der ~ [die ~, das ~, die ~n] яго́; пры ўказанні на прыналежнасць да дзейніка: свой (свая́, сваё, свае́)
die ~n — яго́ блі́зкія [ро́дныя]
sie wúrde die ~ — яна́ ста́ла яго́ жо́нкай
er hat ímmer das ~ getán — ён заўсёды выко́нваў свой абавя́зак
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Leve fit, quod bene fertur, onus (Ovidius)
Цяжар, які ўмела носяць, робіцца лёгкім.
Тяжесть, которую умело носят, становится лёгкой.
бел.Свая сярмяжка не цяжка. Валу свае рогі няцяжка насіць. Свой дым вочы не есць.
рус. Своя ноша не тянет. Груз становится лёгким, когда несёшь его с покорностью. В своей сермяжке никому не тяжко. На себя работа ‒ не барщина. Своя ноша не тяжела. Свой дым глаз не ест.
фр. Le fardeau qu’on aime n’est point pésant (Ноша, которую любишь, совсем не тяжела).
англ. A load that is cheerfully born becomes light (Приятный груз становится лёгким).
нем. Eigen was wie gut ist das (Своё всегда хорошо).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
АНТЫЧАСЦІ́ЦА,
адна з аднолькавых па масе, часе жыцця, значэннях спіна і цотнасці элементарных часціц, якія маюць роўныя па модулі, але процілеглыя па знаку квантавыя лікі (зарады). Напр., электрон (e-) і пазітрон (e+) адрозніваюцца знакам эл. і лептоннага зарадаў і спіральнасці (палярызацыі); нейтрон (n) і антынейтрон (n̄) — барыённага зараду і магн. моманту. У адпаведнасці з квантава-рэлятывісцкай прыродай элементарных часціц кожнай з іх адпавядае свая антычасціца, акрамя сапраўды нейтральных (не маюць ніякіх зарадаў) фатона, π0-мезона, ρ0-мезона, η0-мезона і j/ψ-часціцы. Характэрная асаблівасць пары часціца — антычасціца — здольнасць да анігіляцыі. Кожнаму працэсу эл.-магн. і моцнага ўзаемадзеянняў адпавядае аналагічны працэс, у якім усе часціцы заменены антычасціцамі, і наадварот. Эксперыментальна даказана існаванне антычасціц для ўсіх вядомых часціц. Зарэгістраваны найпрасцейшыя пасля антыпратона антыядры (антыдэйтрон, антытытрытый, антыгелій). Прынцыпова магчыма існаванне антыатамаў, антымалекул і наогул антырэчыва з антыпратонамі, антынейтронамі і пазітронамі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
наадваро́т, прысл.
1. У адваротным напрамку. Прачытаць слова наадварот.
2. Зусім інакш, не так, як трэба. Зрабіць усё наадварот. □ Я хацеў выклікаць жаласць у сэрцы Барыса, а выйшла наадварот...Бядуля.Лена адчыніла акно. Ад гэтага ў пакоі не стала халадней. Хутчэй наадварот: ноч была цёплая.Ваданосаў.
3.узнач.пабочн. У процілегласць таму, што сказана. Старыя злаваліся, а мы, наадварот, радаваліся.Якімовіч.Аксану больш за ўсё на свеце цікавіла свая сям’я, гаспадарка.. Люба, наадварот, цікавілася больш тым, што рабілася вакол.Васілевіч.
4.узнач.супраціўнайчасціцы(упачаткурэплікі). Зусім не. — Гэты ваш.. [знаёмы] не вельмі дасціпны чалавек, — сказаў Канстанцін Пятровіч. [Аляксандра Сцяпанаўна:] — Наадварот, ён меў рацыю.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахо́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да паходу, уласцівы яму; такі, які бывае ў паходзе. Была нават свая паэзія і хараство ва ўсёй гэтай бязладнай абстаноўцы ваеннага паходнага жыцця.Колас.Ішла нястройнымі паходнымі калонамі пяхота.Мележ.Байцы Чырвонай Арміі Ідуць паходным маршам.Купала.// Прызначаны для паходу. Паходная палатка. □ Шафёр сеў на пяньчук і стаў моўчкі завязваць свой паходны мяшок.Кулакоўскі.Малым прысніўся дзіўны сон, Што нехта, ў шынялі паходным, Прыйшоў, як бацька, сеў на ўслон І стаў пытаць пра ўсё лагодна.Танк.
2. Які бывае, знаходзіцца пры войску, экспедыцыі і пад.; перасоўны. Паходны шпіталь. Паходная радыёстанцыя. □ На дзядзінцы дымілася паходная кухня, а каля яе стаялі салдаты з медзянымі кацялкамі.Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рулява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; незак.
1. Кіраваць рулём. Шашу дагнаў на веласіпедзе Міхайла Прымак, ён спрытна руляваў адной рукой.Шамякін.// Кіраваць рухам чаго‑н. (лодкі, санак і пад.). Надзя рулявала ўпершыню, і лодка, вядома, больш слухалася маіх двух вёслаў, чым яе аднаго.Кірэенка.Я рулюю нагамі, выкіроўваю санкі на лёд.Жычка.//Разм. Ехаць па чым‑н., кіруючы рулём. [Сяргей Сяргеевіч:] — У Змітрака ўжо была ў той час свая машына, дык ён, як толькі вернецца, бывала, з работы, пасадзіць дачку і жонку і рулюе куды-небудзь за горад — у лес або на раку.Ляўданскі.
2.Спец. Каціцца па зямлі (пра самалёт).
3.Спец. Весці самалёт па зямлі (пра лётчыка).
[Ад фр. rouler — каціць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ме́ркаж., в разн. знач. ме́рка; (критерий — ещё) мери́ло ср.;
пад ~ку не падыхо́дзіць — под ме́рку не подхо́дит;
м. з папе́ры (з вяро́ўкі) — ме́рка из бума́ги (из верёвки);
м. ва́ртасці — мери́ло сто́имости;
◊ ме́раць усі́х адно́й ~кай — ме́рить всех одно́й ме́ркой;
свая́ м. — свой арши́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Únsere
sub
der ~ (die ~, das ~, die ~n) — наш (на́ша, на́шае, на́шы); пры ўказанні на прыналежнасць да дзейніка свой (свая́, сваё, свае́)
das ~ — сваю́ маёмасць
wir tun das ~ — мы зро́бім сваё [што ў на́шых сі́лах]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Omnis sibi malle melius esse quam alteri
Кожны сябе любіць больш, чым другога.
Каждый себя любит больше, чем другого.
бел.Свая кашуля бліжэй да цела. Бліжэй кашуля, чым кабат.
рус. Своя рубашка ближе к телу. Всякий сам себе ближе. Все люди свои, да всяк любит себя. В друге стрела, как во пне, а в себе, как в сердце. Всяк сам себе дороже. Свинье не до поросят, коли самоё на огонь тащат. Сова о сове, а всяк о себе.
фр. La chaire est plus proche du corps que la chemise (Кожа ближе к телу, чем рубашка).
англ. Self comes first (Я важнее всего).
нем. Jeder ist sich selbst der Nächste (Каждый сам себе самый близкий).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
koszula
koszul|a
ж. кашуля, сарочка;
~a nocna — начная сарочка;
~a śmiertelna — саван;
bliższa ~a ciału niż sukmana прык.свая кашуля бліжэй да цела;
jeszcze wtedy ~ę w zębach nosił разм. ён тады яшчэ без штаноў хадзіў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)