Ваяво́да (БРС). Ст.-рус., ст.-слав.воевода, рус.воево́да, укр.воєво́да, польск.wojewoda, чэш.vévoda, серб.во̏јвода і г. д. Слав.*vojevoda (да *voi‑; гл. вайна́, во́ін і *vod‑ ’вадзіць’). Падрабязней гл. Фасмер, 1, 332.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэліба́ш
(тур. delibas, ад deli = дзікі, смелы + bas = галава)
1) ахоўнік пашы ў султанскай Турцыі;
2) перан. адважны воін, ліхі коннік.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
бае́цм.
1. (воін) Kríeger m -s, -, Kämpfer m -s, -, Soldát m -en, -en (радавы);
2. (разнік, той, хтозабіваескаціну) Schlächter m -s -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ВЕТЭРА́Н
(лац. veteranus ад vetus стары),
1) у Стараж. Рыме салдат, які адслужыў тэрмін у арміі. Ветэранаў надзялялі зямлёй (у Італіі ці правінцыях) або ім давалі грашовае ўзнагароджанне, вызвалялі ад павіннасцей, давалі права на рым. грамадзянства.
2) Вопытны воін, у мінулым удзельнік вайны.
3) Чалавек, які даўно працуе ў якой-небудзь галіне.
галоўнакамандуючы ў султанскай Турцыі 16—18 ст., з 19 ст. — ваенны міністр.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
разбу́раны, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад разбурыць.
2.узнач.прым. Разбіты, развалены. [Аня] адразу не заўважыла хударлявага мужчыны ў акулярах, які выйшаў з разбуранага пад’езда гэтага дома.Васілевіч.//перан. Даведзены да поўнага развалу. Былы воін — .. [Трацюк] з першых год аднаўлення сваімі рукамі адбудоўваў разбураную гаспадарку.Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
салда́т, -а, М -да́це, мн. -ы, -да́т, м.
1. Радавы ваеннаслужачы сухапутнага войска, а таксама ваеннаслужачы наогул.
С. музычнага ўзвода.
2.перан. Ваенны чалавек, воін.
Мой тата — стары с.
С. рэвалюцыі (той, хто прысвяціў сваё жыццё справе рэвалюцыі; высок.).
○
Лясныя салдаты — партызаны.
|| памянш.салда́цік, -а, мн. -і, -аў, м.
Скакаць у ваду салдацікам (прысл.; стоячы, у стаячым становішчы). Алавяны с. (дзіцячая цацка — фігурка салдата).
|| прым.салда́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ветэра́н, ‑а, м.
1. Стары, бывалы воін. Ветэран грамадзянскай вайны. Ветэран палка. □ Лялькевіч павярнуўся і ўбачыў аднаго з ветэранаў, з тых партызан, якія прыйшлі ў лес разам з ім, у самым пачатку вайны.Шамякін.
2. Чалавек, які даўно працуе ў якой‑н. галіне. Ветэран навукі. Ветэран рабочага руху.
[Лац. veteranus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
легіяне́р
(фр. légionnaire, ад лац. legionarius = які належыць да легіёна)
1) воін, салдат легіёна;
2) спартсмен, які выступае ў замежных клубах, камандах па кантракце.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
камбата́нты
(фр. combattant = воін)
асобы ў міжнародным праве, якія ў час вайны ўваходзяць у склад узброеных сіл і непасрэдна прымаюць удзел у ваенных дзеяннях (параўн.нонкамбатанты).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)