До́бры ’добры’ (БРС). Рус.до́брый, укр.до́брий, польск.dóbry, чэш.dobrý, серб.-харв.до̏бар, ст.-слав.добръ і г. д. Прасл.*dobrъ. У аснове ляжыць і.-е.*dhabhro‑ (ад асновы *dhabh‑): лац.faber ’рамеснік’, арм.darbin ’каваль’, ст.-в.-ням.taphar ’моцны; смелы’. Фасмер, 1, 520–521; Трубачоў, Эт. сл., 5, 45–46; Махэк₂, 122; Бернекер, 1, 205; Слаўскі, 1, 151.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перапяча́йка ’жвавая, балбатлівая, ветраная жанчына’ (Др.-Падб.). Відаць, іранічнае ўтварэнне ад перапячайка ’перапечка’ (Скарбы) або ад назваў асоб тыпу ўкр.перепічапка ’жанчына. якая пячэ хлеб’, рус.бранск.перепечайка ’жанчына, якая пячэ вырабы з цеста і прадае іх’. дзе зыходнае перапечаны мае пераноснае значэнне ’прайдошлівы; знаходлівы’, параўн. балі. препечен ’моцны, загартаваны’, макед.препеченица ’моцная гарэлка’ (перакідная некалькі разоў). Да пера- і пячы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пру́ткі ’цвёрды, але гнуткі’; ’жорсткі, каляны, цвёрды’ (ТСБМ, Шат., докш., Янк. Мат.), ’дзябёлы, моцны’ (Сл. ПЗБ), ’пругкі’ (Сл. ПЗБ), пру́ткасць ’пругкасць’ (воран., Сл. ПЗБ), пру́тко ’туга’ (брэсц., Нар. лекс.), прутчэ́ць ’мацнець’ (Сцяшк. Сл.). Рус.дан.пру́ткий ’гнуткі’. Да прут1. Але пру́тка ’хутка, імкліва’ (іўеў., Сцяшк. Сл.) з прудкі (гл.); параўн. Брукнер (436), які польск.prętki лічыць вынікам адбітку вымаўлення ў правапісе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сядзёр ’сок’ (Стан.): сядзёр кляновы (гродз., П. Сяўрук), сядзёрысты ’сакавіты’ (барыс., леп., Стан.). Няясна; выраз сядзёрысты сок, гарэлка ’даволі моцны’ (бягом., там жа) Станкевіч параўноўвае з сядравы (вецер) ’халаднаваты’, варыянта з пратэзай да я́дравы ’халодны’: ядравая раніца, халодная (барыс., Сл. ПЗБ), гл. сядравы. Менш верагодна з сідр ’слабае віно з яблычнага соку’ (ТСБМ), што з франц.cidre ’напой з яблыкаў’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аргані́зм
(фр. organisme, ад с.-лац. organismus)
1) усякая жывая істота або расліна (напр. жывы а., прасцейшыя арганізмы);
2) сукупнасць фізічных і духоўных уласцівасцей чалавека (напр.моцны а.);
3) перан. тое, што ўяўляе сабой складанае арганізаванае адзінства (напр. дзяржаўны а.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
драйв
(англ. drive)
1) сп.моцны і нізкі адбіўны ўдар па мячу пры гульні ў тэніс;
2) энергічная манера выканання ў джазе, пры якой дасягаецца эфект нарастаючага паскарэння тэмпу, актыўнай накіраванасці руху;
3) сістэма рэстаранаў, якія абслугоўваюць кліентаў на машынах.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
дына́міка
(гр. dynamikos = моцны)
1) раздзел механікі, які вывучае законы руху цел у залежнасці ад сіл, што дзейнічаюць на іх;
2) ход развіцця якой-н. з’явы (напр. д. падзей);
3) наяўнасць руху, дзеяння ў чым-н. (напр. танец поўны дынамікі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
resilient
[rɪˈzɪliənt]
adj.
1) пру́гкі, пру́ткі, элясты́чны
resilient steel — пру́гкая сталь
2) жыцьцяра́дасны, мо́цны ду́хам
a resilient nature that throws off trouble — мо́цная ду́хам нату́ра, што перамага́е няго́ды
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
blubber
[ˈblʌbər]1.
n.
1) во́рвань f., тлушч з марскі́х жывёлаў
2) мо́цны плач, роў -ву m.
2.
v.i.
раўсьці́, го́ласна пла́каць, лямантава́ць
3.
v.t.
гавары́ць з пла́чам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БАБАРЫ́КІН Пётр Дзмітрыевіч
(27.8.1836, г. Ніжні Ноўгарад — 12.8.1921),
рускі пісьменнік. Ганаровы акадэмік Пецярб.АН (1900). Вучыўся ў Казанскім і Дэрпцкім ун-тах. У 1863—65 рэдактар-выдавец час. «Библиотека для чтения». З пач. 1890-х г. за мяжою. Аўтар больш як 100 раманаў, аповесцяў, п’ес, у якіх моцны ўплыў натуралізму. У раманах «Дзялкі» (1872—73), «Кітай-горад» (1882), «Васіль Цёркін» (1892), аповесці «Паразумнеў» (1890) і інш. адлюстраваў жыццё рус. грамадства ў 2-й пал. 19 ст. Аўтар даследавання «Еўрапейскі раман у XIX стагоддзі» (т. 1, 1900), мемуараў «За паўвеку».
Тв.:
Собрание романов, повестей и рассказов. Т. 1—12. СПб., 1897;