гратуа́ р
(фр. grattoir, ад gratter = скрэбці )
сталёвы інструмент у выглядзе кароткага клінка на ручцы, які выкарыстоўваецца гравёрамі і мастакамі для зняцця няроўнасцей на метале, гіпсе, лішняй фарбы на паперы і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
чи́ стить несов.
1. (удалять грязь, делать чистым) чы́ сціць; (тереть — ещё) шарава́ ць; (ваксить — ещё) ваксава́ ць;
чи́ стить коня́ чы́ сціць каня́ ;
чи́ стить зу́ бы чы́ сціць зу́ бы;
чи́ стить посу́ ду чы́ сціць (шарава́ ць) по́ суд;
чи́ стить о́ бувь чы́ сціць (ваксава́ ць) абу́ так;
2. (от кожуры) абіра́ ць; (скрести) скрэ́ бці , струга́ ць; (лущить — ещё) лу́ шчыць, луза́ ць; (перебирать) перабіра́ ць;
чи́ стить карто́ шку абіра́ ць (преимущественно варёную) , струга́ ць (сырую) , скрэ́ бці (молодую) бу́ льбу;
чи́ стить морко́ вь скрэ́ бці мо́ ркву;
чи́ стить ры́ бу скрэ́ бці ры́ бу;
чи́ стить горо́ шек абіра́ ць (лу́ шчыць, луза́ ць) гаро́ шак;
чи́ стить ви́ шни, грибы́ перабіра́ ць ві́ шні, грыбы́ ;
3. (освобождать от скопившегося, опорожнять) чы́ сціць; (дымоход) выціра́ ць;
чи́ стить кана́ л чы́ сціць кана́ л;
чи́ стить коло́ дец чы́ сціць сту́ дню;
чи́ стить тру́ бы выціра́ ць ко́ міны;
4. перен. (проверять с целью освобождения от чуждых элементов)разг. ы́ сціць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
claw
[klɔ]
1.
n.
1) капцю́ р, кіпцю́ р -а́ m.
2) ла́ па зь кіпцюро́ м, клю́ шня f.
2.
v.t.
1) дра́ паць; драць, дзе́ рці, разьдзіра́ ць
2) схапі́ ць або́ цягну́ ць ла́ памі
3) скрэ́ бці
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Гню́ сны ’гнюсны’ (БРС , Нас. , Шат. ). Рус. гну́ сный , польск. gnuśny ’інертны, вялы’, балг. гну́ сен , серб.-харв. гну̏сан , ст.-слав. гнѫсьнъ Прасл. *gnusьnъ . Вытворнае ад *gnus‑ , якое параўноўваецца са ст.-ісл. gnúa ’церці’, грэч. χναύω > ’скрэбці , драпаць’. Формы тыпу гню́ сны (з палатальным нʼ ) тлумачацца экспрэсіўным характарам слова. Гл. Фасмер , 1, 422; Трубачоў, Эт. сл., 6, 184; Брукнер , 147; Слаўскі , 1, 305–306.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
grate 2 [greɪt] v.
1. це́ рці (на тарцы );
grated apple/cheese цёрты я́ блык/сыр
2. скрэ́ бці , скрабці́ , скрэ́ баць; скрыпе́ ць; скрыгата́ ць;
grate one’s teeth скрыгата́ ць зуба́ мі
3. (on/with) раздражня́ ць, дзе́ йнічаць на не́ рвы;
Her voice grates on me. Яе голас раздражняе мяне.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Лы́ сіць ’скрэбці бульбу збольшага, не поўнасцю’, ’збольшага абчэсваць бервяно, рабіць лысіны’ (докш. , Мат. Янк. ; Янк. 3.), ’кепска рабіць што-небудзь’ (в.-дзвін. , Шатал. ), лы́ сыты ’рабіць зарубкі на ствале дрэва’ (кобр. , Жыв. сл. ). Рус. лысить ’рабіць лысым’, ’знімаць кару з дрэва, ачышчаць жэрдкі для агароджы’, лыситься ’праясняцца’; польск. łysić się ’рабіць лысым, голым’; чэш. lysiti ’тс’, славен. lísiti ’пакрываць каляровымі плямамі’. Прасл. lysiti , утворанае ад прыметніка lysъ ’лысы’ (Слаўскі , 5, 413–414).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
scrabble
[ˈskræbəl]
1.
v.
1) дра́ паць, скрэ́ бці ; кара́ скацца
2) крэ́ мзаць, неаха́ йна піса́ ць
3) Figur. о́ спачна змага́ цца
to scrabble for a living — бі́ цца, як ры́ ба аб лёд
2.
n.
1) дра́ паньне n. э́ мзаньне n.
2) змага́ ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Ку́ таці , ку́ таць ’мыць (пра бялізну)’ (Сл. паўн.-зах. , Шатал. ). Цяжка семантычна суаднесці з кутаць© або кутаць 2 Тапароў , K–L, 286–287). Больш верагодным, здаецца, лексічнае пранікненне з балтыйскіх моў: літ. kutinėti ’скрэбці ’. Параўн. рус. стирать ’сціраць’ і ’мыць’.
◎ Ку́ таць 1 Нас. ). Да кут (гл.). Гл. хутаць .
◎ Ку́ таць 2 Сл. паўн.-зах. , Мат. Гом. , Ян. , Шатал. , Жыв. сл. , Нар. сл. ). Да кут (гл.) і куни 2
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паскро́ бак , паскрэбак , паскрэбіш , падскрэбіш , паскробка , паскрэбка , поскро́ бка , пашкробак , падшкробак ’выскрабак, рэшткі цеста ў дзежцы для закваскі’ (ТСБМ , Др.-Падб. , Сл. ПЗБ , ТС ; КЭС , лаг. ; Сцяшк. Сл. , Ян. , Мат. Гом. , Мат. Маг. ), паскрэбкі ’астаткі ежы ў паскробаным гаршку’ (КЭС , лаг. ), ’апошняе дзіця ў бацькоў’ (Сл. ПЗБ ). Да скрэбці Паілак значэнне ’пасля, па’. Аналагічна польск. poskrobek , рус. поскребок , поскрёбыш . Сюды ж кобр. , драг. поскрэптуха , поскріптуха , малар. поскрыптач , пошкріптач ’хлябок з рэшткаў цеста’ (клім. , Сл. Брэс. ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
strugać
незак.
1. стругаць;
2. габляваць;
3. (пра гародніну скрэбці ;
strugać wariata разм.
strugać ważniaka разм.
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)