сталя́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Разм.
1. Сталярныя вырабы. Усю зіму пратупаў Карл Раманоўскі ля свае хаты, сам зрабіў усю сталярку, а на вясну яго сям’я мела свой кут на пляцы дзеда Фелікса пад старой грушай-дзічкай. С. Александровіч.
2. Занятак сталярнай справай, рамяство сталяра. Зімою яшчэ сталяркаю [дзед Агей] трохі займаўся: таму заслон зробіць, таму прасніцу альбо матавіла. Крапіва. От праз гэты свой сарваны жывот Іллюк і цяслярства кінуў ды пачаў са сталяркаю цацкацца. Калюга.
3. Сталярня. Дзяўчына бессаромна карысталася яго паслугамі. [Юнак] рашаў за яе задачы, рабіў дамашнія заданні, працаваў у сталярцы, на агародзе. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куто́к, -тка́ м.
1. у́гол; уголо́к;
се́сці ў к. — сесть в у́гол (в уголо́к);
мець свой к. — име́ть свой у́гол (уголо́к);
уту́льны к. — ую́тный уголо́к;
2. у́гол;
здава́ць (найма́ць) к. — сдава́ть (снима́ть) у́гол;
○ жывы́ к. — живо́й уголо́к;
чырво́ны к. — кра́сный уголо́к;
◊ заці́шны к. — ти́хий (укро́мный) уголо́к;
аціра́ць куткі́ — отлы́нивать (уклоня́ться от рабо́ты);
мядзве́джы к. — медве́жий у́гол;
хадзі́ць з кутка́ ў к. — ходи́ть из угла́ в у́гол
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падста́віць сов.
1. в разн. знач. подста́вить;
п. усло́нчык — подста́вить скаме́ечку;
п. плячо́ — подста́вить плечо́;
п. падпо́рку — подста́вить подпо́рку;
п. слана́ пад пе́шку — подста́вить слона́ под пе́шку;
п. галаву́ пад кран — подста́вить го́лову под кран;
п. лі́чбу ў фо́рмулу — подста́вить число́ в фо́рмулу;
2. (пад што) подве́ргнуть (чему);
п. пад небяспе́ку — подве́ргнуть опа́сности;
◊ п. но́жку — подста́вить но́жку;
п. (свой) лоб — подста́вить (свой) лоб;
п. галаву́ — подста́вить го́лову
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усу́нуць сов.
1. вдви́нуть; всу́нуть;
у. шуфля́ду ў стол — вдви́нуть я́щик в стол;
2. вдеть;
у. ні́тку ў іго́лку — вдеть ни́тку в иглу́;
3. всу́нуть, засу́нуть;
у. руку́ ў кішэ́нь — всу́нуть (засу́нуть) ру́ку в карма́н;
4. вста́вить;
у. пяро́ ў ру́чку — вста́вить перо́ в ру́чку;
5. (засунуть куда-л. край чего-л.) запра́вить;
6. разг. (дать в руки) су́нуть;
◊ у. свой нос — су́нуть свой нос
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
state4 [steɪt] v.
1. заяўля́ць, фармулява́ць;
state one’s views выка́зваць свой по́гляд;
state an account дава́ць справазда́чу
2. канстатава́ць, сцвярджа́ць
3. дакла́дна вызнача́ць; устана́ўліваць;
at stated intervals праз вы́значаныя праме́жкі ча́су;
work at hours stated працава́ць у прызна́чаны час;
a stated salary цвёрды акла́д
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
А́АРНЕ (Aarne) Анці Аматус
(5.12.1867, г. Б’ёрнеборг, Фінляндыя — 5.2.1925),
фінскі фалькларыст; прадстаўнік т.зв. фінскай гісторыка-геагр. школы ў фалькларыстыцы. Распрацаваў і абгрунтаваў тэхн. прыёмы параўнальнага метаду, даў узоры яго дастасавання да казак, загадак, песень. Гал. працы: «Паказальнік казачных тыпаў» (1910), «Асновы параўнальнага вывучэння казак» (1913), «Параўнальнае вывучэнне загадак» (т. 1—3, 1918) і інш. На аснове яго паказальніка амер. казкавед С.Томпсан склаў свой «Паказальнік казачных тыпаў» (1928). Міжнар. сістэму класіфікацыі казачных сюжэтаў А.—Томпсана выкарыстаў Л.Р.Бараг у паказальніку «Сюжэты і матывы беларускіх народных казак» (1978).
т. 1, с. 8
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АДАХО́ЎСК1 Хрыстафор
(? — 1661),
ваенны дзеяч ВКЛ. Палкоўнік. Служыў у гусарскай харугве Х.Паца (1648). За свой кошт сфарміраваў харугву лёгкай кавалерыі, на чале якой змагаўся са шведамі ў Жамойці, Інфлянтах і Курляндыі (1655—60). У час вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—67 камандаваў палком, у 1660—61 на чале 15 харугваў удзельнічаў у баях супраць войска Далгарукага на тэр. Беларусі. Удзельнік канфедэрацыі супраць караля Яна II Казіміра, бітвы пад Кушлікамі 1661. Выступіў прыхільнікам замірэння з каралём. Загінуў у час узбр. сутычкі сярод канфедэратаў.
П.Р.Казлоўскі.
т. 1, с. 96
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БАРАВІ́К Даніла
(псеўд.; сапр. імя і гады жыцця невяд.),
аўтар нелегальнай гектаграфічнай брашуры на рус. мове «Пісьмы пра Беларусь. Пісьмо першае». Датавана 16.12.1882. Аўтар, студэнт-беларус Пецярбургскага ун-та, належаў да групы народнікаў. З любоўю пісаў пра свой народ, яго нац. характар. Не бачыў класавага размежавання ў бел. вёсцы, перабольшваў ролю інтэлігенцыі ў справе сац. і нац. вызвалення бел. народа, ставіў перад ёю толькі асветныя задачы.
Тв.:
У кн.: Публицистика белорусских народников. Мн., 1983.
Літ.:
Александровіч С.Х. Пуцявіны роднага слова. Мн., 1971. С. 58—63.
т. 2, с. 286
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЕЙЛЬ (Bayle) П’ер
(18.11.1647, Карла-Бейль, дэп. Ар’еж, Францыя — 28.12.1706),
французскі публіцыст, філосаф, адзін з ранніх прадстаўнікоў франц. Асветніцтва. Праф. Седанскай акадэміі (1675—82) і Ратэрдамскага ун-та (1681—92). Яго светапогляд сфарміраваўся пад уплывам скептыцызму Мантэня, філасофіі Дэкарта, прыродазнаўчанавук. адкрыццяў 17 ст. Асн. твор «Гістарычны і крытычны слоўнік» (т. 1—2, 1695—97) паўплываў на развіццё еўрап. вальнадумства. Ад ідэі верацярпімасці Бейль прыйшоў да рэліг. скептыцызму, крытыкаваў рэліг. догматы і сцвярджаў незалежнасць маралі ад рэлігіі, распаўсюджваючы свой скептыцызм на традыц. філасофію і навуку.
т. 2, с. 375
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАЛЫНЕ́Ц Мікалай Іванавіч
(н. 3.4.1921, в. Цалевічы Слуцкага р-на Мінскай вобл.),
бел. жывапісец. Скончыў Віцебскае маст. вучылішча (1940). Працуе ў жанры партрэта і пейзажа. Аўтар партрэтаў невядомага салдата (1946), франтавой медсястры (1949), мастакоў С.Андруховіча (1964) і Л.Лейтмана (1974), сына Мікалая (1985), лётчыка В.І.Коўзана (1990) і інш.; пейзажаў «Залатая восень», «Рэчка ў Чамярах» (1950), «Млын на Банцараўшчыне» (1955), «Універсітэцкі гарадок» (1995), «Раніца ў Белавежскай пушчы» (1996) і інш. У шматпланавым творы «Касмічная паэма» (1986—94) увасобіў свой погляд на мінулае, сучаснасць і будучыню чалавецтва, на суіснаванне чалавека і прыроды.
т. 3, с. 488
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)