навырабля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., чаго.
1. Зрабіць, вырабіць з якога‑н. матэрыялу вялікую колькасць чаго‑н. Навырабляць машын.
2. Апрацаваць дубленнем многа чаго‑н. Навырабляць шкур.
3. Разм. Зрабіць многа чаго‑н. незвычайнага. Хлопчык павольна прабіраўся між ялін, разглядаючы, як снежныя віхуры навыраблялі з дрэў усякіх дзівос. Мяжэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наспява́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. чаго. Праспяваць, спець многа чаго‑н. Наспяваць частушак.
2. перан., што і чаго. Разм. Нагаварыць многа чаго‑н. У галаве [Каршукова] гулялі вясёлыя думкі: «Старога вераб’я захацеў на мякіне правесці. Падстаўляй вушы, я табе такое наспяваю...» Асіпенка.
наспява́ць 2, ‑ае.
Незак. да наспець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разны́цца, ‑ныюся, ‑ныешся, ‑ныецца; зак.
1. Пачаць многа ныць (у 1 знач.); разбалецца. І дзеду нешта да паўночы Не спіцца сёння. Мо, шкадуе, што я святло і час марную, Ці мо ў запечку на памосце Разныліся старыя косці. Танк.
2. Разм. Пачаць многа ныць (у 2 знач.); надаядаць, жаліцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расшчабята́цца, ‑бячуся, ‑бечашся, ‑бечацца; зак.
1. Пачаць моцна і многа шчабятаць (пра птушак). Сарокі расшчабяталіся. □ Галя думае: мабыць, будзе дождж, бо чаго б так расшчабяталася гэтая птушка. Сабаленка.
2. перан. Пачаць многа, ахвотна гаварыць, расказваць. Дзяўчаты расшчабяталіся і павялі гутарку аб розных здарэннях, якія бачылі на працягу дня. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напе́ць, -пяю́, -пяе́ш, -пяе́; -пяём; -пеяце́, -пяю́ць; зак.
1. чаго. Спець многа чаго-н.
2. што. Перадаць голасам.
Н. арыю.
3. чаго і без дап. Нагаварыць, напляткарыць на каго-н. (разм.).
|| незак. напява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абяскро́віць, -ро́ўлю, -ро́віш, -ро́віць; -ро́ўлены; зак., каго-што.
1. Выпусціць усю кроў або многа крыві.
2. перан. Зрабіць бяссільным, нежыццяздольным.
А. варожую армію.
3. Пазбавіць выразнасці, яркасці.
А. вобраз гераіні.
|| незак. абяскро́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абяскро́ўліванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пакло́ннік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Той, хто з захапленнем пакланяецца каму-, чаму-н.; прыхільнік.
П. мастацтва.
П. чыйго-н. таленту.
2. Закаханы ў каго-н. чалавек.
У яе было многа паклоннікаў.
|| ж. пакло́нніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
панавя́зваць, -аю, -аеш, -ае; зак.
1. чаго. Зрабіць шляхам вязання многа чаго-н.
П. пальчатак.
2. што. Пачапіць што-н. усім, многім.
П. званкі на шыю жывёле.
3. каго. Прывязаць, каб не разыходзіліся (пра жывёлу).
П. коней на ланцугі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прапаце́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.
1. Моцна спацець, выдзеліць многа поту.
П. ад лякарства.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Насыціцца потам.
Шапка прапацела.
3. перан. Правесці які-н. час у цяжкай рабоце (разм.).
П. над чарцяжом дацямна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
◎ Нашэ́мацца ’многа надзець на сябе’, пашамкаць ’нацягнуць’ (ТС). Утворана паводле распаўсюджанай семантычнай мадэлі экспрэсіўных дзеясловаў ’многа надзець’ < ’марудна варухацца, выдаваць ціхія гукі’, параўн. нашукацца, натужацца ’тс’ і пад., у якасці зыходных дзеясловаў могуць выступаць шэмкацца ’корпацца’, шамкаць ’корпаць’ (ТС) і гукапераймальны комплекс там‑ (там‑), параўн. шэмеляхнуць ’перакуліць’, шамятиць ’ціха есці’ і пад., прадстаўлены, магчыма, і ў славенскім адпаведніку našemiti ’прыбраць, безгустоўна упрыгожыць, надзець маску’ ад šemiti ’прыбіраць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)