патлі́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць патлівага. Патлівасць рук. □ Кірыла адчуў, што ўдарыла ў пот. Пацяклі раўчакі за каўнер, залівала вочы. Ніколі не было ў яго такой патлівасці. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапало́ханы, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад перапалохаць.
2. у знач. прым. Які выказвае, адлюстроўвае перапалох. Перапалоханы голас. Перапалоханыя вочы. □ [Іван] рабіў міну зусім перапалоханага чалавека. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прабо́р, ‑а, м.
Лінія, якая ўтвараецца на галаве, калі расчасаць на два бакі валасы. Родненькі прабор валасоў здаваўся залацістым, карыя вочы былі колеру добра выспелай вішні. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыспа́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад прыстаць.
2. у знач. прым. Са слядамі сну. Празрыстасць бліскучага сонца і яркая зелень.. асляпілі Зосіны прыспаныя вочы. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
схітрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.
Тое, што і схітрыць. Яня трохі схітравала — рукі памыла, а твар не, адно вочы мокрымі пальцамі працерла, і хутчэй за стол. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жмуро́ю ’разам, у сукупнасці’ (Віл., Сл. паўн.-зах.). Прыслоўе з тв. скл. паз *жмура. У прыкладах: пчолы (або мошкі) ляцяць жмурою. Магчыма суаднясенне з рознымі сэнсамі: жмура экспрэсіўны варыянт ад *хмура (гл. хмурынка, хмара); экспрэсіўнае ўтварэнне ад *чмура (параўн. чмурэць ’дурэць’); ад жмура (гл.) < жмурыць ’закрываць вочы’. Няясна. Гл. ашмурэць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заззя́ць сов. засия́ть; засверка́ть; заблиста́ть, заблесте́ть;
на не́бе заззя́лі зо́ркі — на не́бе засия́ли (засверка́ли, заблиста́ли) звёзды;
заззя́лі во́чы шча́сцем — засия́ли глаза́ сча́стьем
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ты́цкаць несов., разг. ты́кать, сова́ть;
◊ т. у нос — ты́кать (сова́ть) в нос;
па́льцам т. — па́льцем ты́кать;
т. у во́чы — ты́кать в глаза́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
нае́хаць, -е́ду, -е́дзеш, -е́дзе; -е́дзь; зак.
1. на каго-што. Наткнуцца на каго-, што-н. у час язды.
Н. на пешахода.
2. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Прыехаць у вялікай колькасці.
К вечару наехалі госці.
3. перан., на што. Ссунуцца са свайго месца, засланіўшы сабой што-н. (разм.).
Шапка наехала на вочы.
|| незак. наязджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. нае́зд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вы́есці, -ем, -есі, -есць; -едзім, -есце, -едуць; вы́еў, -ела; вы́еш; -едзены; зак., што.
1. З’есці ўнутраную частку чаго-н.
В. начынку.
Не варты выедзенага яйца (не мае ніякага значэння; разм.).
2. З’есці ўсё, што знаходзіцца ў чым-н.
В. міску крупніку.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пашкодзіць, разбурыць чым-н. едкім.
Кіслата выела дзірку ў тканіне.
Дым выеў вочы (стала балюча глядзець ад дыму).
|| незак. выяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)