фо́ртэль, ‑ю, м.

Разм. Выхадка, выбрык. Нямала непрыемнасцей [у сына] і ў школе: То сябрука штурхне, То спозніцца ў клас, То двойка запаўзе ў дзённік іншы раз, — Не абыходзіцца без фортэляў ніколі. Корбан.

[Польск. fortel.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фотадакуме́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Фатаграфія, якая адлюстроўвае рэальны факт і мае гістарычнае, юрыдычнае і пад. значэнне. І вось, каторы раз, трапляе мне пад рукі знаёмы фотадакумент, здымак дзён партызанскіх. Кавалёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Infelicitatis partem interdem habet felicitas

Шчасце змяшчае ў сабе іншы раз часцінку няшчасця.

Счастье содержит в себе иногда частицу несчастья.

Гл.: Felicitas humana...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

потолка́ться разг.

1. пашту́рхацца, патаўха́цца;

2. (походить) пахадзі́ць; (побродить) паблука́ць;

3. (толкнуться несколько раз, пытаясь войти) прост. пасту́каць;

потолка́ться в дверь пасту́каць у дзве́ры.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

перестреля́ть сов.

1. (всех, многих) пастраля́ць, перастраля́ць;

2. (ещё раз) перастраля́ць;

3. (израсходовать стрельбой) разг. расстраля́ць, перастраля́ць;

перестреля́ть все́ патро́ны перастраля́ць (расстраля́ць) усе́ патро́ны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Раз’юры́цца ’разгуляцца’, ’раззлавацца, раз’юшыцца’ (Нас.; ашм., іўеў., Сл. ПЗБ), ’раздурэцца’, ’разгуляцца’ (Сцяшк. Сл.), разъюры́тсь ’раздражніць’ (Шпіл.), разʼюры́цца ’распаліцца палавой страсцю’, разʼюраны ’той, каго ахапіў непамерны шал’ (слонім., Жыв. НС), розʼюры́цца ’раз’юшыцца’ (ТС). Ад раз- і юр, юры́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ро́счынак (росчынок) ’рашчына’ (хойн., Мат. Гом.). Можна дапусціць уплыў польск. мовы (rozczyn ’тс’ з суф. *‑ъkъ > ‑ок). Аднак вядома і польск. rozczyna ’тс’. Да раз‑/рос‑ (< прасл. *orz‑) і чыніць < прасл. *činiti ’рабіць’ (гл.). Параўн. укр. ро́зчин ’раствор’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тады́-сяды́ ’час ад часу, калі-нікалі, іншы раз’ (ТСБМ), ’часам, калі-нікалі’ (Касп., Варл.). Рыфмаванае спалучэнне да тады (гл.), параўн. сюды‑туды, туды‑сюды, гл. сюды, туды. Другая частка спалучэння ўзыходзіць да ўказальнага займенніка *sь, гл. сей.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

праду́маць

1. (абдумаць) durchdénken* vt; gründlich náchdenken* (што-н über A); (réiflich) überlégen vt;

праду́маць яшчэ́ раз noch éinmal durch den Kopf géhen lássen*;

2. (некаторы час) dénken* vi

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

дысгармо́нія

(ад гр. dys = раз-, не- + harmonia = сувязь, сугучнасць)

1) парушэнне гармоніі, адсутнасць сугучнасці, немілагучнасць;

2) разлад, няўзгодненасць, парушэнне адпаведнасці чаго-н. чаму-н. (напр. д. колераў у пейзажы)

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)