катастрафі́чны, ‑ая, ‑ае.
Які з’яўляецца катастрофай, вядзе да катастрофы; трагічны. Катастрафічнае становішча. Катастрафічныя памеры. □ — Справы катастрафічныя, Рома, — сказаў .. [Гарышны] хлапцу. — Вада падае. Падае на два сантыметры ў дзень. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Апу́дзіла ’пудзіла’ (Янк. I). Сюды ж апу́дала ’чалавек неахайнага выгляду, сонны, непаваротлівы’ (Куч.), а таксама опу́дына ’шырокае не па памеры адзенне’ (Клім.). Укр. опудало ’пудзіла’. Утвораны ад дзеяслова пудзіць (гл.), як і пудзіла з пратэтычным ці прэфіксальным а‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мініяцю́ра, -ы, мн. -ы, -цю́р, ж.
1. Невялікі малюнак у фарбах у старадаўнім рукапісе, кнізе.
2. Невялікая карціна вельмі тонкай работы.
3. Мастацкі твор малой формы, завершаны па форме і думцы.
Тэатр мініяцюр.
◊
У мініяцюры — у зменшаным памеры.
|| прым. мініяцю́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кантраба́с
(іт. contrabbasso)
самы вялікі па памеры і нізкі па гучанні смычковы музычны інструмент.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
селенадэ́зія
(ад гр. selene = Месяц + daizo = падзяляю)
раздзел астраноміі, які вывучае форму і памеры Месяца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
працэнто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Р мн. ‑товак; ж.
Разм. Налічэнне аплаты за працу натурай або грашамі ў памеры некалькіх працэнтаў ад зробленага. — За бульбу працэнтоўку даюць. З дзесяці пудоў — пуд. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уса́дка, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.
1. Разм. Дзеянне паводле дзеясл. усадзіць (у 6 знач.).
2. Спец. Памяншэнне ў аб’ёме, памеры пры ўсыханні, застыванні і пад. Усадка бетону. Усадка чыгуну. Усадка матэрыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушы́ць, -ы́ю, -ы́еш, -ы́е; -ы́ты; зак., што.
1. у што. Прышыць, прымацаваць або зашыць унутр.
У. гузік.
2. Паменшыць памеры чаго-н., забраўшы лішняе ў швы.
У. сукенку ў таліі.
|| незак. ушыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. ушы́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. і ушыва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мерало́гія
(ад гр. meros = частка + -логія)
раздзел антрапалогіі, які вывучае памеры і формы асобных органаў чалавека.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Сто́лькі ‘так многа’ (Шымк. Собр., Жд. 2), ‘у такім памеры, колькасці, ступені’ (ТСБМ, Нас., Некр. і Байк., Растарг., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ), сто́лька ‘тс’ (чэрв., Сл. ПЗБ), сто́лько ‘тс’ (ТС). Працяг ст.-бел. толико ‘тс’, гл. толькі; с‑ надае слову значэнне прыблізнасці, гл. Фасмер, 3, 766.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)