вёска ў Пінскім р-не Брэсцкай вобл., на р. Стыр. Цэнтр сельсавета і калгаса. За 40 км на ПдУ ад горада і 44 км ад чыг. ст. Пінск, 215 км ад Брэста. 726 ж., 296 двароў (1998). Лясніцтва. Сярэдняя школа, Дом культуры, б-ка, бальніца, амбулаторыя, аптэка, аддз. сувязі. Брацкая магіла сав. воінаў. Помнік землякам, якія загінулі ў Вял.Айч. вайну. Каля вёскі стаянка і паселішча эпохі неаліту і ранняга жал. веку.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
oddalony
oddalon|y
1. аддалены; далёкі;
wioska jest ~a 20 km od miasta — вёска на 20 км аддалена ад горада;
2. звольнены;
~y z zajmowanego stanowiska — звольнены з пасады
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
kraniec
kra|niec
м.кніжн. край; ускраіна; мяжа;
na ~ńcu miasta — на ўскрайку горада;
~niec świata — край свету;
stać na dwóch ~ńcach — займаць супрацьлеглыя пазіцыі; знаходзіцца на розных палюсах
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
centrum
н. цэнтр;
centrum dystrybucji — цэнтр размеркавання (тавараў);
centrum handlowe — гандлёвы цэнтр;
centrum finansowe — фінансавы цэнтр;
centrum miasta — цэнтр горада;
być w centrum zainteresowania (uwagi) — быць у цэнтры ўвагі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ГІЛЬ Мікола
(сапр.Гілевіч Мікалай Сымонавіч; н. 15.6.1936, в. Слабада Лагойскага р-на Мінскай вобл.),
бел. пісьменнік. Скончыў БДУ (1959). З 1961 у газ. «Літаратура і мастацтва» (у 1990—96 гал. рэдактар); у 1972—77 у час. «Маладосць». Друкуецца з 1952. Першая кн. апавяданняў «Ранішнія сны» (1973) прысвечана нашаму сучасніку. Героі Гіля звычайна гараджане ў першым пакаленні, таму характары іх выяўляюцца на псіхал. стыку горада і вёскі. У аповесцях «Слабодскі парламент» (1968), «Вяртанне» (1972), «Тацянін чэрвень» (1976), «Тэлеграма з Кавалевіч» (1981), «Дзень пачаўся» (1984) і інш. выяўляе высокія маральныя якасці вяскоўцаў, спрадвечную нар. мудрасць, вернасць роднаму куту. Упершыню ў бел. л-ры ставіць праблему вяртання былога вяскоўца з горада ў вёску. Піша і для дзяцей («На лясной вуліцы», 1975; «Самы галоўны чалавек», 1980; «Ёсць на зямлі крыніца», 1983). На бел. мову пераклаў раман В.Бубніса «Пад летнім небам», аповесці І.Эркеня «Сям’я Тотаў», «Выстаўка ружаў» (з Л.Каўрус), аповесць «Кат» і раман «Карлік» П.Ф.Лагерквіста (з Г.Шупенькам).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Про́мысел ’здабыванне звяроў, птушак лоўляй, паляваннем’, ’занятак, рамяство як крыніца сродкаў існавання’ (ТСБМ), прамы́сл ’прамысловасць; занятак, рамяство’ (Стан.), ст.-бел.промыслъ ’клопат, апека, нагляд’. Паводле Крамко (Гіст. Лекс., 245), неалагізм XIX ст. Рус.про́мысел ’тс’ < промыслить, прамышлять ’здабыць (здабываць), абзавесціся (абзаводзіцца) нечым’, далей да мысль (Фасмер, 3, 375); укр.про́мисел, про́мисл ’вытворчасць, здабыванне’ (< *promyslъ, ЕСУМ, 4, 597), польск.przemysł ’прыкідка, хуткая рэакцыя; індустрыя’ (< przemyslić ’прадумаць, прыкінуць’, Банькоўскі, 2, 871–872); чэш.průmysl ’знаходлівасць, ініцыятыва, індустрыя’ (з рус.промысел, Махэк₂, 488), славац.priemysel (з чэш.). Запазычанне або калька з рускай, дзе, відаць, з ц.-слав.промыслъ, сінонім провидѣние ’божая ласка, клопат’ (паводле БЕР, 5, 760, — з рус.); усходнеславянская форма захавалася ў назве горадаПеремышль (Банькоўскі, 2, 871). Неаславянізм, што калькуе ням.Industrie?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
назарэ́йцы
(ням. Nazarener, ад ст.-яўр. Nazaret = назва горада, дзе нібыта нарадзіўся Хрыстос)
група нямецкіх і аўстрыйскіх мастакоў-рамантыкаў, што ў пач. 19 ст. працавалі ў Рыме і намагаліся адрадзіць рэлігійнае мастацтва ў духу майстроў сярэдневякоўя і ранняга Адраджэння.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
раён, ‑а, м.
1. Частка тэрыторыі, якая складае адзінае цэлае ў якіх-небудзь (эканамічных, геаграфічных і пад.) адносінах. Прамысловы раён. Раёны крайняй Поўначы.// Частка населенага пункта, вызначаная паводле якіх‑н. прыкмет. Рабочы раён. Жылы раён. Заводскі раён.
2. Месца, прастора, у межах якіх адбываецца якое‑н. дзеянне або на якое распаўсюджваецца дзеянне чаго‑н. Раён абследавання. Раён затаплення. Раён дзеяння партызанскай брыгады.//чаго. Месца, якое прылягае да чаго‑н., размешчанае вакол чаго‑н. Жыць у раёне вакзала. □ Вялікую перспектыву для беларускай хімічнай прамысловасці адкрываюць буйныя запасы нафты ў раёне Рэчыцы.«Звязда».
3. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў СССР у складзе вобласці, краю, рэспублікі, аўтаномнай вобласці, аўтаномнай акругі або ўнутры вялікага горада. Эльбрускі раён Кабардзіна-Балкарскай АССР. Фрунзенскі раён горада Мінска. □ Бумажковы абсталяваліся жыць у Дрыбінскім раёне, у вёсцы Куляшова, Чарняўскага сельсавета.Чорны.//Разм. Адміністрацыйны цэнтр, галоўныя ўстановы такой адзінкі дзяржаўнай тэрыторыі. [Старшыня:] — Я сёння ў раён падскочу з Авяр’янам. Райком выклікае. Пасяўная падыходзіць.Пташнікаў.[Апанаса] паслалі ў раён на курсы механікаў і трактарыстаў.Кавалёў.//Разм. Пра сельскую мясцовасць. Працаваць на раёне. □ За трыма суседнімі столікамі сядзелі мужчыны і хлопцы, вопратка якіх сведчыла, што яны з раёна, з вёскі.Навуменка.
[Фр. rayon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэнтрм. Zéntrum n -s, -tren; Míttelpunkt m -(e)s, -e (асноўныцэнтр);
цэнтр цяжа́руфіз. Schwérpunkt m;
цэнтр го́рада Stádtmitte f -, -n, Stádtinnere (sub) n -n, -n, Zéntrum der Stadt;
адміністрацы́йны цэнтр Verwáltungszentrum n;
знахо́дзіцца ў цэнтры ўва́гі im Brénnpunkt [Míttelpunkt] des Interésses stehen*; гл. тс. асяродак 2.
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ward1[wɔ:d]n.
1. бальні́чная пала́та;
a maternity ward радзі́льнае аддзяле́нне;
an isolation ward ізаля́тар;
a ward attendant саніта́р;
a ward round абхо́д (палат);
ward treatment стацыяна́рнае лячэ́нне;
a ward orderly ня́ня (у шпіталі)
2. адміністрацы́йны раён го́рада, гарадскі́ ўча́стак (у Вялікабрытаніі)
3. падапе́чны;
a ward of courtlaw непаўнале́тні, апяку́н яко́га назнача́ецца судо́м
4. турэ́мная ка́мера;
a death ward ка́мера сме́ртніка
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)