партыкуляры́зм, ‑у, м.

Кніжн. У буржуазнай навуцы — паняцце, якое абазначае ўсякі рух з мэтай набыцця або ўтрымання палітычнай, адміністрацыйнай ці культурнай аўтаноміі для тых або іншых частак дзяржавы.

[Ад лац. particularis.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ме́лас, ‑у, м.

Спец. Агульнае паняцце меладычнай, песеннай асновы ў музыцы. З народнай песняй паэзія Купалы .. сутыкаецца ў шматлікіх момантах, але ўзрастае яна не толькі на аснове народнага меласу. Навуменка.

[Грэч. mélos — песня, мелодыя.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Абшчына (БРС, Яруш.) < рус. община, запазычанне новае (XX ст.). Гэта паняцце ў народнай і старабеларускай мове называецца грамада. Гл. Крукоўскі, Уплыў, 21–22.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

парадыгма,

навуковая тэорыя; зыходная канцэптуальная схема; філасоўскае паняцце.

т. 12, с. 83

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ábgezogen

a адця́гнены, абстра́ктны

~er Begríff — высок. абстра́ктнае паня́цце

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

іеро́гліф, ‑а, м.

1. Фігурны знак у сістэме ідэаграфічнага пісьма, які абазначае цэлае паняцце, склад або гук. Кітайскія іерогліфы. Егіпецкія іерогліфы.

2. толькі мн.; перан. (іеро́гліфы, ‑аў). Пра незразумелае пісьмо, неразборлівы почырк.

[Ад грэч. hieros — свяшчэнны і glyphe — разьба.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

notion [ˈnəʊʃn] n.

1. паня́цце, уяўле́нне;

have no notion of smth. не мець (а)нія́кага ўяўле́ння аб чым-н.

2. меркава́нне, по́гляд, ду́мка

3. капры́з, дзіва́цтва, недарэ́чнае жада́нне

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

verdéutlichen

vt тлума́чыць, пака́зваць (до́вадамі)

éinen Begríff ~ — раскрыва́ць, тлума́чыць паня́цце

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Korrelát

n -(e)s, -e суадно́снае паня́цце, карэля́т; грам. карэля́т

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

*Пахапі́ць, похопі́ць ’уздумаць, зразумець’ (ТС), чэш. pochopit, славац. pochopiť ’зразумець’, а яшчэ ў ст.-чэш. pochopiti першаснае значэнне ’схапіць’, — усе з прэфікса po‑ і chop‑, які перадае паняцце хуткага руху (параўн. ст.-польск. pochopny ’хуткі’, pochopiać ’схопліваць, пахапа́ць’, pochop ’цяга’, ’імпульс’, ’здольнасць, паняцце, зразуменне’), аналагічны з kap‑ у лац. capiō ’бяру’, літ. kàpt! ’раптоўна схапіць’ (Махэк₂, 203). Сюды ж паха́пны, похапны́ ’хуткі, руплівы ў працы’ (Нас., ТС), свісл. ’ёмкі для работы’ (Сцяшк. Сл.). Параўн. таксама хапа́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)