до́ктар м

1. (вучоная ступень) Dóktor m -s, -tóren (скар Dr.);

до́ктар наву́к Dóktor der Wíssenschaften (скар Dr. sc. = scientiae); habilitíerter Dóktor (скар Dr. habíl.);

до́ктар медыцы́нскіх наву́к Dóktor der medizínischen Wíssenschaften (скар Dr. med.);

атрыма́ць ступе́нь до́ктара die Dóktorwürde erhálten*, (sich) habilitíeren;

мець ступе́нь до́ктара наву́к éinen Dóktortitel háben [besítzen*; ínnehaben аддз] habilitíert sein;

2. разм (лекар) Arzt m -es, Ärzte

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

скарыста́ць, скарысто́ўваць (áus)nútzen vt, ausnützen vt, (be)nützen vt; Nútzen zíehen* (з чаго-н aus D), sich (D) etw. zunútze [zu Nútze] máchen (атрымаць выгаду); áuswerten vt, verwérten vt (рэалізаваць);

до́бра скарыста́ць свой час séine Zeit gut (áus)nútzen;

скарыста́ць усе сро́дкі alle Míttel ánwenden* [éinsetzen];

скарыста́ць вы́падак éine Gelégenheit (áus)nútzen [ergréifen*, nützen, wáhrnehmen* аддз];

скарыста́ць до́свед Érfahrungen áuswerten;

скарыста́ць абсталява́нне Áusrüstung auslasten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

commission

[kəˈmɪʃən]

1.

n.

1) даручэ́ньне n.; паўнамо́цтва n., манда́т -у m.

2)

а) зага́д пра нада́ньне вайско́вага ра́нгу

б) нада́дзены ранг

to get a commission — атрыма́ць афіцэ́рскі ранг

to resign one’s commission — зво́льніцца з вайско́вае слу́жбы

3) камі́сія f., камітэ́т -у m.

4) камісі́йная пла́та

2.

v.t.

1) прызнача́ць на стано́вішча; дэлегава́ць; дава́ць паўнамо́цтвы

2) даруча́ць, дава́ць замо́ву (мастаку́ на карці́ну)

3) рыхтава́ць да дзе́яньня

•

- in commission

- out of commission

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

informacja

informacj|a

ж.

1. інфармацыя; паведамленне; звесткі;

uzyskać ~e — атрымаць інфармацыю;

zasięgnąć ~i o czym — сабраць інфармацыю пра што;

2. даведачнае бюро; бюро даведак; даведка;

~a turystyczna — турыстычнае бюро даведак;

zadzwonić do ~i — патэлефанаваць у даведку

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

набра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бяры́; -бра́ны; зак.

1. што і чаго. Паступова беручы, узяць нейкую колькасць чаго-н.; назбіраць.

Н. кніг у бібліятэцы.

Н. кош грыбоў.

2. Зачарпнуць, напоўніць чым-н.

Н. вады ў вёдры.

3. каго-што. Наняць, прыняць.

Н. рабочых.

Н. вучняў.

4. што. Скласці з друкарскіх літар тэкст або надрукаваць яго пры дапамозе камп’ютара.

5. што. Саставіць з некалькіх лічбаў, знакаў.

Н. нумар тэлефона.

6. што і чаго. Дасягнуць якой-н. ступені ў сваім развіцці, руху і г.д.

Самалёт набраў вышыню.

Н. хуткасць.

7. што і чаго. Атрымаць у выніку спаборніцтва, экзаменаў і пад.

Н. дзесяць балаў.

8. чаго. Купіць, набыць.

Н. тканіны на сукенку.

◊

Набраць сабе ў галаву (разм.) — умацавацца ў якой-н. думцы, многа думаць пра што-н.

|| незак. набіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. набіра́нне, -я, н. (да 3 і 4 знач.).

|| наз. набо́р, -у, м. (да 1—6 знач.).

Здаць кнігу ў н.

Н. у ліцэй.

Н. вышыні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

прыдба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. каго-што і чаго. Набыць, займець што‑н.; нажыць. [Алесь] трымаў каня і цешыўся з таго, што прыдбаў уласную гаспадарку, прыдбаў яе, столькі выцерпеўшы і вызнаўшы. Адамчык. У хаце іх было адзінае на ўсё наваколле піяніна — яго таксама Аксіння Хвядосаўна прыдбала для дачкі. Шамякін. У часе вайны загінула ўся дзядзькава сям’я. Новай ён не прыдбаў... Сачанка.

2. што і чаго. Атрымаць што‑н., авалодаць чым‑н. Прыдбаць вопыт. Прыдбаць пашану. □ Цягаў ён [бацька] гліну, цэглу і каменне, Каб той мулярскі спрыт сабе прыдбаць. Звонак. Цяпер прыдбалі лепшай славы жыццём адноўленым Паставы: народ сваёй паставіў працай патомкам і сабе палацы! Дубоўка. Рыбак з гэтага самага Івана не вельмі што, за ўсё сваё жыццё ён, можа, і злавіў паўдзесятка шчупакоў, але ўсё ж славу сабе прыдбаў шырокую і ведаюць аб ім многія. Шашкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ува́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да уварыць.

уварва́ць, ‑рву́, ‑рве́ш, ‑рве́; ‑рвём, ‑рвяце́; зак., што і чаго.

1. Вырваць хуткім рухам невялікую частку чаго‑н. Уварваць жменю сена. // перан. Здабыць, прысвоіць сабе нейкую колькасць чаго‑н. [Уладзік:] — Я грошы не збіраю і не кладу ў паклад. Што ўварву — прагуляю. Крапіва. [Стэфа:] — Усё выведаў [Юхім], усё выглядзеў і з’явіўся. Як груган, каб сабе што ўварваць. Савіцкі.

2. перан. З цяжкасцю вылучыць, выкраіць (пра час). Часамі можна і ўдзень часіну ўварваць. Чорны. У мяне зусім не стала вольнага часу, рэдка калі ўварвеш якую гадзіну, каб пайсці ў кіно ці парк. Ус.

3. Разм. Заставіць каго‑н. патраціць час, энергію, сілы і пад. Колькі ён мне здароўя ўварваў!

4. Укусіць. Сабака ўварваў за нагу.

•••

Уварваць кусок (кавалак) — захапіць сабе частку якога‑н. багацця, атрымаць прыбытак з чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уро́к​I м

1. Stúnde f -, -n, Únterrichtsstunde f;

дава́ць уро́кі Stúnden gében*; Únterricht ertéilen [gében*];

2. (заданне) Áufgabe f -, -n, Schúlaufgabe f, Háusaufgabe f;

рабі́ць уро́кі die Áufgaben [Háusaufgaben, Schúlaufgaben] máchen;

адка́зваць уро́к die Áufgabe hérsagen;

3. перан Léhre f -, -en; Beléhrung f;

гэ́та бу́дзе [паслу́жыць] табе уро́кам das wird dir éine Léhre sein;

атрыма́ць до́бры уро́к gehörig Léhrgeld záhlen;

уро́к не пайшоў яму́ на кары́сць er hat nichts zúgelernt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

здо́лець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее і здале́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

1. з інф. Быць у стане зрабіць, выканаць што‑н. [Таня] ведала; каб яна здолела расказаць усё шчыра бацьку, ёй адразу было б лягчэй, яна адразу адчула б сябе дома. Шамякін. Вее крыл узмах На прасторы сінім, Мы пракласці шлях Здолеем, асілім. Пушча.

2. з інф. Атрымаць магчымасць зрабіць што‑н. пры пэўных абставінах. Цяпер, стоячы над калонамі людзей, чалавек здолеў сказаць моцныя словы пра задачы і патрэбы ўсіх тых, што сабраліся тут. Чорны. — У нас сёння на які сеанс білеты? На дзесяць трыццаць? Ну дык вось, я не здолею пайсці. Васілёнак.

3. каго-што. Адолець, асіліць, змагчы. Мілая моладзь, слаўная моладзь Нашай бязмежнай краіны! Горы і мора можаш ты здолець, Сэрцам расплавіць ільдзіны. Купала. // перан. Цалкам завалодаць (пра фізічны стан). У палатцы пад ялінай Сон здалеў, схіліў Марата, Задрамаў, заснуў хлапчына. Шушкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прагрыме́ць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак.

1. Утварыць моцны гук, грукат. Раскаціста прагрымеў гром. Сіняўскі. Увесь дзень пякло, прыпарвала, а пад вечар прагрымела навальніца. Хадкевіч. // чым. Моцна стукнуць чым‑н. Саша сама прагрымела ў печы заслонкай, чыгунамі і зазірнула ў свой пакой, дзе сядзеў Пятро, зноў нечым збянтэжаная. Шамякін. // Праехаць з моцным шумам, грукатам. Дарога была ціхая, зрэдку дзе прагрыміць машына ды праскочыць матацыкліст. Сабаленка. Па чыгунцы, якая праходзіла адразу за балотам, прагрымеў поезд. Новікаў. // Прагучаць з вялікай сілай. Але не зрабілі.. [немцы] і двух крокаў, як зноў прагрымеў дружны партызанскі залп. Шчарбатаў. Як бы для таго, каб пацвердзіць .. [Шкробатавы] словы, зусім блізка прагрымела некалькі вінтовачных стрэлаў. Галавач. // Разм. Сказаць што‑н. гучна, грамавым голасам. — Гэта што яшчэ? — прагрымеў у насцярожанай цішыні.. голас [настаўніка]. Якімовіч.

2. перан. Атрымаць гучную славу, праславіцца. Клас прагрымеў на ўсю школу сваім аўтамабільным гуртком. Жычка.

3. Грымець некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)