Verbum

Карці́на ₁ ’карціна’. Запазычанне з італ. cartina ’сорт паперы’ (пач. XVII ст.). Параўн. прыклад з Александрыі (Булыка, Запазыч., 142).

Карці́на ₂ ’ігральная карта’ (Нар. словатв., Гарэц.). Новаўтварэнне ад карта (гл.).

Кпіць ’насміхацца’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Мядзв., Гарэц., Мал., Грыг., Яруш., КЭС, лаг., Бяльк., Сержп. Грам., Булг.). Укр. кпити ’тс’. Запазычанне з польск. kpić, якое да kiep (Слаўскі, 3, 41).

◎ Кялтуя́ ’цапільна’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. літ. keltojä ’тс’ (Сл. паўн.-зах., ДАБМ). Запазычанне з літ. мовы (Урбуціс, Baltistica, 1969, V (I), 61; Смулкова, Лекс. балтызмы, 41; Лаўцугэ, Балтизмы, 67).

Латарэ́я ’розыгрыш рэчаў і грашовых сум па білетах’ (ТСБМ). Запазычанне з рус. лотерея ’тс’ (адлюстравана рус. вымаўленне [‑тэ], якое з італ. lotteria праз ням. Lotterie ці гал. loterij (Фасмер, 2, 522).

Машта́б ’зменшаная велічыня на карце, плане адлегласці ў натуры’, ’размах, значэнне’ (ТСБМ). Праз польск. мову (mašětab) запазычана з ням. Maßstab ’тс’. Не выключана таксама і запазычанне лексемы з рус. масштаб.

Нітава́ць ’злучаць, склёпваць’ (Нас., Др., Грыг.), ст.-бел. нитовати (1498 г.) ’тс’. Запазычанне з ням. nieten ’тс’ праз польскую мову, параўн. ст.-польск. nitować (Кюнэ, 81; Булыка, Лекс. запазыч., 93).

Падпо́льшчык ’той, хто працуе ва ўмовах падполля’. Да падполле ’дзейнасць, накіраваная супраць улад, якая праходзіць тайна’ < пол (гл.). Калька (або запазычанне) рус. подпо́льщик (Крукоўскі, Уплыў, III). Аналагічна падпо́льшчыца < рус. подпо́льщица.

◎ Пераста́віцца ’памерці’ (Нас.). Адаптаванае запазычанне з рус. преставиться ’тс’, што са ст.-слав. прістлвитн сл ’тс’, якое калькуе грэч. μετατίνεσναι ’быць перамешчаным’ (у іншы свет), параўн. ставіць (Фасмер, 3, 361).

Прыкадо́ліцца ’прыладзіцца’ (Касп.). Прэфіксальнае ўтварэнне ад незафіксаванага *кадо́ліць/кадо́ліцца, параўн. рус. арханг. кодо́лить ’прывязваць каня на пашы’, якія ад кадо́л/кадо́ла ’вяроўка (рознага прызначэння)’ (гл.), што, магчыма, сведчыць пра запазычанне.

Райграс, райграс англійскі ’расліна Llolium perenne L.’ (Кіс.). Запазычанне, хутчэй за ўсё, праз рускую або польскую мову (гл. Нававейскі, Zapożyczenia, 84 < ням. rejgras) з англійскага словазлучэння rye grass ’іржавая трава’.