заця́ць, затну́, затне́ш, затне́; затнём, затняце́, затну́ць; заця́ў, -цяла́, -ло́; затні́; заця́ты; зак., што.

1. Заціснуць, сцяць.

З. зубы.

З. дыханне (перан.: прыпыніць, зрабіць нячутным).

2. безас. Пазбавіць магчымасці дыхаць, гаварыць.

Замаўчаў, быццам зацяло яму мову.

Усе замоўклі надоўга, як зацяло (безас.) ім (адняло мову, голас; разм.).

◊

Няма за што рук зацяць (разм.) — нічога няма, няма чым заняцца.

|| незак. заціна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шнур, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Кручаная ці вітая тонкая вяроўка.

Нацягнуць ш. з адвесам.

2. Электрычны провад, які складаецца з некалькіх ізаляваных жыл.

3. Вогнеправодны жгут, які перадае іскру выбуховаму рэчыву (спец.).

Дэтануючы ш.

4. Чарада (птушак); шэраг аднародных прадметаў, размешчаных адзін за адным.

Паляцеў ш. гусей.

Цягнуцца шнурам фурманкі.

5. Вузкая палоска зямлі.

Араць свой ш.

|| прым. шнуравы́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́йти сов., в разн. знач. вы́йсці, мног. павыхо́дзіць;

◊

вы́йти из стро́я вы́йсці са стро́ю;

ро́стом не вы́шел а) ро́стам не ўда́ўся; б) ирон. ко́раткі пя́ты;

вы́йти в тира́ж вы́йсці ў тыра́ж;

вы́йти в лю́ди вы́йсці (вы́біцца) у лю́дзі;

вы́йти из во́зраста (вы́йти из лет) вы́йсці з гадо́ў;

вы́йти из берего́в вы́йсці з бераго́ў;

вы́йти из головы́ вы́йсці з галавы́;

вы́йти из дове́рия стра́ціць даве́р;

вы́йти из положе́ния вы́йсці са стано́вішча, зна́йсці вы́хад, прост. вы́круціцца;

вы́йти за ра́мки вы́йсці за ра́мкі;

вы́йти из себя́ вы́йсці з сябе́, раззлава́цца;

вы́йти из-под пера́ вы́йсці з-пад пяра́;

бо́ком вы́йти бо́кам вы́йсці (вы́лезці), во́мегам вы́йсці (вы́лезці);

вы́йти из равнове́сия вы́йсці з раўнава́гі;

вы́йти в свет вы́йсці ў свет;

вы́йти в отста́вку вы́йсці ў адста́ўку;

вы́йти нару́жу вы́йсці наве́рх;

вы́йти сухи́м из воды́ вы́йсці сухі́м з вады́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зайти́ сов., в разн. знач. зайсці́, мног. пазахо́дзіць;

далеко́ зайти́ далёка зайсці́;

зайти́ в реда́кцию зайсці́ ў рэда́кцыю;

зайти́ за това́рищем зайсці́ па тава́рыша;

зайти́ за дом зайсці́ за дом;

со́лнце зашло́ со́нца зайшло́;

разгово́р зашёл о литерату́ре гу́тарка зайшла́ пра літарату́ру;

зайти́ с пра́вой стороны́ зайсці́ з пра́вага бо́ку;

зайти́ в чём-л. сли́шком далеко́ зайсці́ ў чым-не́будзь ве́льмі далёка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

увяза́цца сов.

1. в разн. знач. увяза́ться;

рэ́чы до́бра ўвяза́ліся — ве́щи хорошо́ увяза́лись;

пла́ны до́бра ўвяза́ліся з мясцо́вымі ўмо́вамі — пла́ны хорошо́ увяза́лись с ме́стными усло́виями;

за на́мі ўвяза́ўся саба́ка — за на́ми увяза́лась соба́ка;

2. перен., разг. (вмешаться) ввяза́ться;

у. ў бой — ввяза́ться в бой

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

zunächst

1.

adv перш за усё, перад усі́м, найпе́рш

2.

prp (D) по́бач з

dem Háus ~, ~ dem Haus — зусі́м по́бач [паблі́зу] з до́мам

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

белало́бы, ‑ая, ‑ае.

З белым ілбом; з белай плямай на лбе. Белалобаю .. [карову] празвалі за вялікую белую пляму на лбе. Шуцько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́сці, паду́, падзе́ш, падзе́; падзём, падзяце́, паду́ць; паў, па́ла; падзі́; зак.

1. гл. падаць.

2. Загінуць, быць забітым (высок.).

П. ў бітве за Радзіму.

П. ахвярай чаго-н. (загінуць з-за чаго-н.).

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць пераможаным, скарыцца (пра крэпасць, уладу; высок.).

Крэпасць пала.

Стары лад паў.

4. перан. Маральна апусціцца, стаць нікчэмным.

Нізка п.

◊

Ні села ні пала (разм.) — нечакана, без прычыны.

Пасці духам — страціць надзею, занудзіцца.

|| наз. падзе́нне, -я, н. (да 3 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перавы́сіць, -вы́шу, -вы́сіш, -вы́сіць; -вы́шаны; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Быць большым па колькасці, памеры, вазе і пад.

Вага спартсмена перавысіла 100 кг.

2. што. Перавыканаць норму, план і пад.

П. норму выпрацоўкі.

3. што. Выйсці за межы дазволенага.

П. свае паўнамоцтвы.

П. хуткасць руху.

4. каго (што). Аказацца лепш за каго-, што-н. у якіх-н. адносінах.

П. усіх сваёй спрытнасцю.

|| незак. перавыша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. перавышэ́нне, -я, н.

План выкананы з перавышэннем.

П. улады.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перарасці́, -сту́, -сце́ш, -сце́; -сцём, -сцяце́, -сту́ць; -ро́с, -расла́, -ло́; -сці́; зак.

1. каго-што. Стаць ростам вышэйшым за каго-, што-н.

Сын перарос бацьку.

2. перан., каго (што). Стаць вышэйшым за каго-н. у разумовых, маральных адносінах, ва ўменні.

П. свайго настаўніка.

3. у што. Развіўшыся, ператварыцца ў што-н. іншае.

Гоман перарос у крык.

4. Выйсці з узросту, устаноўленага для чаго-н.

Для дзіцячага сада хлапчук перарос.

|| незак. перараста́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. перараста́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)