1. Капаючы, дасягнуць чаго‑н., дабрацца да чаго‑н. Дакапацца да вады. Дакапацца да гліны. □ Бывала, збочыць крыху танк з дарогі — і праваліцца ў дрыгву так глыбока, што да яго немагчыма і дакапацца.Мележ.
2.перан.Разм. Дайсці да чаго‑н., дашукацца. Дакапацца да праўды. Дакапацца да прычыны. □ [Галай] павінен быў дазнацца, што за агеньчыкі бачыліся яму ўночы, дакапацца да сутнасці з’явы.Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Размачыць, зрабіць гразкім. Вада заліла лагчыны, расквасіла нізіны, а праз іх і да ўзгоркаў не дабрацца.Бялевіч./убезас.ужыв.Ісці цяжка: дарогу расквасіла, да чаравікаў прыліпаюць камякі гразі.Навуменка.
2. Разбіць да крыві (нос, твар і пад.). Расквасіць нос. □ — Што было... Што было, — адказваючы на роспыты, сказаў Цімох, — ды расквасіў плешкаю галаву аднаму, другі раз, мо, не палезе.Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дарва́цца1, ‑рвецца; зак.
Разм. Канчаткова парвацца, знасіцца (пра адзенне, абутак і пад.).
Разм. Атрымаць доступ, дабрацца да чаго‑н. вельмі жаданага, патрэбнага. Пачынкаўцы добра ведалі Сцёпкаву прагу да кніг і, сустракаючы яго з такой ношкай, жартавалі: — Дарваўся ты, Сцёпка, да свайго!Пальчэўскі.Мы ўправіліся з машынай і, змораныя, павалакліся на кухню. Там дарваліся да вады і пілі, пілі і не маглі здаволіцца.С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падзе́мны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца, залягае пад зямлёй, у нетрах зямлі. Падземныя воды. Падземныя часткі раслін. □ Лабановіч з невялічкім чамаданчыкам у руцэ адзін з першых сышоў з вагона і пайшоў следам за народам, з захапленнем пазіраючы на падземныя тунелі, што вялі на вакзал і ў горад.Колас.Доўга «вышкаўцы» свідравалі нетры, не адразу ім удалося дабрацца да падземных багаццяў.Кулакоўскі.// Які вядзецца, ажыццяўляецца пад зямлёй. Падземныя работы.// Які адбываецца пад зямлёй. Падземны штуршок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ха́ханькі, ‑аў; адз.няма.
1. Жартачкі. — Цяпер мы сапраўдныя рабінзоны, — пажартаваў Паўлік, пляскаючы з усёй сілы сябе па патыліцы. — Яму яшчэ хаханькі ў галаве, — злосна падумаў я, дрыжучы ад холаду.Бяганская.
2.узнач.вык. Вельмі проста, лёгка, смешна. [Дзед:] — Табе [Змітраку] хаханькі, а мы стаім, дарагі час на малацьбе трацім...Рылько.
•••
Не хаханькі — пра што‑н. сур’ёзнае, значнае, нялёгкае. [Шпунцік:] — А зараз паспрабуй управіцца, — адзін дзень застаўся. Дый дабрацца няма як, — семнаццаць кіламетраў — не хаханькі.Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дакапа́цца
1. (дабрацца да чаго-н) gráben* vt bis;
дакапа́цца да вады́ gráben*, bis man auf Wásser stößt;
2.перанразм (дайсці да чаго-н) dahínter kómmen*; áusfindig máchen;
дакапа́цца да су́тнасці спра́вы der Sáche auf den Grund kómmen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
reach2[ri:tʃ]v.
1. дасяга́ць, дахо́дзіць (да чаго-н.); даязджа́ць;
reach the summit of the mo untainдабра́цца да вяршы́ні гары́;
The sum total reaches hundred francs. Агульная сума складае сто франкаў.
2. праця́гваць, выця́гваць; распасціра́ць;
reach one’s hand across the table працягну́ць руку́ праз стол
3. дастава́ць, браць; дацягну́цца (да чаго-н.);
I saw him reach for the gun. Я бачыў, як ён схапіўся за зброю.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дапя́цьразм
1. (дабрацца куды-н) kómmen* vi (s); gelángen vi (s); éinen bestímmten Ort erréichen;
2. (дамагчыся, дасягнуць чаго-н) durch Ánstrengung erréichen; erríngen* vt, gelángen vi (s) (zu D);
3. (зразумець што-н) sich zuréchtfinden* аддз; dahínter kómmen*; kapíeren vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дасягну́ць
1. (дабрацца куды-н) erréichen vt; gelángen vi (s) (чаго-н zu D);
2. (дажыць да якога-н узросту) erréichen vt; erlében vt; lében vi bis (A), bis zu (D);
3. (атрымаць жаданае) erréichen vt, erríngen* vt; gelángen vi (s) (zu D)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
самаро́дак, ‑дка, м.
1. Рознай велічыні кавалкі металу (звычайна каштоўнага), якія сустракаюцца ў прыродзе ў хімічна чыстым выглядзе. Самародак плаціны. □ Знайсці сюжэтныя характары, дабрацца да іх бывае гэтак жа цяжка, як да нафты. А часам іх знаходзіш зусім выпадкова, як залатыя самаробкі.Шамякін.
2.перан. Чалавек, прыродныя здольнасці якога выявіліся самастойна, без сістэматычнай адукацыі, выхавання. Сымон ад нараджэння натура, надзеленая чулай душой і дапытлівым розумам, ён рэдкі талент, самародак.Навуменка.Чапаеў — селянін, самародак, велізарны ваенны талент якога змог разгарнуцца толькі ў канкрэтных умовах грамадзянскай вайны.«Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)