з. ра́ны ёдам — сма́зывание (сма́зка) ра́ны йо́дом;
з. супярэ́чнасцей — сма́зывание противоре́чий;
2. (расходование) изма́зывание;
3. изма́зывание, па́чканье, мара́нье;
1-3 см. зма́зваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прама́зацьсов., в разн. знач. прома́зать; (олифой — ещё) прооли́фить;
п. усе́ ча́сткі машы́ны — прома́зать все ча́сти маши́ны;
ён ~заў уве́сь дзень — он прома́зал весь день;
п. ра́мы пако́стам — прооли́фить ра́мы;
2.разг. прома́зать, промахну́ться;
п. па за́йцы — прома́зать по за́йцу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АЛГАРЫ́ТМАЎ ТЭО́РЫЯ,
раздзел матэматыкі, які вывучае агульныя ўласцівасці алгарытмаў; тэарэт. аснова кібернетыкі, вылічальнай матэматыкі.
У інтуітыўным паняцці алгарытмы выкарыстоўваліся ў матэматыцы на працягу яе існавання. Дакладнае паняцце алгарытму сфарміравалася ў пач. 20 ст. і ўпершыню з’явілася ў працах матэматыкаў франц. Э.Барэля (1912) і ням. Г.Вейля (1921). Сістэматычная распрацоўка алгарытмаў тэорыі пачалася ў 1936, калі амер. матэматык А.Чэрч удакладніў паняцце алгарытмічна вылічальнай функцыі і прывёў прыклад невыліч. функцыі, англ. А.Цьюрынг і амер. Э.Пост удакладнілі паняцце алгарытму ў тэрмінах ідэалізаваных выліч. машын (машыны Цьюрынга—Поста); сав. матэматык А.М.Калмагораў прапанаваў выкарыстанне алгарытмаў тэорыі для абгрунтавання інфармацыі тэорыі (1965).
Адзін з гал. Кірункаў алгарытмаў тэорыі — вывучэнне невырашальнасці (вырашальнасці) алгарытмічных праблем, напр., у самой алгарытмаў тэорыі — праблема спынення універсальнай машыны Цьюрынга; у матэм. логіцы — праблема распазнавання тоесна праўдзівых формул злічэння прэдыкатаў 1-й ступені; у алгебры — праблема тоеснасці для паўгруп; у тапалогіі — праблема гомеамарфізму; у тэорыі лікаў — 10-я праблема Д.Гільберта. Даследаванні прывялі да ўзнікнення паняцця ступені невырашальнасці, вывучэння адпаведных матэм. структур і паказалі, што алгарытмічныя праблемы невырашальнасці маюць найб. ступень.
Літ.:
Мальцев А.И. Алгоритмы и рекурсивные функции. 2 изд. М., 1986;
Ершов Ю.Л. Проблемы разрешимости и конструктивные модели. М., 1980.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
се́кцыя
(лац. sectio = разразанне)
1) аддзел установы ці арганізацыі з пэўнай спецыялізацыяй (напр. с. абутку ва універмагу, с. прозы ў Саюзе пісьменнікаў);
2) група ўдзельнікаў з’езда, канферэнцыі, нарады, якая працуе над пэўным колам пытанняў;
3) частка якога-н. збудавання, машыны, канструкцыі (напр. с. трубаправода).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
кабі́наж. Kabíne f -, -n; Zélle f -, -n;
тэлефо́нная кабі́на Férnsprechzelle f;
ды́ктарская кабі́на Sprécherkabine f;
кабі́на машы́ныаўта. Fáhrerhaus n -es, -häuser, Führerhaus n (грузавіка); Fáhrerraum m -(e)s, -räume (аўтобуса);
кабі́на піло́таав. Cóckpit [´kɔk-] n -s, -s, Pilótenkanzel f -, -n;
кабі́на на вы́барчым уча́стку Wáhlkabine f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
механі́зм, ‑а, м.
1. Унутраная частка машыны, прылады, апарата і пад., якая прыводзіць іх у дзеянне. Ледзь чутна цікаў гадзіннікавы механізм заведзенай міны.Шамякін.// Машына, прыстасаванне для чаго‑н. Цяпер .. ідзе ўборка багатага ўраджаю, на палі выйшлі механізмы.«Звязда».
2.перан. Унутраны лад, сістэма чаго‑н. Дзяржаўны механізм. Гаспадарчы механізм.
3.чаго. Сукупнасць працэсаў, з якіх складаецца якая‑н. фізічная, хімічная, фізіялагічная і пад. з’ява. Механізм хімічнай рэакцыі.
[Новалац. mechanismus, ад грэч. mēchanē — машына.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
міга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Хутка паднімаць і апускаць павекі. Хлапчук палахліва, не мігаючы, пазіраў на Марыю Хведараўну.Марціновіч.
2. Падаваць знак рухам павек.
3.(1і2ас.неўжыв.). Свяціцца слабым, няроўным святлом. Навокал ні жывой душы, толькі дзесьці далёка мігала агеньчыкамі вёска.Асіпенка.На вясеннім чыстым небе скрозь проразі верхавін мігалі далёкія халодныя зоры.Колас.
4. Хутка праносіцца перад вачыма, мільгаць. Снуюць тралейбусы, Мігаюць машыны.Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прахало́джвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1.Незак.да прахаладзіцца.
2. Рабіць што‑н. марудна, павольна, не спяшаючыся; гультайнічаць. — Сваю работу лепш глядзі. Там ужо тры машыны чакаюць, а ён тут прахалоджваецца.Б. Стральцоў.Рэхва і сам абібокам не быў і сям’і прахалоджвацца не даваў.Корбан.Скажам, адбыўся ў брыгадзе сход. Рашылі ўсім мужчынам выйсці на касьбу — усе выйшлі, а Анатоль Красуцкі прахалоджваецца, спіць, пакуль сонца ў вокны не загляне.Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Утварыць працяжны, нізкі гук, гул. Ды каманда: «Станавіся!» — Прагула, як гром.Астрэйка./ Пра гудкі паравоза, машыны і пад. Недзе недалёка прарэзліва прагуў паравоз.Кавалёў.
2. Праляцець, прайсці з гудзеннем. Недзе ў баку прагулі самалёты — іх не відаць было за хмаркамі, што ўсплывалі на паўдні, але гул аддаляўся ў напрамку фронту.Хадкевіч.
3. Гусці некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кідо́к, ‑дка, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. кідаць (у 1 знач.). Кідок мяча ў сетку. □ Леанід Прыгожы трапнымі кідкамі гранат і агнём з аўтамата знішчыў 8 гітлераўцаў.«Звязда».
2. Хуткае, імклівае перамяшчэнне з аднаго месца ў другое без перапынкаў, за адзін прыём. Камандзір танка гвардыі лейтэнант Анатолій Рак не давёў сваёй машыны да Мінска, але яго мужны кідок праз Бярэзіну ў горад Барысаў забяспечыў магчымасць цэлай часці зрабіць крок наперад.«Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)