◎ Ненаўце́й, нінаўцёй ’нечакана’ (Бяльк.). Рус. дыял. ненавтей ’нечакана, незнарок’. Другая частка (пасля адмоўя не-) звязана з ‑цеяць, гл. зацеяць, зацей, паралельным да -цяваць, параўн. выцяваць ’выдумляць’ (Нас.), што суадносяць з таіць (Гараеў, 114; Ілліч–Світыч, ВЯ, 1959, 7–8), рус. наўг. ненаний ’нечакана, незнарок; раптоўна’ (ад чаяти ’чакаць’) тлумачыць семантыку зыходнага дзеяслова. Устаўка ў як у выпадку нацянькі, наўцянькі ’нацянькі, проста’ (Бяльк.), гл. паў-. Параўн. няўцейкам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Налоп ’нечаканасць’ (Бяльк.), паленым ’налопам, нечакана, нахабна’ (там жа). Гл. нітонам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бры́кнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Разм. Нечакана, раптоўна ўпасці. Брыкнуцца на роўным месцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гвалто́ўна прысл.

1. (супраць волі) gewáltsam, mit Gewált;

2. (раптоўна, нечакана) únerwartet; únvermutet

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

зда́рыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ыцца; зак.

1. Адбыцца, стацца.

Што здарылася?

2. безас., з інф. Выпасці на чыю-н. долю.

Здарылася заначаваць аднойчы ў лесе.

3. Нечакана з’явіцца, трапіцца (разм.).

Здарылася падарожная машына.

|| незак. здара́цца, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Наворышча ’нечаканае (выпадковае) спатканне’ (Бяльк.). Ад наўрацца ’выпадкова набрысці, нечакана сустрэцца’. Гл. наўрышча.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Панаво́рышчу ’нечакана, выпадкам’ (Бяльк.). З *панаровышчу ў выніку метатэзы зычных; далей да нораў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

неча́янно нареч.

1. (неожиданно) нечака́на, неспадзява́на; (внезапно) рапто́ўна, знячэ́ўку, зняна́цку;

2. (ненарочно) незнаро́к; (неумышленно) ненаўмы́сна; (случайно) выпадко́ва;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

не́ба, -а, мн. нябёсы, нябёс і нябёсаў, н.

Уся бачная над Зямлёй прастора ў форме купала.

На небе.

◊

Быць на сёмым небе — перажываць, адчуваць вялікую радасць.

Пад адкрытым небам — не ў памяшканні.

Трапіць пальцам у неба (разм., жарт.) — сказаць што-н. неўпапад, недарэчы.

Узнесці да неба — непамерна расхваліць каго-, што-н.

Як гром з яснага неба — раптоўна, зусім нечакана.

Як з неба зваліўся (разм.) —

1) нечакана з’явіўся; раптоўна здарыўся;

2) не разумее таго, што адбываецца навокал.

Як неба і зямля — нічога падобнага, поўная процілегласць.

|| прым. нябе́сны, -ая, -ае.

Н. купал.

Нябесная вышыня.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

znienacka

знянацку; раптоўна; нечакана; знячэўку;

zaskoczyć znienacka — заспець знянацку

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)