ходя́чий в разн. знач. хадзя́чы;

ходя́чий больно́й хадзя́чы хво́ры;

ходя́чее выраже́ние хадзя́чы вы́раз;

ходя́чая и́стина хадзя́чая і́сціна;

ходя́чее мне́ние хадзя́чая ду́мка;

ходя́чая моне́та хадзя́чая мане́та.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пра́ўда, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. Тое, што адпавядае рэчаіснасці; ісціна.

Гаварыць праўду.

П. вочы коле (прыказка). Што п., то п. (сапраўды, на самай справе; разм.).

2. Парадак, заснаваны на справядлівасці, сумленнасці.

Шукаць праўды.

Стаяць за праўду.

3. Тое, што і правата (разм.).

Ваша п. (вы правы).

4. у знач. вык. і пабочн. сл. Сапраўды, на самай справе.

І п., дождж ідзе.

Я, п., забыла пра сход.

5. злуч. уступальны. Хоць і (разм.).

Сенакос добры, п. крыху далекавата ад вёскі.

Па праўдзе кажучы, пабочн. сл. (разм.) — ужыв. пры падкрэсліванні правільнасці, праўдзівасці сказанага, таго, што сцвярджаецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прописно́й

1. (о буквах) вялі́кі;

прописно́е Л вялі́кае Л;

2. (для прописки) прапісны́;

прописно́й листо́к прапісны́ лісто́к;

3. (всем известный) прапісны́;

прописна́я и́стина, мора́ль прапісна́я і́сціна, мара́ль.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

БАРДО́

(Bardot) Брыжыт (н. 28.9.1934, Парыж),

французская кінаактрыса. У кіно з 1952. Вядомасць набыла пасля фільма «І бог стварыў жанчыну» (1956). Здымалася ў фільмах «Парыжанка», «У выпадку няшчасця», «Жанчына і паяц», «Бабета ідзе на вайну», «Ісціна», «Пагарда», «Віва, Марыя!» і інш. Яе жыццёвы шлях і міф пра яе прааналізаваны ў фільме «Прыватнае жыццё». З 1973 не здымаецца. Вядомая як абаронца жывёльнага свету.

Літ.:

Дмитриев В., Михалкович В. Анатомия мифа: Брижитт Бардо. М., 1975.

т. 2, с. 307

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

адно́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Які вызначаецца пры супастаўленні, параўнанні з чым‑н.; рэальны, правільны толькі пры пэўных умовах. Абсалютная і адносная ісціна. □ [Заранік:] — А наконт глухамані, дык гэта разуменне адноснае: не такія мясціны ў нас ператвараюцца, ды так шпарка, што, прыехаўшы туды сёння, вы не пазнаеце, што было там учора. Хадкевіч. // Прыкметны толькі пры супастаўленні з чым‑н. менш значным, адчувальным; параўнальна невялікі. Але генерал.. меў рацыю: гэта было адноснае зацішша. Мележ.

2. У граматыцы — які паказвае адносіны да чаго‑н., між чым‑н. Адносны прыметнік. Адносны займеннік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

truth [tru:θ] n.

1. пра́ўда;

not a grain of truth ні ка́ліва пра́ўды;

home truths пра́ўда ў во́чы;

the plain truth чы́стая пра́ўда;

tell the truth гавары́ць пра́ўду

2. праўдзі́васць, і́сціна

in truth fml сапраўды́, факты́чна;

to tell the truth пра́ўду ка́жучы;

(the) truth will out пра́ўду не схава́еш, пра́ўда вы́лезе на паве́рхню

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ГАСЕ́НДЗІ

(Gassendi) П’ер (22.1.1592, Шантэрсье, каля г. Дзінь, Францыя — 24.10.1655),

французскі філосаф. Займаўся таксама астр. і матэм. даследаваннямі. Святар, праф. тэалогіі ў Дзіне (з 1613), філасофіі ў каледжы Экс-ан-Праванса (1616—23), матэматыкі ў Каралеўскім каледжы ў Парыжы (з 1645). Крытыкаваў схаластычны псеўдаарыстацелізм і вучэнне Р.Дэкарта аб прыроджаных ідэях. Адрадзіў атамістычныя ўяўленні, адстойваў ідэю матэрыяльнага адзінства свету і прынцыпы матэрыяльнага сенсуалізму ў гнасеалогіі. Лічыў, што творцам атамаў з’яўляецца Бог, а ісціна дасягаецца не толькі шляхам доказаў, заснаваных на вопыце і розуме, але і праз адкрыццё, заснаванае на боскім аўтарытэце. Этычныя погляды Гасендзі скіраваны супраць аскетычнай царк. маралі і ў многім развіваюць традыцыю Эпікура.

У.К.Лукашэвіч.

т. 5, с. 82

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

fact [fækt] n.

1. факт;

hard facts неабве́ржныя, бясспрэ́чныя фа́кты;

stick to the facts прытры́млівацца фа́ктаў

2. і́сціна, пра́ўда; сапра́ўднасць;

I know for a fact that she is not involved in the matter. Я ўпэўнены, што яна не замешана ў гэтай справе.

the fact (of the matter) is… на са́май спра́ве…;

facts speak for themselves фа́кты гаво́раць са́мі за сябе́;

Is that a fact? infml Няўжо так?

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ГА́ДАМЕР

(Gadamer) Ганс Георг (н. 11.2.1900, г. Марбург, Германія),

нямецкі філосаф, заснавальнік філас. герменеўтыкі. Скончыў Марбургскі ун-т (1922). З 1932 праф. філасофіі ў Лейпцыгу, у 1946—47 рэктар Лейпцыгскага ун-та, з 1949 праф. філасофіі ў Гайдэльбергу. У асн. працы «Ісціна і метад» (1960) абгрунтаваў канцэпцыю філас. герменеўтыкі, якую разглядаў не проста як метад гуманіт. навук. а як своеасаблівую анталогію, свайго роду філасофію разумення, што ўключала ўсю сукупнасць чалавечых ведаў пра свет і быццё. Выступаў супраць неапазітывісцкага, рацыянальнага метаду пазнання сац. з’яў і лічыў неабходным перайсці «ад навукі да свету жыцця». Ісціну не можа пазнаваць і абвяшчаць нехта адзін, толькі дыялог дапамагае прыйсці да яе.

Тв.:

Рус. пер. — Истина и метод. М., 1988;

Актуальность прекрасного. М., 1991.

Т.І.Адула.

т. 4, с. 419

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Wisheit

f - му́драсць

~ (auf) der Gsse — збі́тая і́сціна

ich bin mit miner ~ zu nde — я паспрабава́ў усе́ сро́дкі, я не ве́даю, што дале́й рабі́ць

◊ er hat die ~ nicht mit Löffeln gegssen — іран. ён зо́рак з не́ба не хапа́е

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)