недапасава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Такі, у якім няма стройнасці, адзінства. Недапасаваныя рухі гімнастак.

2. Спец. У граматыцы — які не звязаны граматычнай сувяззю дапасавання. Недапасаванае азначэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

но́чвы, ‑аў; адз. няма.

Тое, што і начоўкі. У халодных сенцах стаялі ночвы з памытымі агуркамі. Чорны. Мужчыны ўхадзіліся і цяпер мыліся ў ночвах. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падшта́нікі, ‑аў; адз. няма.

Разм. Кальсоны, споднікі. Хутаўся.. [Валенда] у руды з башлыком бурнос, з-пад якога вытыркаліся вострыя каленкі, абцягнутыя сінімі з начосам падштанікамі. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

палітзаня́ткі, ‑каў; адз. няма.

Заняткі на грамадска-палітычную тэму. Ідуць заняткі ў школе, у кінатэатры дэманструецца новы фільм, у чырвоных кутках інтэрнатаў праводзяцца палітзаняткі. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патра́ціцца, ‑трачуся, ‑трацішся, ‑траціцца; зак.

Выдаткаваць свае грошы, сродкі на каго‑, што‑н. [Халуста:] — У мяне цяпер грошай няма, бо я патраціўся на гэтую малатарню. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прычы́ты, ‑аў; адз. няма.

Тое, што і прычытанне (у 2 знач.). Словы мае тануць і нікнуць у гуле чалавечага натоўпу, у галашэнні і прычытах. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

свіні́на, ‑ы, ж.

Свіное мяса як ежа. — Здаўна наш, край славіцца лясамі, а лясы — звярамі. Скажу вам, дзеткі, што няма мяса лепш за свініну. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пажар, ✂, м.

  1. Агонь, які ахоплівае і знішчае ўсё, што можа гарэць.

    • Лясны п.
    • Як на п. бегчы (вельмі хутка, паспешліва; разм.).
    • Не на п. (выраз, які ўжыв. у знач.: няма куды спяшацца; разм.).

  2. перан., каго. Ужыв. у некаторых выразах для абазначэння падзей, якія бурна развіваюцца, праяўляюцца (высок.).

    • П. вайны.
    • П. рэвалюцыі.

|| прым. пажарны, ✂.

  • Пажарная машына.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

дзе, займ.

  1. займ., прысл. і злучнікавае слова. У якім месцы.

    • Дзе вы працуеце?
    • Горад, дзе я жыў.

  2. займ. прысл. Тое, што і дзе-небудзь.

    • Пашукай лепш, можа дзе згубіў.
    • Ці няма дзе вольнага месца?

  3. часц. Ужыв. для выражэння адносін, сумнення (разм.).

    • Адпачыў? — Дзе адпачыў! Столькі работы.

◊

  • Дзе наша не прападала (разм.) — выраз, які ўжываюць, прыступаючы да дзеяння з рызыкай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

дзець, ✂; зак. (разм.).

  1. Палажыць куды-н. так, што цяжка знайсці.

    • Куды ты дзеў ключ?
    • Дзе ж я дзену гэтую кнігу?

  2. Знайсці для каго-н. месца, прытулак.

    • Кацянят трэба некуды д.

◊

  • Не ведаць, куды вочы дзець (разм.) — пра адчуванне сораму.

  • Дзець некуды (няма куды) (разм.) — надта многа.

  • Не ведаць, куды рукі дзець (разм.) — пра адчуванне разгубленасці.

|| незак. дзяваць, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)