непазбе́жнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць непазбежнага; немінучасць. [Мяснікоў:] — Сацыялізм з такой жа непазбежнасцю прыйдзе на змену капіталізму, як дзень прыходзіць на змену ночы. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павышыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Вышыць усё, многае. Павышываць кашулі.

2. і без дап. Вышываць некаторы час. Павышываць цэлы дзень.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прала́зіць 1, ‑лажу, ‑лазіш, ‑лазіць.

Незак. да пралезці.

прала́зіць 2, ‑лажу, ‑лазіш, ‑лазіць; зак.

Лазіць некаторы час. Пралазіць увесь дзень па гарах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сонцаваро́т, ‑у, М ‑роце, м.

Разм. Народная назва сонцастаяння. Адсюль пачаўся вялікі сонцаварот: ноч пайшла на спад, а дзень у рост. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спадаро́жнікавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да штучнага спадарожніка, атрымліваецца пры дапамозе штучных спадарожнікаў. Чатыры разы на дзень прымаецца спадарожнікавая інфармацыя. «Маладосць».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стажо́р, ‑а, м.

Той, хто праходзіць стажыроўку дзе‑н. [Трыпут:] — Бяру цябе ў стажоры. І бяру абавязацельства: за дзень вывучыць спецыяльнасці шафёра... Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тату́ля, ‑і, м.

Нар.-паэт. Ласк. да тата. Я ў той жа дзень, мой дарагі татуля, Пішу табе свой франтавы адказ. Астрэйка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цямно́,

У выразах: ад цямна да цямна — увесь дзень, ад рання да позняга вечара; ад відна (і) да цямна гл. відно ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чацве́р, ‑вярга, м.

Чацвёрты (пасля нядзелі) дзень тыдня. У чацвер у калгас прыйшлі трактары. Асіпенка.

•••

Не цяпер, дык у чацвер гл. цяпер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ма́каўе1 ’макаўкі, верхавіны дрэў’ (Бяльк.), ’ссечаныя вершаліны дрэў’ (Нас.) — Балтызм. Параўн. літ. makaũtė ’макушка’, ’мазгаўня’.

Ма́каўе2, макавей ’свята братоў Макавеяў у дзень 14 жніўня’ (Др.-Падб., Растарг., Сл. ПЗБ), ма́каўе ’тс’ (Гарэц., Нас.). Ад назвы іудзейскага жрэчаскага роду Макаве́й.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)