аско́лак, ‑лка, м.

Адколаты ад чаго‑н. кавалак. Асколак каменя, гранаты. □ Даходзяць толькі гукі — выццё снарадаў, скрогат выбухаў, сіпенне асколкаў... Мележ. Сярод лужыны валяліся асколкі цудоўнай Сонінай чарніліцы. Курто. // перан.; чаго. Тое, што захавалася ад мінулага, зніклага. Асколкі старога свету. □ Трухлявая салома і паркан — Далёкае мінуўшчыны асколкі. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

таганы́, ‑оў; адз. няма.

Разм. Прыстасаванне з жардзінак у выглядзе трыножка для падвешвання калыскі. Маці паставіла каля каменя таганы — тры звязаныя ўгары жардзінкі, прычапіла паміж імі калыску. Рылько. Сваю дачку малую [Кацярына] Пакладзе ў таганах. На хвілінку толькі, можа, Адхіснецца пакарміць, За жнівом палоскі збожжа Аж да вечара стаіць. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лазу́р, лазу́рак ’блакіт’, ’фарба светла-сіняга колеру’ (ТСБМ; ігн., Сл. паўн.-зах., Касп.), лазу́рка ’тс’ (Нас.), ст.-бел. лазоръ, лязуръ ’блакітны камень, блакітная фарба’ (пач. XVII ст.) запазычаны са ст.-польск. lazur (Булыка, Запазыч., 187) < с.-в.-ням. lāsūr(e) < с.-лац. lazurium, lasurium < араб. lāzaward < перс. lādzwärd ’лазурыт’, ’колер гэтага блакітнага каменя’, ’блакітная фарба’ (Слаўскі, 4, 83).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

hew

[hju:]

v.t.

1) сячы́ (сяке́рай, мячо́м); расьсяка́ць

2) абчэ́сваць (бервяно́); высяка́ць (з ка́меня, ма́рмуру)

to hew down — сьсяка́ць (дрэ́ва); высяка́ць (лес)

•

- hew one’s way

- hew to

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

асуа́рый

(н.-лац. ossuarium, ад лац. os, ossis = косць)

сасуд з гліны, каменя або алебастру для захавання касцей нябожчыка ў зораастрыйцаў Сярэд. Азіі, Ірана 5—8 ст.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

корн

(ням. Korn = зерне)

1) вага высакароднага металу ў манеце;

2) зярністая шурпатая паверхня каменя ў літаграфіі, металічнай пласцінкі ў афсетным спосабе друку або спецыяльнай паперы (корнпапір).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

му́ляр, ‑а, м.

1. Рабочы, які будуе што‑н. з каменя або цэглы. Муляр з цэглы дом кладзе, Сценка ў сценку роўныя. Астрэйка. Каб добра, якасна будаваць, трэба, каб у брыгадзе былі людзі некалькіх кваліфікацыій: цесляры, муляры, тынкоўшчыкі. Кулакоўскі.

2. Пячнік. [Вано] цэлыя дні стаяў каля муляра, які рабіў печ у хаце суседа. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адкало́цца I сов. (о чём-л. приколотом) отколо́ться, отшпили́ться

адкало́цца II сов.

1. отколо́ться;

~ло́ўся кава́лак ка́меня — отколо́лся кусо́к ка́мня;

2. перен. (отдалиться) отколо́ться;

а. ад кампа́ніі — отколо́ться от компа́нии

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Каменяло́мнік ’расліна Saxifraga’ (ТСБМ; маг., Кіс.; Дэмб. 1; б.-каш., Мат. Гом.), лексема з’яўляецца перакладам лац. назвы saxifragus ’той, хто разбівае каменне’. Расліна называлася так, бо выкарыстоўвалася старажытнымі грэкамі (Макак, Jména, 97–98) пры лячэнні ўнутраных органаў ад утварэння камянёў або паводле таго, што калі расла з каменя, расколвала яго. Аналагічна стол. каменны цвіток ’бурачок камяністы’ ∼лац. saxātilis ’той, хто жыве сярод скал’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

фасе́т

(фр. facette)

1) скошаная бакавая грань чаго-н., напр. люстэрка;

2) грань адшліфаванага каменя;

3) рагавіца кожнага з асобных вочак, з якіх складаецца складанае вока членістаногіх; фасетка.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)