раскружы́цца, ‑кружуся, ‑кружыюся, ‑кружыцца; зак.
Пачаць хутка кружыцца. Куды і стома дзелася ў брыгадзіра! Падхапіў дзяцей, раскружыўся — аж пазайздросцілі хлопцы, лена плетучыся за ім у інтэрнат. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сацспабо́рніцтва, ‑а, н.
Сацыялістычнае спаборніцтва. Выклікаць на сацспаборніцтва. □ Паліна Нікандраўна ўчора ўвечары вярнулася з Літвы, куды ездзіла як член камісіі па праверцы сацспаборніцтва дзвюх суседніх рэспублік. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уве́зці, увязу, увязеш, увязе; увязём, увезяце; пр. увёз, увезла; зак., што.
Завезці, даставіць куды‑н., унутр чаго‑н. Увезці калёсы ў гумно. Увезці тавары з-за мяжы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вісмут ’назва хімічнага элемента’. Запазычана з рус. мовы, куды (пач. XVIII ст.) трапіла з нямецкай. Там першапачаткова (с.-н.-ням. Wesemot) абазначала ’кобальтавыя руды, якія здабываліся ў Саксоніі ў XVI ст.’ < Wiesen ’назва мясцовасці’ + muten ’вырабляць (руду)’, пасля — Wismut ’метал, здабыты ў Візэне’ (Клюге, 866; Шанскі, 1, В, 106).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скірава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; зак.
1. Пайсці, рушыць куды‑н., у якім‑н. напрамку. Адзін з .. [хлопцаў] пайшоў направа, другі налева. А Тац[ц]яна скіравалася па лесвіцы ўніз. Васілёнак. У правулак скіраваўся сабака, але, зачуўшы чалавека, вільнуў назад. Навуменка. // Звярнуцца, накіравацца ў які‑н. бок (пра позірк, вочы і пад.). Усе позіркі скіраваліся на Зосю. Хомчанка.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.); перан. Прыняць пэўны кірунак, павярнуцца куды‑н. — Дык куды гэта цяпер жыццё скіруецца? — хітравата спытаў Лукаш. Сабаленка. // Накіравацца на каго‑, што‑н. Калі гутарка скіравалася на сяло, Лабановіч улучыў момант, каб перавесці размову на грэблю. Колас. Абурэнне .. [Пракопа] чамусьці скіравалася не на Севу, а на Кашына старэйшага. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Разм.
1. што. Запіхваючы, усунуць куды‑н.; спехам або без разбору палажыць у што‑н. Віцька хуценька сунуў.. [шашку толу] у кішэню, за пазуху ўпхнуў скрутак шнура. Кухараў.
2. каго. Штурхнуўшы, прымусіць увайсці куды‑н. Дзверы адчыніліся са скрыпам, і паліцыянт.. упхнуў у пакой маладую жанчыну. Пестрак.
3. што. Прымусіць узяць, прыняць што‑н. Ніна адмаўлялася [ад гасцінца], але цётка сілаю ўпхнула здор у торбу. Арабей.
4. каго. Паставіць, накіраваць каго‑н. на якую‑н. работу, пасаду і пад. супраць волі. Не лёс, а Васілеўскі зараз упхнуў яго [бацьку] на гарбарню немца Гальдштэйна. Гарэцкі. // Уладкаваць каго‑н. куды‑н. па пратэкцыі. Не прайшоў [сын] у інстытут, На завочны ўпхнулі. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эк прост.
1. част. бач, вось;
эк куда́ хвати́ли бач (вось) куды́ хапі́лі;
2. нареч. ах, як; вось як;
эк я ума́ялась ах, як (вось як) я стамі́лася.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
żaba
ж. жаба;
gdzie konia kują, żaba nogę podstawia прык. куды конь з капытом, туды і рак з клюшняй
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
кандыда́т
(лац. candidatus = адзеты ў белае)
1) той, каго намячаюць выбраць, прызначыць, прыняць куды-н. (напр. к. у дэпутаты);
2) першая вучоная ступень, якая прысуджаецца на падставе абароны дысертацыі (напр. к. філалагічных навук).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
заці́снуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Разм. З цяжкасцю прабрацца куды‑н., залезці ў што‑н. цеснае, вузкае. Перад самым адыходам цягніка ў вагон заціснулася невядомага ўзросту жанчына. Пянкрат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)