relapse

[rɪˈlæps]

1.

v.i.

1) ізно́ў упада́ць у які-н. стан

She relapsed into silence — Яна́ ізно́ў змо́ўкла

2) захварэ́ць паўто́рна

His health relapsed — Ён ізно́ў захварэ́ў

2.

n.

паўтарэ́ньне n. (хваро́бы), рэцыды́ў -ву m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Апру́дзіцца ’цяжка захварэць, акалець’ (Касп.), рус. арх. опру́дить ’пазбавіць жыцця (безасаб.)’; прудить(ся) ’мачыцца ў пасцель’; арл., прудиться ’грэцца каля агню і абіраць насякомых’, укр. прудити(ся) ’выганяць, давіць насякомых з адзення’. Толькі першае рускае значэнне супадае з беларускім; іншыя, магчыма, абазначаюць дзеянні, звязаныя з хваробай, старэннем, яны, напэўна, звязаны этымалагічна з прудить(ся) ’хутка цячы’ < ’гнаць’, што вынікла з прудить ’рабіць запруду’; параўн., аднак, пудзіць. Калі б не арханг. опрудить, магчыма, трэба было б параўнаць беларускае слова з літ. aprūdýti ржавець’. Параўн. яшчэ апрындзіцца. Гл. апруда 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падхапі́ць, -хаплю́, -хо́піш, -хо́піць; -хо́плены; зак.

1. каго-што. Падтрымаць, падняць, трымаючы знізу, схапіць (злавіць тое, што падае).

П. сумку.

П. саслабелую старую.

Імклівая вада падхапіла човен.

2. каго-што. Рэзкім, паспешлівым рухам узяць, прыхапіць мімаходам.

Хлопец падхапіў дзяўчыну і закружыўся ў танцы.

3. перан., што. Адразу або нечакана атрымаць, схапіць, захварэць (разм.).

П. запаленне лёгкіх.

4. перан., што. Скарыстаўшы што-н. зробленае, пушчанае ў ход іншым, прадоўжыць пачатае другім (разм.).

П. чужую ідэю.

5. што. Пачаць падпяваць.

Весела п. песню.

6. перан., што. Падтрымаць, расшыраючы і паглыбляючы якое-н. дасягненне.

П. пачын.

|| незак. падхо́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

атрыма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; атры́маны; зак.

1. каго-што. Узяць, набыць тое, што прысылаюць, даюць, прапаноўваюць, уручаюць, прысвойваюць.

А. пісьмо.

А. зарплату.

А. падзяку.

А. кватэру.

А. вучонае званне.

2. што. Прыняць да выканання, набыць права на выкананне чаго-н.

А. загад.

А. слова.

3. што. Здабыць, вынайсці ў працэсе пошукаў.

А. бензін з нафты.

4. што. Зазнаць, адчуць.

А. задавальненне.

5. што. Захварэць на што-н.

А. насмарк.

6. што. Стаць шырока вядомым.

А. прызнанне.

7. Аказацца пабітым (разм.).

А. па руках.

|| незак. атры́мліваць, -аю, -аеш, -ае і атрымо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. атрыма́нне, -я, н. (да 1—4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

zachorować

зак.

1. na coзахварэць на што;

zachorować na gruźlicę — захварэць на сухоты;

2. разм. перан. крануцца на чым

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

звалі́цца

1. (hináb)stürzen vi (s); (úm)fállen* vi (s); zu Bóden fállen* (на зямлю);

2. разм. (захварэць) krank wérden;

◊

у мяне́ гара́ з плячэ́й звалі́лася mir ist ein Stein vom Hérzen gefállen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

◎ Пех ’чалавек, якога трэба падштурхоўваць да працы, справы’ (Нас.). Насовіч (413) выводзіць гэтае слова з nixaifb — народная этымалогія. Параўн., аднак, славен. pęh ’стома, стомленасць’. pęhati ’слабець’, pehati se ’старацца, працаваць, клапаціцца’, pehdta, pehočci ’стомленасць’, сюды ж ц.-слав. опЬшатн ’слабець, марнець; бяднець’, рус. опешать ’збяднець’, ’моцна стаміцца і захварэць’, ’перастаць быць дзейным, актыўным; страціць сілы, энергію’, ст.-чэш. pešeti ’слабець, чэзнуць; сумаваць’, н.-луж. pešak ’стары грыб’ і інш., якія можна ўзвесці да прасл. *pešati, роднаснага літ. pežti, pežti ’мець хворы выгляд’ (Бязлай, 3, 21). Махэк₂ (446) дапускае страту звонкасці ў слав. *pezjałi > pes‑jati > *peśati.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ill​2 [ɪl] adj.

1. хво́ры;

be ill хварэ́ць;

fall ill захварэ́ць

2. дрэ́нны, ке́пскі, благі́;

ill effects згу́бныя вы́нікі;

ill feeling(s) варо́жасць;

ill fortune няшча́сце;

ill health сла́бае здаро́ўе;

ill humour/temper дрэ́нны настро́й/хара́ктар;

ill luck нешанцава́нне; няўда́ча;

ill will непрыя́знасць, нядобразычлі́васць

♦

ill at ease не па сабе́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

скапы́ціцца, ‑пычуся, ‑пыцішся, ‑пыціцца; зак.

Разм.

1. Зак. да капыціцца.

2. перан. Памыліцца, зрабіць што‑н. няправільна. — Мы от тут акурат і баяліся скапыціцца... Шынклер.

3. перан. Паваліцца, упасці. Шчэхула як стаяў, так і скапыціўся, грымнуўшыся на падлогу. Машара. // Захварэць, злегчы. — Бачыш, не ў пару скапыціўся, — сказаў.. [дзядзька Даніла], відаць, думаючы пра тое, што праз тыдзень-два трэба будзе пачынаць сяўбу. Асіпенка.

4. Памерці, згінуць. Вядзьмар жа керхаў, керхаў ды і скапыціўся: відаць, Тодараў дручок быў мацнейшы за яго чары. Якімовіч. І дзед злуецца ды гадае, Калі скапыцяцца паны. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

héimsuchen

аддз. vt

1) наве́дваць (каго-н.)

2) здара́цца (з кім-н.); напатка́ць (каго-н.); падвярга́цца (чаму-н.)

vom Schícksal héimgesucht wérden — паспыта́ць зме́нлівасці лёсу

von Kránkheit schwer héimgesucht wérden — ця́жка захварэ́ць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)