бана́льны
(фр. banal)
шаблонны, збіты, пазбаўлены арыгінальнасці ў сувязі з частым ужываннем (напр. б-ая фраза).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
тыра́да
(фр. tirade, ад іт. tirade)
доўгая фраза, урывак прамовы, шматслоўная рэпліка, сказаная ў прыўзнятым тоне.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
стэрэаты́пны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да стэрэатыпа (у 1 знач.). Стэрэатыпны сплаў. // Надрукаваны са стэрэатыпа. Стэрэатыпнае выданне.
2. перан. Які часта паўтараецца, стаў звычайным, агульнапрынятым. Першым на стэрэатыпныя пытанні суда адказваў Тарашкевіч. Ліс. // Шаблонны, трафарэтны. Стэрэатыпная фраза. □ Спачатку я цярпліва дзень у дзень пісала тыя палымяныя дыктоўкі, не адважваючыся выказаць сваіх адносін да іх стэрэатыпнага зместу і формы. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паро́ль
(фр. parole = слова)
сакрэтнае ўмоўнае слова або фраза для апазнання сваіх у канспіратыўных арганізацыях і на вайсковай службе.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
liczman, ~u
м.
1. фішка;
grać o ~y — гуляць на фішкі;
2. збітая (зацяганая) фраза
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
komunał, ~u
м. шаблонная думка, збітая фраза;
prawić ~y — гаварыць агульнымі (шаблоннымі) фразамі; гаварыць банальнасці
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
дэві́з
(фр. devise)
1) кароткая фраза, у якой выражаецца кіруючая ідэя паводзін або дзейнасці;
2) слова або выраз, якія аўтар ставіць на творы замест свайго імя на закрытым конкурсе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Сказ 1 ‘фраза, выказванне, выраз’ (ТСБМ, Ласт., Гарэц., Байк. і Некр.), ‘аповяд пра падзеі мінулага або сучаснасці’, ‘расказ, апавяданне’ (ТСБМ, Гарэц., Др.-Падб.), ‘вымаўленне, гаворка’ (ТС). Нулявы дэрыват ад сказаць (гл. казаць); параўн. рус. сказ ‘паданне, апавяданне’. Як граматычны тэрмін лічыцца арыгінальным утварэннем без семантычных паралеляў у іншых мовах (Бідэр, Зб. Мальдзісу, 331), калі не лічыць семантычнай паралеллю чэш. věta ‘сказ’ ад старога кораня ‑větiti ‘гаварыць’ (Голуб-Ліер, 506).
Сказ 2, сказік ‘бяльмо на воку’ (навагр., Жыв. сл.). Гл. каз.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сакрамента́льны
(с.-лац. sacramentalis, ад лац. sacramentum = клятва, прысяга)
1) абрадавы, рытуальны, свяшчэнны, варты пакланення;
2) традыцыйны, які стаў звычаёвым (напр. с-ая фраза).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
іро́нія
(лац. ironia, ад гр. eironeia = прытворства)
1) тонкая насмешка, выражаная ў скрытай форме;
2) стылістычны зварот, фраза, у якіх прытворна, з мэтай насмешкі сцвярджаецца супрацьлеглае таму, што думаюць-аб сабе або прадмеце.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)