Ашы́йна ’не вельмі, неабавязкова’ (Шат.). Няясна; параўн. блізкае па семантыцы чэш. ošivati se ’адмахвацца’, ц.-слав. ошити сѧ ’abstinere, адказвацца’ (якія Махэк₂, 607, узводзіць да праслав. šibati) і серб.-харв. ошѝјати ’перавярнуць, завярнуць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сця́жкі ’атрэп’е’ (шум., лаг., глыб., Сл. ПЗБ), сця́жка ’палоска’ (Рагаўц.). Параўн. укр. стя́жка ’паласа’. Да сцягнуць < цягнуць ’тое, што сцягнута’; ЕСУМ (5, 460) узводзіць украінскае слова да *vъstęga, звязанага чаргаваннем галосных з *vъstǫga, гл. стужка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Талма́чыць ’тармасіць’ (узд., Жд. 3). Параўн. смален. талмата́ ’шум, мітусня’, якое Ліўканен (Отглаг. сущ., 172) узводзіць да *tъlmъ, гл. тлум (< *tьlp‑mъ), што сумніўна. Паводле Фасмера (5, 15), з *тълмота. Параўн. фанетычна блізкае няяснага паходжання талмак (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

erect

[ɪˈrekt]

1.

adj.

1) про́сты

2) натапы́раны (пра во́лас); ашчаці́нены (пра поўсьць у ката́)

2.

v.t.

1) ста́віць (по́мнік); узво́дзіць

2) будава́ць (дом)

3) склада́ць, мантава́ць (машы́ну)

4) заклада́ць (устано́ву)

5) утвара́ць (штат, акру́гу)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

нагова́ривать несов.

1. нагаво́рваць;

нагова́ривать пласти́нку нагаво́рваць пласці́нку;

2. (на кого, что возводить напраслину) разг. нагаво́рваць; (оговаривать) абгаво́рваць; (наушничать) нагаво́рваць, дано́сіць; (клеветать) разг. паклёпнічаць, узво́дзіць паклёп;

3. этн. нагаво́рваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Разгы́каць ’выклікаць крык, сварку’ (Юрч. СНЛ), параўн. рус. ги́кать ’пранізліва ўскрыкваць’, гы́кать ’крычаць па-лебядзінаму’, табол. разгы́каться ’разрагатацца’, чэш. hýkati ’ускрыкваць ад здзіўлення’, дыял. hykati ’плакаць’, славац. дыял. hykať ’усхліпваць, плакаць’. Трубачоў узводзіць да *gykati, дзеяслоў гукапераймальнага характару (ЭССЯ, 7, 221).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

будаваць; ставіць, стаўляць (разм.); узводзіць, узносіць / з бярвення: рубіць / з цэглы ці з камення: мураваць

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

Разгу́ніць ’моцна зганьбіць’ (Юрч. СНЛ), гу́неный ’зняслаўлены’ (Юрч. СНЛ). Ад гу́ніць ’знеслаўляць, ганьбіць’ (Юрч.). Апошняе Трубачоў (ЭССЯ, 7, 82) разам з рус. гуни́ть ’гаманіць, апавядаць’ узводзіць да *gǫgniti (гл. гугняць) — гукапераймання з рэдуплікацыяй спалучэння gn і, у нашым выпадку, спрашчэння gn > n.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Журэ́ць ’разгарацца’ (Сл. паўн.-зах.). Відаць, кантамінацыя жураць 1 (жураць) і літ. žiorúoti ’тлець, іскрыцца, разгарацца’, на якое ўказвае Сл. паўн.-зах. (2, 160), паколькі слав. хутчэй не дае значэння ’разгарацца’. Літ. слова Фрэнкель (1312) узводзіць да žarà ’зара’, якое суадносіцца са слав. зара.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

будава́ць, буду́ю, буду́еш, буду́е; буду́й; будава́ны; незак., што.

1. Узводзіць якое-н. збудаванне.

Б. дамы.

2. Майстраваць, выпускаць машыны і пад.

Б. камбайны.

3. перан. Ствараць, арганізоўваць.

Б. новае жыццё.

4. Намячаць, ствараць у думках планы, здагадкі і пад.

Б. планы.

5. Асноўваць, базіраваць на чым-н.

Б. сваё выступленне на канкрэтных прыкладах.

6. Выражаць, фармуляваць.

Правільна б. сказ.

7. Вычэрчваць якую-н. геаметрычную фігуру на аснове зададзеных памераў.

Б. трохвугольнік.

◊

Будаваць на пяску (неадабр.) — засноўваць на ненадзейных звестках.

Будаваць паветраныя палацы (іран.) — мроіць, планаваць нерэальнае, захапляцца нязбытнымі марамі.

|| зак. вы́будаваць, -дую, -дуеш, -дуе; -дуй; -даваны (да 1—4 знач.), пабудава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны; наз. пабудо́ва, -ы, ж.

|| наз. будава́нне, -я, н. і будо́ўля, -і, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)