Тэмперату́ра ‘цеплавая характарыстыка’ (ТСБМ), ‘гарачка, павышаная тэмпература’ (смарг., Сл. ПЗБ), тэмпэрату́ра ‘тс’ (Некр. і Байк., Ласт.). З рус.температу́ра ‘тс’ ці польск.temperatura ‘тс’, што, у сваю чаргу, з лац.temperatura ‘стан’. Сюды ж тэмперату́рыць ‘мець павышаную тэмпературу’ (віл., Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прики́нутьсясов.
1.(притвориться) прыкі́нуцца;
прики́нуться больны́м прыкі́нуцца хво́рым;
2.уст., обл. (внезапно наступить, появиться — о болезни) прыкі́нуцца;
прики́нулась горя́чка прыкі́нулася гара́чка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апрыто́мнець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Прыйсці да прытомнасці, ачуцца. Пад раніцу спала пякельная гарачка, і.. [Максімка] апрытомнеў.Сабаленка.Сарокін апрытомнеў на судне-кране, калі знялі скафандр.Данілевіч.// Апамятацца, набыць здольнасць спакойна дзейнічаць і разважаць. Па тым, што да іх падбег толькі адзін чалавек, Арлоўскі здагадаўся, што бой яшчэ не скончаны. Ад гэтай думкі ён адразу апрытомнеў.Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гара́чы. Рус.горя́чий, укр.гаря́чий, горя́чий, польск.gorącyчэш.horoucí, серб.-харв. (старое) го̀рӯћ, ст.-слав.горѧ (gen. sg. горѧшта, горѫшта). Прасл.*gorǫt‑ (секундарнае *goręt‑) — дзеепрыметнік да *gorěti ’гарэць’. У некаторых слав. мовах ён зрабіўся прыметнікам. Гл. Слаўскі, 1, 319; Шанскі, 1, Г, 145. Параўн. гара́чка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
fíeberig, fíeberisch
1.
a ліхама́нкавы
2.
adv
ich fühle mich ~ — у мяне́гара́чка, мяне́ трасе́ [кало́ціць]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ЗЛАЯ́КАСНАЯКАТАРА́ЛЬНАЯ гаРА́ЧКАбуйной рагатай жывёлы, вострая інфекцыйная хвароба, узбуджальнік якой — спецыфічны вірус. Сустракаецца ўсюды, у т.л. на Беларусі. Крыніца інфекцыі — хворыя і жывёлы-вірусаносьбіты. Рэзервуарам віруса лічацца авечкі, козы і дзікія парнакапытныя. Інкубацыйны перыяд ад некалькіх тыдняў да 3—4 месяцаў.
Хвароба праяўляецца ліхаманкай з т-рай да 41—42 °C, крупозным запаленнем слізістых абалонак органаў дыхання і страўнікава-кішачнага тракту, пашкоджаннем вачэй і ц. н. с. Часцей хварэе буйн. раг. жывёла. Смяротнасць да 70—100%.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пал, ‑у, м.
1.Разм. Тое, што і запал 1 (у 2 знач.). Пытанне, кінутае ў натоўп так проста і неспадзявана, ахаладзіла пал сялянскай злосці.Колас.Крэмез.. з палам даводзіў Размысловічу: — Укладзёмся да трыццатага. От пабачыш!Шынклер.
2.Абл. Павышаная тэмпература цела пры хваробе; гарачка. Сцягнуўшы з печы .. старую, вынашаную сівую суконную жакетку, [маці] ускінула на ногі [Тані]. — Гарыць агнём... Пал у дзяўчыны.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тыфо́зны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да тыфу. Тыфозная гарачка.// Які выклікае тыф. Тыфозны мікроб.
2. Хворы тыфам. [Наталля Пятроўна:] — Помню, як .. [Алёша] лядзяшкамі кідаў у мяне, калі я тыфозную маці ў бальніцу забірала.Шамякін./узнач.наз.тыфо́зны, ‑ага, м.; тыфо́зная, ‑ай, ж.Па вагоне раптам прайшла чутка: «Не прымаюць! Няма куды. Горад перапоўнены тыфознымі!»«Полымя».// Прызначаны для хворых тыфам. Тыфознае аддзяленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Fíeber
n -s ліхама́нка, гара́чка, тэмперату́ра
er hat (stárkes) ~ — у яго́ (высо́кая) тэмперату́ра
im ~ spréchen* — трдзніць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)