◎ Кудзёры ’кліны ў куртцы’ (Серб., Малч.). Утворана ад кідкі з дапамогай суфікса ‑ер. Параўн. доўгі > даўжэр, густы > гушчар (Сцяцко, Афікс. наз., 100, 137). Параўн. яшчэ кідэры (гл.). Пры гэтым прыметнік кідкі меў значэнне, атрыманае ў спадчыну ад кідаць з яго ткацкімі дэнататамі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гу́шчаж
1. (асадак) Satz m -(e)s, Sätze, Bódensatz m;
2. (гушчар) Díckicht n -(e)s, -e;
3. (натоўп) Ménschengewühl n -(e)s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прыле́сак, ‑ску, м.
Малады, дробны лес, які расце каля старога. А тым часам пачаўся лес, — спачатку кусты на куп’і, пасля прылесак — бярозкі, дубкі, алешнік, елачкі, быццам квактухі сядзяць.Брыль.Сцежка, павіляўшы па жыце, шмыганула ў прылесак маладога грабу і арэшніку, прашылася праз гушчар і выбегла на выезджаную лясную дарогу.Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трызу́бец, ‑бца, м.
Жазло з трыма зубцамі — атрыбут бога мораў у грэчаскай і рымскай міфалогіі. Трызубец Нептуна.// Прылада ў выглядзе наканечніка з трыма вострымі зубцамі на доўгім дрэўку; мае рознае прызначэнне. [Янук] змоўк. Шырокі, белы ад вастрыні трызубец восцяў вісеў на ўзроўні яго вачэй.Караткевіч.Гушчар павалены адкідвай Трызубцам вострым, што ў руках.Пысін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Смужня́к ‘грузкае балота’, ‘невысокі хваёвы лес, што расце на балоцістым месцы’ (ваўк., люб., Сл. ПЗБ), смыжня́к ‘зараслі, парасля’ (Арх. Федар.), сму́жнік ‘зараслі маладога лесу’ (ТС), смы́жнік ‘гушчар’ (ЖНС), смы́знік ‘хмызняк’ (Скарбы). Няясна. Відаць, роднаснае хмызня́к (гл.). Адносна паралелізму пачатковага *sm‑/*xm‑ гл. Борысь, Etymologie, 586. Узыходзіць да прасл.*smyzъ, гл. смыза.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гнеч Балота з непраходным зараснікам, непралазны гушчар (Стол.). Тое ж гне́чышча (Стол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
чага́рнік Зараснік маладога лесу, хмызняк; гушчар (Палессе Талст.). Тое ж чагарні́к (Жытк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
jungle
[ˈdʒʌŋgəl]1.
n.
1) джу́нглі pl. only.
2) густы́ за́расьнік, гушча́р, -у́m
3) трушчо́ба f.
asphalt jungle — асфа́льтавыя трушчо́бы
2.
adj.
як джу́нглі; дзі́кі, нясво́йскі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
1. Пракласці сабе дарогу, высякаючы, выломваючы што‑н. Ледзь толькі конюх працерабіўся праз гушчар алешніку на поплаў, як убачыў каля балота людскі натоўп.Мележ.
2.(1і2ас.неўжыв.). Аказацца, стаць працярэбленым. Сягоння ўжо працерабіўся гэты шлях: На гонях родных не пануе нелюдзь, З душы спадае перад будучыняй жах.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
проруби́ться
1.в разн. знач. прасячы́ся;
проруби́ться сквозь ча́щу ле́са прасячы́ся праз гушча́р ле́су;
ко́нница проруби́лась сквозь ряды́ неприя́теля ко́нніца прасе́клася праз рады́ непрыя́целя;
2.горн. прарубі́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)