здатанава́цца, ‑нуюся, ‑нуешся, ‑нуецца; зак.

Разм. Збянтэжыцца. [Настаўніца:] — Ну як? Не супярэчыце, калі мы пойдзем з вамі? — Ды не! — засмяяліся.. [хлопцы], але крыху здатанаваліся. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

слаўцо́, ‑а. н.

Тое, што і слоўца. А гаворыць.. [Весялоўскі] удала, на язык востры, калі скажа слаўцо, ды прыкажа, дык доўга будзеш памятаць. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

суднаве́рф, ‑і, ж.

Суднабудаўнічая верф. Дзесяткі новых прафесій з’явіліся там, дзе раней жылі толькі аратыя ды плытагоны. На беразе Дняпра раскінулася суднаверф. Мяжэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэ́ндэрны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да тэндэра. Тэндэрны тормаз. □ Ну як тут уцерпець Міколку ды не падсесці ззаду на тэндэрную падножку. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хімеры́чны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн. Які з’яўляецца хімерай (у 2 знач.); неажыццявімы, фантастычны. Падобныя думкі прыходзілі і Васілю Пятровічу. Ды здаваліся яны хімерычнымі. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шматсло́ўны, ‑ая, ‑ае.

Для якога ўласціва шматслоўе; які вельмі мнагаслоўна вырашае свае думкі. Я не хачу быць залішне шматслоўным. Ды і навошта? Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

набрацца, ​✂; зак.

  1. Сабрацца ў нейкай колькасці.

    • Набралася поўная хата людзей.

  2. чаго. Знайсці ў сабе ўнутраныя сілы, магчымасці.

    • Н. смеласці.

  3. звычайна безас. Напоўніцца чым-н.

    • Набралася вады.

  4. чаго. Нацярпецца, перажыць, адчуць.

    • Н. гора.

  5. чаго. Набыць, атрымаць нешта (звычайна непрыемнае).

    • Н. каросты.

  6. чаго. Пераняць, навучыцца чаму-н.

    • Н. вопыту.

  7. чаго. Запасціся, назапасіць (іншы раз з адмоўем “не”; разм.).

    • Грошай не н.

  8. чаго і без дапаўнення. Напіцца гарэлкі, віна (разм.).

    • Ды ты ўжо недзе набраўся.

|| незак. набірацца, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

шкада.

  1. безас., у знач. вык. ​✂. Пра пачуццё жалю, спагады і пад. да каго-, чаго-н.

    • Ш. хворай сястры.
    • Ш. глядзець на яго.

  2. безас., у знач. вык. ​✂. Пра нежаданне аддаць, страціць і пад. што-н.

    • Мне нічога не ш. для вас.
    • Гадка з’есці і ш. кінуць (прымаўка).

  3. безас., у знач. вык., са злучнікамі «што», «калі» ці без іх.

    • Даводзіцца пашкадаваць.
    • Ш., што яны не прыедуць.

  4. у знач. пабочн. На жаль.

    • З’ездзіць бы, ды, ш., часу няма!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

◎ Пачопка, почапка, по́чыпка ’дужка, вяроўка, якая звязвае два вухі ў вядры’ (Нас., Мядзв., Грыг., Яруш., Касп., Чач., Гарэц., Некр., Янк., Мат. Гом.; маг., Шн. 2; круп., докш., Сл. ПЗБ; шкл., Мат. Маг.), ’ручка ў карзіне’ (Касп.; паўн.-усх., КЭС), ’вяроўкі ў зыбцы’ (Нас., Мат. Маг., Мат. Гом.), ’лямка’ (Ян.), ’прывязка, якой прымацоўваецца біч ды цапільна’ (в.-дзв., лаг., ДАБМ, 829). Да па‑ (< прасл. po‑) і -чапіць < прасл. tapati (аднароднае з capati і харай), у якім пачатковае ta‑ ўзыходзіцьда ka- (Трубачоў, Эт. сл., 4, 17–18). Гл. таксама чапляць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

звянча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.

Аб’яднаць шлюбам па царкоўнаму абраду; павянчаць. Злюбіліся ў сяле тым двое, Ды вось бяда — няма каму Звянчаць. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)