Verbum

змахну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.

Хуткім, рэзкім рухам зняць, сцерці з паверхні чаго-н. або скінуць.

З. пыл.

З. крошкі са стала.

|| незак. зма́хваць, -аю, -аеш, -ае.

адстая́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -то́іцца; зак.

1. Пра вадкасць: пастаяўшы, даць асадак.

2. перан. Канчаткова сфарміравацца (пра думкі, погляды).

Думка адстаялася, усё стала зразумелым.

|| незак. адсто́йвацца, -аецца (да 1 знач.).

прыла́вак, -ла́ўка, мн. -ла́ўкі, -ла́ўкаў, м.

Род вузкага, закрытага спераду стала ў магазіне, які аддзяляе прадаўца ад пакупнікоў, а таксама стол для продажу тавараў на рынку.

Работнікі прылаўка (служачыя магазіна).

|| прым. прыла́вачны, -ая, -ае.

таямні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц, ж.

1. Тое, што яшчэ не пазнана, не стала вядомым.

Таямніцы мінулага.

Т. атама.

2. Тое, што трымаецца ў сакрэце, наўмысна хаваецца ад іншых.

Не раскрываць таямніцы.

Умець захаваць таямніцу.

сту́кнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак.

Ударыцца аб што-н. або адзін аб аднаго, наткнуўшыся на што-н. або на каго-н. ці спатыкнуўшыся.

С. аб вугал стала.

|| незак. сту́кацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 знач.).

стаць, ста́ну, ста́неш, ста́не; стань; зак.

1. Устаць, прыняць вертыкальнае становішча.

Пасля хваробы дзед не мог с. на ногі, ляжаў у ложку.

2. Перастаць працаваць, дзейнічаць (пра механізмы, прадпрыемствы і інш.).

Гадзіннік стаў.

3. Ступіўшы на якое-н. месца, спыніцца на ім стоячы.

Стань ля акна.

4. Узяцца за якую-н. работу, дзейнасць (у адпаведнасці са значэннем наступнага назоўніка).

С. за варштат.

С. на абарону інтарэсаў.

С. на чале каманды.

5. З’явіцца, падняцца над зямлёй, гарызонтам.

Сонца стала над галавой.

6. Часова размясціцца дзе-н. (на стаянку, пастой, адпачынак).

С. на пастой.

С. на папас.

7. Размясціцца на якім-н. месцы (пра прадметы).

Шафа ў гэтым куце не стане.

8. Узнікнуць, з’явіцца.

Праз год-другі тут стане новы пасёлак.

9. Адбыцца, здарыцца, зрабіцца.

Каб чаго дрэннага дома не стала.

10. Заступіцца за каго-н.

За брата трэба с. гарой.

11. безас., з адмоўем. Перастаць існаваць; памерці.

Ужо год як цёткі не стала.

12. кім-чым, якім і безас. Ужыв. як дапаможны дзеяслоў у саставе выказніка ў знач. зрабіцца, ператварыцца.

Ён стаў журналістам.

На дварэ стала цёпла.

13. Выкарыстоўваецца ў саставе дзеяслоўнага выказніка ў сэнсе пачаць.

С. касіць.

С. чытаць лекцыі.

14. Замерзнуць (пра раку).

Рака стала.

◊

Валасы сталі дуба — пра пачуццё жаху, вялікага страху, зведанага кім-н.

Ні стаць, ні сесці — няма дзе павярнуцца.

Стаць на дыбкі (разм.) — рэзка запярэчыць.

|| незак. станаві́цца, -наўлю́ся, -но́вішся, -но́віцца (да 1—4 знач.).

са (гл. з), прыназ. з Р, В і Т.

Ужыв. замест «з» перад словамі, якія пачынаюцца са збегу зычных, дзе першымі з’яўляюцца «с», «з», «ж», «ш», «м», напр.: са стала, са зруба, са жменьку, са шчыта, са мной.