ашукаць. — А ты, капітан, не трывожся, — пачаў супакойваць.. [салдат]. — Раз абяцалі твае, што прышлюць каго-небудзь, значыць не падмануць. Чыгрынаў. / у перан. ужыв. Яўхім з радасцю падумаў, што поле каля цагельні і ў гэты год не падманула, урадзіла ўсім.. на зайздрасць. Мележ.
3. Разм. Салгаць, абмануць. — А дзе ж твая, сынку, шапка? — раптам запытаўся ў мяне бацька.. Што мне было адказаць бацьку? Падмануць, сказаць, што згубіў? Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)