спасла́цца, спашлюся, спашлешся, спашлецца; спашлёмся, спашляцеся; зак.
Паказаць на каго‑, што‑н. у пацвярджэнне ці ў апраўданне чаго‑н.; прывесці ў якасці доказу. — Разам будзем апраўдвацца, — абяцаю я Рогачу. — На мяне спашліся. Савіцкі. Красніцкі спаслаўся на няхватку часу, і, падзякаваўшы яшчэ раз за шчырую гасціннасць, мы выйшлі на вуліцу. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спрэ́гчыся 1, спрагуся, спражэшся, спражэцца; спражомся, спражацеся, спрагуцца; пр. спрогся, спрэглася; заг. спражыся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Запрэгчыся разам, у адну вупраж (пра коней, валоў і пад.).
2. перан. Разм. Аб’яднацца для выканання якой‑н. справы.
спрэ́гчыся 2, спражэцца; пр. спрогся, спрэглася; зак.
Тое, што і спражыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стрэ́сці, страсу, страсеш, страсе; страсём, страсяце; пр. строс, стрэсла; зак., каго-што.
1. Трасучы, скінуць што‑н. Доўнар адвярнуўся, рухамі плячэй строс снег з каўняра і .. зняў футра. Дуброўскі. Дрэмле ветрык і на ўзвышшы Нават кветкі не калыша, Не страсе расы. Колас.
2. Трасучы, змяшаць разам. Стрэсці сена з саломай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суме́сны, ‑ая, ‑ае.
Які ажыццяўляецца супольна, разам; агульны. Сумесная работа. □ З якой замілаванасцю ўспамінаў .. [Вася] гады сумеснай вучобы ў школе, вясёлыя калгасныя вечарынкі. Краўчанка. Вунь колькі год мінула, а ўсё ж не забываюцца тыя сустрэчы ў вулачцы і сумесны паход у поле. Лупсякоў. Усе цёмныя бакі іх [Хадкевіча і Аксаны] сумеснага жыцця забыліся. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упераме́жку, прысл.
Разм. Папераменна чаргуючыся адно з другім, у нейкім пэўным парадку. Ішлі халодныя асеннія дажджы ўперамежку са снегам. «Звязда». Спалі.. [дзяўчаты] разам у Валіных сенцах... Раз уставала адна, другі раз — другая, уперамежку, каб устаць з жаваранкамі, прыцемкам пусціць трактар. Лобан. Мы, вучні, размяшчаліся на прыватных кватэрах, уперамежку з вайскоўцамі. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утапі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Заснаваны на утопіі (у 1 знач.). Утапічнае вучэнне Томаса Мора.
2. Які з’яўляецца утопіяй (у 2 знач.); нерэальны. Разам з адыходам ад утапічных ідэй Лабановіч.. перамагае.. разлад паміж словам і справай. «Полымя».
3. Які ўяўляе сабой утопію (у 3 знач.). Утапічны раман.
•••
Утапічны сацыялізм гл. сацыялізм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фрэ́нзлі, ‑яў; адз. фрэнзаль, ‑зля, м.
Рад нітак ці шнуркоў, злучаных па некалькі разам, якія звісаюць па краях фіранак, хустак і пад. як аздоба. Убачыла Зося праз акно Аўдолю, пакінула на плечы вялікую хустку з фрэнзлямі, выбегла. Крапіва. На другім ложку пад такой жа атласнай коўдрай з фрэнзлямі спіць жонка. Бядуля.
[Польск. frędzla ад ням. Fränsel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хло́пчык, ‑а, м.
Дзіця або падлетак мужчынскага полу. Два старэйшыя хлопчыкі, Косцік і Шурка, снедалі цяпер разам з бацькам і госцем. Брыль. Сярод іх [дзяцей] былі хлопчыкі і дзве дзяўчынкі. Колас. Ужо з самых малых сваіх год хлопчык пачаў уваходзіць у працоўнае жыццё сваіх бацькоў і ўсіх навакольных простых, працавітых людзей. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каміка́дзе
(яп. kamikaze = вецер багоў)
1) лётчык-смяротнік у японскай арміі ў перыяд другой сусветнай вайны, які ішоў на смерць разам з накіраваным на цэль самалётам;
2) перан. самаахвярны фанатык-смяротнік.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лігні́н
(ад лац. lignum = дрэва)
1) арганічнае рэчыва, якое разам з цэлюлозай змяшчаецца ў драўніне;
2) матэрыял у выглядзе тонкай слаістай паперы, вырабленай з драўніны; раней выкарыстоўваўся як перавязачны; драўнінная вата.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)