друзм. Schótter m -s, -; zerkléinerte Stéine [Zíegel usw.]; Schutt m -(e)s (будаўнічае смецце)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Сумёт ’гурба снегу’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Некр. і Байк., Ласт., Касп., Яшк., ЛА, 2), сумёты ’гурбы’ (шуміл., Сл. ПЗБ), параўн. укр.дыял.суме́та ’гурба’, рус.сумёт ’тс’. Прасл.*sǫmetъ, іншыя дэрываты суадносныя з *sъ‑mesti ’змесці’ ад прасл.*mesti ’месці’, параўн. каш.sḿot ’гурба снегу’, серб.-харв.smȅt ’гурба снегу; сметнік, смецце’ (Борысь, Prefiks., 108–109; SEK, 4, 335). Сюды ж суме́ціца ’завіруха’ (Касп.), су́мець ’завея’ (Нас., Бяльк.), а таксама суме́цце ’смецце’, суме́тны (Гарэц., Ласт.). Параўн. смецце, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БІЯПА́ЛІВА,
біялагічнае паліва, 1) біямаса, здольная пры згаранні даваць энергію (драўніна, торф, водарасці і інш.).
2) Арганічныя адкіды (гной, смецце, памёт, драўнянае пілавінне і інш.), якія выдзяляюць у працэсе распаду цяпло. Біяпаліва шырока выкарыстоўваюць для абагравання цяпліц, парнікоў і ахаванага грунту. Пры распаданні біяпаліва вылучаюцца вуглякіслы газ, аміяк і вада, якія спрыяюць росту і развіццю раслін.
1. Метучы, зняць, сцерці, скінуць з паверхні чаго-н.
З. пыл з лавы.
З. усё на сваім шляху.
З. з твару зямлі каго-, што-н. (перан.: знішчыць).
2. Метучы, згрэбці ў адно месца, у кучу.
З. смецце ў куток.
|| незак.змята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз.змята́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вы́вахаць ’выветрыць усё смецце з зерня’ (Сцяшк.). Да польск.wachać ’махаць, калыхаць, веяць’, wahać ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лахмаві́нне, лыхмавінья ’дзіравае адзенне, анучы’ (Яўс.). У выніку кантамінацыі лексем лахман і шумавінне ’смецце’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Насурні́ць ’нахмарыць’: нешта насурніла, каб дошч ні пайшоў (Мат. Маг.). Цёмнае слова. Найбольш верагодная сувязь з дыял.сур ’смецце’ (Нас., Бяльк.), су́рный ’засмечаны’, сурінка ’парашынка’ (Нас.), аднак семантычны пераход ’смецце’ > ’воблачнасць’ цяжка абгрунтаваць тыпалагічна. Дапушчэнне сувязі з сурміло ’непрыветны, змрочны чалавек’ (ТС), магчыма з *сурніло, застаецца толькі здагадкай, што патрабуе далейшага вывучэння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
rubbish1[ˈrʌbɪʃ]n.
1.сме́цце, хлам;
a rubbish bin вядро́ для сме́цця;
household rubbish стары́зна; макулату́ра і да т.п.
2.infml бязглу́здзіца, лухта́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)