1. Намачыць, змачыць злёгку, трохі. [Люба] памачыла халоднай вадой хворае месца і завязала хустку.Чорны.Каб не плёскаць вадой, Маша асцярожна памачыла ручнік і выцерла твар.Шамякін.// Зрабіць зусім мокрым; вымачыць. Сагнуўшы ногі, [Андрэй] пачуў, што мокрыя калені: памачыў у расу, калі ішоў ля жыта.Пташнікаў.Доўга хадзілі нашы паляўнічыя, ногі памачылі, але ніякай здабычы не траплялася.Лынькоў.
2.Разм. Прыгубіць. Галя памачыла губы і адставіла [шклянку]. — Што гэта вы — і за сябе не хочаце выпіць?Сабаленка.Андрэй прынёс з хаты цёплае пойла, забеленае мукой. Кабыла ў ім толькі памачыла мызу.Чарнышэвіч.
3. Апусціць ручку з пяром у чарніла, чарніліцу. Прыстаў даў пратакол. Дзед Хрушч прысеў за стол, узяў ручку, памачыў у чарні[лі]цы пяро і выразна .. вывеў сваё прозвішча, пасля чаго па-рыцарску вярнуў пратакол прыставу.Колас.
4. і без дап.Мачыць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Cattus amat piscem, sed non vult tingere plantam
Кот любіць рыбу, але не жадае мачыць лапы.
Кот любит рыбу, но не хочет мочить лапы.
бел. Хоча выдраць з вулля мёду і каб не ўкусіла ніводная пчала. Хоча і ў пост аскароміцца, і ў святыя трапіць. Калі рыбу есці ‒ трэба ў ваду лезці. Не замуціш вады ‒ не паймаеш рыбы. Хочацца смачнага есці, а зарабіць не хочацца. Яму каб мёд, а яшчэ каб і лыжка.
рус. Лакома кошка до рыбки, да в воду лезть не хочет. Ног не мочить, так и рыбок не ловить. Хочется есть, да не хочется лезть. Есть молоко, да доставать далеко. Чтобы рыбку съесть, надо в воду лезть.
фр. Chat aime poisson mais n’aime pas a se mouiller les pattes (Кот любит рыбу есть, но не любит лапы мочить).
англ. The cat would eat fish and wouldn’t wet her paws (Хочет кот рыбки съесть, да не хочет лапы мочить).
нем. Wer mit will essen, soll mit uns dreschen (Кто вместе хочет есть, тот должен с нами молотить). Wer Fische fangen will, muß vorher die Netze flicken (Кто хочет ловить рыбу, должен предварительно заштопать сети).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
◎ Мярэча ’буралом і гушчыня лесу, праз якія цяжка прайсці’ (Мядзв., Касп.; крый., слаўг., Яшк.), паўн.-усх.мірэчча, слаўг.мярэчча (Яшк.), ’непралазнае балота’ (Бяльк.), ’цяжкапераходнае месца’ (Мат. Маг.), смал.мярэча ’рэдкі сасоннік на імшары’ (Максімаў), мерэч ’гушчар’ (ТС), чарніг.-сумск.палес.мереч, мяреча, мяреччя ’густы зараснік’, ’густыя кусты ў балоцістай нізіне’, ’непраходны лес’, хмероча, хмернеча ’густы цёмны лес на забалочанай нізіне’, арл.меречь ’грузкае балоцістае месца з драбналессем’; польск.mrocz ’змрок, цемра’ і інш. Да прасл.тогкъ, merkia, роднаснымі да якіх будуць літ.merkti, sumarkyti, лат.merkt, mėrcet ’мачыць, намочваць’, märks ’сажалка на лузе’, гальск.εμβρεκτον ’намочаны кавалак ежы’, лац.marcidus ’вялы, слабы’ (Траўтман, 182; Мюленбах-Эндзелін, 2, 584 і 619; Патабня, РФВ, 3, 99; Брукнер, KZ, 45, 103; Фасмер, 2, 602–603).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
wet
[wet]1.
adj. wetter, wettest
1) мо́кры
2) нявы́сахлы
Don’t touch: wet paint — Не дакрана́йся — пафарбава́на
3) дажджлі́вы, мо́кры
wet weather — дажджлі́вае, мо́крае надво́р’е
4) вільго́тны
2.
v.t.
мачы́ць, замо́чваць
3.
v.i.
1) мо́кнуць; макрэ́ць
2) мачы́цца, выдзяля́ць мачу́
4.
n.
1) макрата́, макрыня́f.
2) вільго́тнасьць, ві́льгаць f., макро́цьце n.
•
- wet behind the ears
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
rot
[rɑ:t]1.
v.i. (-tt-)
1) гнісьці́, гніць
2) трухле́ць, парахне́ць
3) псава́цца (пра зу́бы)
2.
v.t.
1) гнаі́ць, псава́ць
So much rain will rot the fruit — Ад такі́х ча́стых дажджо́ў садавіна́ пагніе́
2) мачы́ць(лён)
3) расклада́цца
3.
n.
1) гніцьцё, гніе́ньне n.
2) гніль f., трухно́, парахно́n.
3) informal лухта́, бязглу́зьдзіца f.
4.
interj.
лухта́! глу́пства!
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Вы́секаць ’высмаркаць нос’ (Янк. II, Бір. дыс., Шатал., брэсц., пін., З нар. сл.), вы́снекаць, вы́снякаць ’тс’ (Бір. дыс., Сцяц.). Укр.ви́сякати ’тс’, сяка́ти ’фыркаць, смаркацца’, рус.исся́кнуть ’вычарпацца’, польск.siąkać, siąknąć, sięknąć ’канчацца, вычэрпвацца; смаркацца’, в.-луж.sakać, saknyć ’высыхаць, вычэрпвацца’, чэш.sáknouti ’сачыцца, мачыць’, славац.siakať, siaknuť ’фыркаць, смаркацца’, серб.-харв.пресѐкати, ‑ка̑м ’вычарпаць’, балг.сѐквам, се́кна ’вычэрпваюся’. Прасл.*sęknǫti роднаснае слав.*sǫčiti, ц.-слав.исѫчити (гл. сучы́ць) (Фасмер, 3, 826). У іншых і.-е. мовах роднаснымі з’яўляюцца літ.senkù, sékti ’апускацца’, seklùs ’мелкі’, лат.sîkt, sīkstu, sîku ’засыхаць’, ст.-інд.ásakrak ’невычэрпны’, ст.-англ.sîhte ’балоцісты’ (з *siηhti), ірл.sesc ’сухі, бясплодны; той, які не дае малака’, кімр.hysp ’сухі’ (Траўтман, 256). Іначай–Махэк₂ (536), які звязвае таксама са слав.sokъ. Беларускія формы з ‑н‑, відавочна, пад уплывам польскіх назалізаваных форм з наступнай метатэзай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
soak
[soʊk]1.
v.i.
1) мо́кнуць, прамака́ць
2) прасяка́ць, прапі́тваць
Water will soak through the earth — Вада́ прасяка́е ў зямлю́
2.
v.t.
1) намо́чваць; мачы́ць(бялі́зну)
2) уця́гваць, уця́гваць, убіра́ць
The sponge soaked up the water — Гу́бка ўвабра́ла ваду́
3) Sl. суро́ва пакара́ць, аддуба́сіць
4) Sl. вымо́тваць, выця́гваць (гро́шы)
3.
n.
1) мачэ́ньне, намо́чваньне n.
2) Sl. п’я́ніца -ы m.& f.
•
- soak up
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
steep
I[sti:p]1.
adj.
1) стро́мкі, стро́мы
steep bank — стро́мкі бе́раг ракі́
steep slope — стро́ма f.
2) завысо́кі
a steep price — празьме́рна высо́кая цана́
2.
n.
стро́ма f.
II[sti:p]1.
v.t.
мачы́ць; насто́йваць; зава́рваць
2.
v.i.
1) мо́кнуць (у чым), зава́рвацца; насто́йвацца; наця́гваць (пра гарба́ту, зёлкі)
2) паглыбля́цца, акуна́цца
ruins steeped in gloom — руі́ны патана́лі ў це́мры
3.
n.
мачэ́ньне, насто́йваньне n.
•
- steeped in
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Кі́шка1 ’частка стрававальнага апарата’ (ТСБМ, Мат. Гом., ТС, Сл. паўн.-зах., Грыг., Бяльк., Яруш.). Укр.кишка, рус.кишка ’тс’, балг.кишка ’квач для ўвільгатнення пальцаў пры прадзенні’, польск.kiszka ’кішка’, чэш.kyška ’тс’, палаб.tʼai̯sə (< *kyša) ’нырка’. Надзейнай этымалогіі не існуе. Ст.-інд.kósthaḥ ’вантробы’ не мае словаўтваральнага тлумачэння (ад і.-е.*(s)keu̯‑ ’пакрываць’). Гл. Бернекер, 679; Покарны, 951–953. Да іншага індаеўрапейскага архетыпа ўзводзіць прасл.kyšьka Янзен (ZfSIPh, 15, 49–60): і.-е.*keu̯ *kū‑s ’выпукласць’. Нельга лічыць таксама надзейным супастаўленне з прасл.kyšěti ’кішэць’ (гл. кішэць) (Брукнер, 231). Існуе магчымасць больш простай версіі. Балг.кишка ’квач для ўвільгатнення пальцаў’, бясспрэчна, да киша ’слота, хлюпа’ (серб.-харв.кѝшати ’мачыць, размочваць’). Параўн. польск.kiszka ’кіслае малако’, чэш.kyška ’тс’. Гэта, магчыма, значыць, што старажытны чалавек меў некаторае ўяўленне пра наяўнасць брадзільных працэсаў у кішэчніку (параўн. Янзен, 59–60).