цяжкадасту́пны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, да якога цяжка даступіцца; непраходны. Цяжкадаступныя горы. Цяжкадаступная пустыня.
2. Цяжкі для разумення, вывучэння. Цяжкадаступны стыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штык-ю́нкер, ‑а, м.
У 18 ст. — афіцэрскі чын у артылерыі, які адпавядаў прапаршчыку ў пяхоце. // Асоба, якая мела такі чын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыншы́лавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шыншылы, такі, як і ў шыншылы. Шыншылавае футра. // Зроблены з футра шыншылы. Шыншылавая шапка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эфіраале́йны, ‑ая, ‑ае.
Такі, які мае ў сабе эфірны алей (пра расліны). Эфіраалейныя культуры. // Звязаны з атрыманнем эфірных алеяў. Эфіраалейная прамысловасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Валовая скура ’шмат, багата’ (КЭС). Магчыма, валовая скура мела калісьці больш канкрэтнае значэнне меры, чым проста ’шмат’. Бясспрэчна, аднак, што такі выраз мог ужывацца ў значэнні меры, як і іншыя назвы частак цела жывёлін, параўн. туша, вепръ (гл. Скурат, Меры, 142 і наст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нахра́пнік ’зацяжны дождж’ (Ян.). Тлумачыцца, як пераноснае ўжыванне, відаць, ад нахрапнік ’нахабнік’: Вот ужэ дождж, такі нахрапнік, погноіць усе (там жа, 212), параўн. рус. нахрапник ’бессаромны чалавек, нахабнік’; аднак не выключана, што ў аснове дзеяслоў накра́пваць ’патроху капаць’, ад кра́паць ’капаць, імжэць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Няхо́ха (нехоха) ’чалавек, абыякавы да ўсяго’ (Ян.). Няясна, магчыма, экспрэсіўнае ўтварэнне ад не хацець, параўн. ілюстрацыю да слова: «ён у нас нехоха такі, не хоча нічога делаць» (там жа); паралель: даха ’тое, што дае’: Бацькава рука не браха, а даха (ТС, пад рука).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
поло́жено в знач. сказ.
1. (принято) прыня́та; (в обычае) заве́дзена, так вядзе́цца, ёсць такі́ звы́чай; (надлежит) нале́жыць;
2. (решено) вы́рашана; (постановлено) ухва́лена;
3. (назначено) прызна́чана, да́дзена;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
заво́шта, прысл.
Разм.
1. пытальнае. За што? Па якой прычыне? — За што мяне катуеш, пане? Завошта чыніш здзек такі? Колас.
2. адноснае. Ужываецца ў якасці злучальнага слова; у даданых дапаўняльных сказах адпавядае па значэнню словам: «па якой прычыне», «чаму». Віця маўчаў, бо яму прыйшлося б доўга расказваць, чаму ён сёння такі і завошта дзякуе. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ві́на,
гл. віны.
віна́, ‑ы, ж.
1. Нядобры ўчынак, правіннасць. Зразумець віну. Даказаць віну. □ Чэсь апусціў галаву ў знак свае віны і стаяў панурыўшыся. Колас. // Адказнасць за ўчынак, злачынства. Па чыёй віне?
2. Прычына. А сок быў свежы, такі хвацкі, Такі салодкі, забіяцкі! Ён быў галоўнаю віною Таго, што позняю парою Сядзелі дзеці чарадою. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)