во́льна,
1. Прысл. да вольны (у 1, 2, 4, 5, 6, 8, 10 знач.).
2. Каманда на права трымацца ў страі свабодна. Стаяць вольна! □ — Вольна! — скамандаваў ён [Ягораў]. Байцы ўскалыхнуліся, ім перадалося хваляванне камандзіра. Краўчанка.
3. безас. у знач. вык. Аб адчуванні свабоды. Тут так вольна, так цікава, Што толькі тут ён і жыве. Колас.
•••
Вольна дыхнуць гл. дыхнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
травяны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да травы; з’яўляецца травою. Травяное покрыва. Травяны пах. // Прыгатаваны з траў, па травах. Травяная мука. Травяная настойка. // Які жыве ў траве, на траве. Травяная жаба.
2. Які зарос травою, пакрыўся травою. На змярканні [хлопцы] прыйшлі да ракі. І паселі на травяным абрывістым беразе. Брыль.
3. Уласцівы траве, зялёны (пра колер). Сукенка травянога колеру.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́цік, ‑а, м.
Разм. Маленькі рачны чарвячок, які жыве ў рухомым доміку-трубачцы, зробленым з пясчынак, кавалачкаў кары, дробных ракавінак. Сказаў .. [дзед] пра гэта раніцай, і я ўвесь дзень не ведаў спакою: накапаў чарвякоў, у ручаі назбіраў шыцікаў, разоў дзесяць, можа, перамотваў лёску. Хомчанка. Іх мы называлі хто як: хто сыцікі, хто шыцікі, а хто проста вадзяныя чарвячкі. Дайліда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Malum vas non frangitur
Дрэнная пасудзіна не б’ецца.
Плохой сосуд не разбивается.
бел. Скрыпучае права не ломіцца/доўга жыве. Пахілае дрэва вецер не ломіць. Пустая галава не сівее.
рус. Скрипучая берёза дольше стоит. Скрипучее дерево два века живёт. Дуплистое дерево скрипит, да стоит, а крепкое валится. Битая посуда два века живёт.
фр. Les pots fêlés sont ceux qui durent le plus (Треснувшие горшки держатся больше всего).
англ. A creaking gate hangs long on its hinges (Скрипящие ворота долго висят на петлях).
нем. Der Baum, der oft knarrt, bricht nicht leicht (Дерево, которое часто скрипит, ломается нелегко).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Gaudia principium nostri sunt saepe doloris (Ovidius)
Радасць часта з’яўляецца пачаткам нашага гора.
Радость часто является началом нашего горя.
бел. Шчасце і трасца ‒ пераходныя свацці. Шчасце пераходам жыве. Не смейся, дзеўка, удаве, бо прыйдзе ліха і табе.
рус. Радость не вечна, печаль не бесконечна. Счастье с не счастьем близко живут.
фр. Aise et mal se suivent de près (Счастье с несчастьем рядом идут).
англ. The morning sun never lasts a day (Утреннее солнце не на весь день).
нем. Glück und Glas, wie leicht bricht das (Счастье и стекло, как они легко разбиваются). Glück ist nimmer ohne Tück (Счастье никогда не бывает без коварства).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
артэ́мія
(н.-лац. artemia, ад гр. artema = падвеска)
рачок падкласа жабраногіх, які жыве ў салёных азёрах і ліманах, а таксама разводзіцца на рыбазаводах на корм рыбнай моладзі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ацэля́рыя
(н.-лац. acellana)
ніжэйшы грыб сям. ацэлярыевых, які жыве ў кішэчніку, страўніку або на анальных пласцінках водных і наземных насякомых, ракападобных, мнаганожак, дзе прымацоўваецца асобай клеткай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
і́біс
(лац. ibis, ад гр. ibis, з егіп.)
птушка атрада буслападобных з доўгімі нагамі і доўгай загнутай дзюбай, якая жыве ў балоцістых месцах трапічнага і ўмеранага паясоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
касмапалі́т
(гр. kosmopolites = грамадзянін свету)
1) прыхільнік касмапалітызму, асоба, якая адмаўляе сваю прыналежнасць да якой-н. нацыянальнасці;
2) расліна або жывёла, якая жыве па ўсім зямным шары.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фала́нга2
(гр. phalanks, -ngos)
1) кожная з кароткіх трубчастых костачак пальцаў чалавека і пазваночных жывёл;
2) ядавітая членістаногая жывёла класа арахнідаў, якая жыве ў цёплых краінах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)