wégkommen
* vi (s) разм. адыхо́дзіць, сыхо́дзіць, ад’язджа́ць, з’язджа́ць
2) (j-m) прапада́ць (у каго-н. – пра рэчы)
3) адчапі́цца, адкруці́цца, адкара́скацца, адвяза́цца
gut dabéi ~ — лёгка [уда́ла, шчаслі́ва] адчапі́цца
er kónnte nicht über íhre Tréulosigkeit ~ — ён ніцк не мог праба́чыць ёй здра́ды
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
свабо́дны, -ая, -ае.
1. Які карыстаецца свабодай, валодае незалежнасцю, суверэнны.
Свабодныя рэспублікі.
2. Незалежны, не звязаны ні з кім якімі-н. абавязкамі, адносінамі.
С. перакладчык.
С. мастак.
3. Які не ведае перашкод, абмежаванняў, не абмежаваны пэўнымі нормамі.
Рашучыя свабодныя паводзіны.
Свабодныя адносіны.
4. Які працякае, адбываецца лёгка, без замінак.
Свабоднае дыханне.
Свабодныя рухі рукамі.
Свабодна (прысл.) гаварыць на кітайскай мове.
5. Нікім або нічым не заняты; вольны.
Свабоднае месца ў партэры.
Свабодныя рукі (нічым не занятыя).
6. Не цесны.
Свабоднае паліто.
7. Прасторны, раскошны.
У тэатры прыгожа і свабодна (прысл.).
8. разм. Які не знаходзіцца ў дадзены момант у карыстанні.
Пакой с.
Свабодныя грошы.
9. Які ні да чаго не прымацаваны, ні з чым не злучаны.
С. канец ланцуга.
|| наз. свабо́днасць, -і, ж. (да 1, 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
аса́дка ж.
1. наса́дка; приса́дка;
2. опра́вка, обрамле́ние ср.;
3. устано́вка;
1-3 см. асадзі́ць I;
4. уст. (письменная принадлежность) ру́чка;
5. в др. знач. оса́дка;
падму́рак даў ~ку — фунда́мент дал оса́дку;
распа́лены мета́л лёгка дае́ ~ку — тех. раскалённый мета́лл легко́ даёт оса́дку;
парахо́д з невялі́кай ~кай — парохо́д с небольшо́й оса́дкой
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
адкруці́цца сов.
1. (о гайке и т.п.) отвинти́ться, открути́ться, отверну́ться;
2. (поворачиваясь) откры́ться, отверну́ться;
кран лёгка ~ці́ўся — кран легко́ откры́лся (отверну́лся);
3. (о чём-л. свитом, закрученном) открути́ться;
закру́чаная вяро́ўка ~ці́лася — закру́ченная верёвка открути́лась;
4. (разматываясь, отделиться) отмота́ться;
5. перен. отде́латься, отверте́ться, отвильну́ть;
а. ад пае́здкі — отде́латься (отверте́ться) от пое́здки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
адчыня́цца несов.
1. (о двери, окне, шкатулке и т.п.) открыва́ться; отворя́ться;
2. (быть таким, чтобы можно было открыть) открыва́ться, отку́пориваться;
шуфля́да лёгка ~ня́ецца — я́щик легко́ открыва́ется;
кансе́рвы не́шта не ~ня́юцца — консе́рвы что́-то не отку́пориваются;
3. (о начале собрания, заседания и т.п.) см. адкрыва́цца;
4. страд. открыва́ться; отворя́ться; отку́пориваться; см. адчыня́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
дасту́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Стукаючы, дабіцца адказу. Дастукацца ў хату. Дастукацца да суседзяў. □ [Штанюк] рэдка калі высоўваецца на вуліцу, і ў двор да яго не так лёгка дастукацца. Сабаленка. // Разм. Дасягнуць свайго настойлівымі намаганнямі. Мікалай Камароўскі два разы ездзіў у раён.., а нічога адразу дастукацца не мог. Чорны.
2. Разм. Адмоўнымі паводзінамі наклікаць на сябе бяду, непрыемнасці. — Эх, Андрэй, Андрэй, да чаго ж ты дажыў, да чаго ж дастукаўся: ні раздолля табе, ні жазлоў, ні пуцёвак. Стой, гібей са сваёй кукушкай-свістушкай! Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
іне́рцыя, ‑і, ж.
1. Уласцівасць цел захоўваць стан спакою або руху, пакуль якая‑н. знешняя сіла не прымусіць іх змяніць гэты стан. Набраўшы разгон, ракета ляцела па інерцыі, як камета або звычайны астэроід. Гамолка. Кола разгайдалася, яно ўжо само далучыла сілу інерцыі да сілы мускулаў рук і круцілася лёгка. Колас.
2. перан. Бяздзейнасць, пасіўнасць, коснасць. Інерцыя мыслення. Інерцыя ўстарэлых звычак.
•••
Па інерцыі — па прывычцы, бессвядома, машынальна. — Прывык ты з часоў партызаншчыны думаць і вырашаць за ўсіх падначаленых, робіш так па інерцыі і дагэтуль. Хадкевіч.
[Ад лац. inertia — бяздзейнасць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камбіна́цыя, ‑і, ж.
1. Спалучэнне, злучэнне, узаемна абумоўленае размяшчэнне якіх‑н. прадметаў, з’яў (пераважна аднародных). Камбінацыя лічбаў. Камбінацыя гукаў.
2. перан. Хітрыкі, загадзя абдуманы манеўр для дасягнення карыслівай ці іншай нядобрай мэты. — Трэба было б знайсці чалавека, ды падаслаць да .. [партызан] нібы іх хаўрусніка .. Усім спадабалася такая камбінацыя, і яны сталі падшукваць адпаведнага чалавека. Колас.
3. Рад прыёмаў гульні, аб’яднаных агульнай мэтай — дасягнуць перавагі, перамогі. Шахматная камбінацыя. □ [Валя] лёгка разгадвала Паўлавы камбінацыі і выігрывала адно ачко за другім. Шыцік.
4. Жаночая сарочка, якую надзяваюць непасрэдна пад сукенку і пад.
[Лац. combinatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́лкі 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які пры дотыку наносіць укол; калючы. Шарпае пад лёгкімі лапцікамі колкае і яшчэ поўнае соку іржышча. Гарэцкі. // перан. Які выклікае адчуванне, падобнае на адчуванне ўколу (пра вецер, снег, мароз, дождж і пад.). Часам падзьме вецер, і сухі колкі снег, як шрот, непрыемна б’е ў твар. Лупсякоў. Ударыў колкі і густы, Нібы іголкі, дождж. Броўка.
2. перан. З’едлівы, злосны. Раптам успомніліся.. колкія і пякучыя словы, якімі [цётка] не раз надзяляла Васіля. Кулакоўскі.
ко́лкі 2, ‑ая, ‑ае.
Які лёгка колецца. Колкія дровы. Колкі цукар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ме́тад, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Спосаб пазнання з’яў прыроды і грамадскага жыцця. Марксісцкі метад. Дыялектычны метад.
2. Прыём, сістэма прыёмаў у якой‑н. галіне дзейнасці. Пасеў рашылі правесці гнездавым метадам. Кулакоўскі. // Спосаб дзеяння, паводзін. Прыгледзеўшыся калісьці да Дразда, як той лёгка з дзяўчатамі жартуе, паспрабаваў гэтак зрабіць і Косця. На дзіва, ад яго слоў ніхто не смяяўся.. Ён паспрабаваў яшчэ раз — другі, кінуў гэты метад і адмежаваўся ад дзяўчат. Карпюк.
•••
Метад замяшчэння (спец.) — метад вымярэння шляхам замены пэўнай велічыні ўжо вядомай роўнавялікай велічынёй.
[Грэч. methodos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)