Вун1 ’ён’ (КСТ). Паралельнае да вон ’тс’ з моцнай лабіялізацыяй; параўн. Бузук, Спроба, 56.
Вун2 ’вунь’ (Яруш., Мядзв., Юрч., Яўс.); ’вунь там’ (Касп., КСП); ’там, трохі далей’ (КЭС, лаг.). Паралельнае ўжыванне форм з мяккасцю канцавога зычнага і без мяккасці характэрна для ўказальных займеннікаў і ў іншых мовах; параўн. рус.вон і вонь (СРНГ), польск.han і hań і інш. (гл. Саднік-Айцэтмюлер, 3–4). Гл. вунь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыкара́скацца ’прывязацца, прычапіцца, прыстаць’ (Байк. і Некр., Растарг., Янк. 1, Ян.). Прэфіксальнае ўтварэнне ад кара́скацца ’карабкацца’ (гл.) з развіццём (зменай) семантыкі; параўн. аналагічнае зах.-бранск.прикара́скаться ’прычапіцца да некага дакучліва’. Бяспрэфіксны дзеяслоў надзейнай этымалогіі не мае. Спроба яшчэ Брукнера (219) звязаць з кара́сь, паўтораная таксама ЭСБМ (4, 264), выглядае зараз этымалагічным кур’ёзам. Падаецца, што лагічней бачыць тут рэгрэсіўную дысіміляцыю выбухной групы ‑[пк]‑ у кара́бкацца > ‑[ск]‑ у кара́скацца, абумоўленай, магчыма, экспрэсіўным ужываннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
samobójstwo
samobójstw|o
н. самагубства, самазабойства;
popełnić ~o — скончыць жыццё самагубствам, забіць сябе, зрабіць сабе смерць;
próba ~a — замах на самагубства, спроба забіць сябе
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
авало́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. Захапіць, узяць сілай; завалодаць. Спроба ворага з ходу авалодаць пераправай.. не ўдалася.Брыль.//перан. Падначаліць сабе, падпарадкаваць свайму ўплыву. Авалодаць увагай.
2. Ахапіць, апанаваць (пра стан, думкі, пачуцці). Цяжкая стома авалодала ўсім целам, не хапала паветра.Гамолка.«Глупства ўсё гэта, не можа быць», — суцяшаў сам сябе Казімір, як бы баючыся таго новага пачуцця, што авалодала ўсёй яго істотай.Краўчанка.
3. Трывала засвоіць што‑н., навучыцца карыстацца, кіраваць чым‑н. Авалодаць англійскай мовай. Авалодаць агратэхнікай. Авалодаць станком.
•••
Авалодаць сабой — вярнуць страчанае самамавалоданне. Госць падаўся да дзвярэй, але зноў авалодаў сабою і спакойна сеў.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уніжэ́нне, ‑я, н.
1.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. уніжаць — унізіць; дзеяннеістанпаводлезнач.дзеясл. уніжацца — унізіцца. І расказваў дзед Талаш пра свае прыгоды, пра стажок, пра сваё ўніжэнне перад польскімі жаўнерамі, пра іх насмешкі і здзек.Колас.Калі чалавек заскарузне ў сваіх звычках.., дык ужо вельмі цяжка яго перайначваць. Усякая спроба змяніць натуру такога чалавека ў лепшы бок успрымаецца ім як уніжэнне яго асобы.Дуброўскі.
2. Тое, што прыніжае, зневажае чалавека, яго годнасць. Тое, што .. [Яраш] вымушаны рабіць з гэтага бязвіннага наведвання тайну, уніжала і абражала. А ўніжэнне для яго, гордага і незалежнага, было самай страшнай карай.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
attempt1[əˈtempt]n.
1.спро́ба, намага́нне;
ma ke an attempt спрабава́ць;
They made no attempt to escape. Яны нават не зрабілі спробы ўцячы.
2. зама́х (на жыццё);
Someone has made an attempt on the President’s life. На жыццё прэзідэнта быў зроблены замах.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Барку́н ’палявая трава’ (Сцяшк. МГ), ’баркун белы, Меlilotus albus L.’ (Кіс.), ’люцэрна серпападобная, Medicago falcata L.’ (Кіс.). Таксама беркун, беркін (гл.). Рус.буркун, укр.буркун, боркун, борконь, буркунчик, бурундук, бурунчук, борончук і г. д. (гл. Макавецкі, Sł. botan., 226–227, 229; Мяркулава, Очерки, 86–87). Паводле Мяркулавай, Очерки, 87, ва ўкр. мове запазычанне з цюрк. моў (спробацюрк. этымалогіі Мяркулава, Очерки, там жа), а адтуль у рус. У бел. мову таксама, мабыць, узята непасрэдна з укр.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Залёты ’імкненне выклікаць прыхільнасць з боку асобы іншага полу’. Укр.зальо́ти ’тс’. З польск.zaloty ’тс’. Паводле Брукнера (644), o незаканамерна з ě: lětь ’воля, магчымасць’. Гл. адлёт, лець. На запазычаны характар указвае ўкр. форма, а таксама фармальная і семантычная агульнасць польск., бел., укр. слоў. Параўн. з адрозненнямі чэш., славац.zálety ’залёты’, рус.залет ’зух, удалец’, залётка ’каханая’, славен.zalèt ’забег, спроба’, серб.-харв.за́лет ’разбег, размах’. Гл. заляцацца. Пра рус.залётка Адзінцоў, Этимология, 1974, 120–124.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
effort[ˈefət]n.
1. намага́нне, вы́сілкі, напру́жанне;
without effort без намага́нняў, лёгка;
spare no effort не шкадава́ць сіл
2.спро́ба; за́хады;
make an effort/no effort/every effort рабі́ць спро́бу/не спрабава́ць/прыкла́сці ўсе намага́нні;
The prisoner made no effort to escape. Зняволены не спрабаваў уцячы.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)