◎ Паўпе́ч (швянч.), паўпечак (паст.) ’лаўка каля печы’ (Сл. ПЗБ). З папеч, папечак, якія з бел. прыпеч, прыпечак, пад уплывам балтыйскіх моў, параўн. літ. ра‑ (дзеяслоўны прэфікс) адпавядае таксама бел. прэфіксу пры‑: padidinti, pakelti ’дадаць, прыбавіць’, padeginti ’прыпячы’ і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

koło

I koł|o

н.

1. круг, кола;

~o ratunkowe — выратавальны круг;

~o sterowe — рулявое (стырнавое) кола;

~o zębate тэх. зубчастае кола;

~o zapasowe — запасное кола;

2. кола; сфера;

~o rodzinne — сямейнае кола;

~a miarodajne — паінфармаваныя колы;

~a rządowe — урадавыя колы;

3. арганізацыя;

~o młodzieżowe — маладзёжная арганізацыя;

~o biegunowe — геагр. палярны круг;

błędne ~o — зачараванае кола;

piąte ~o u wozu — апошняя спіца ў калясніцы;

fortuna ~em się toczy — шчасце зменлівае

II

1. каля, ля;

koło domu — каля хаты;

będę tam koło godziny — я буду там на працягу гадзіны (цягам гадзіны);

2. каля; прыблізна;

ma koło pięćdziesięciu lat — яму каля пяцідзесяці;

było ich koło dwudziestu tysięcy — іх было каля дваццаці тысяч

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

мыша́сты, ‑ая, ‑ае.

Такога колеру, як мыш; шэры. Паблізу ганка стаяў прывязаны да слупка ў плоце асядланы мышасты конь. Хадкевіч. Мышастая «Пабеда» ўжо стаяла каля ганка праўлення. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падшыва́лец, ‑льца, м.

Разм. Тое, што і падшыванец. У нас заўсёды збіраліся дзяўчаты, а дзе былі дзяўчаты, там і хлопцы. Ну і мы, падшывальцы, каля іх круціліся. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пра́сла, ‑а, ж.

Частка агароджы (паміж слупкамі). У пахіленых праслах плоту свістаў асенні вецер. Шарахоўскі. Коні былі прыведзены з начлегу і прывязаны за прасла каля дому гаспадара. Кавалёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыгуме́нне, ‑я, н.

Месца, плошча каля гумна. [Рыгор] падаўся ў двор, прайшоў на прыгуменне і ціхом адчыніў гуменныя дзверы. Чорны. Бацька і Хведзька былі на прыгуменні, ладзілі капец. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыфе́рмскі, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца пры ферме, каля фермы, прызначаны для патрэб фермы. Асабліва ўрадзіла кукуруза на прыфермскім участку, там, дзе працаваў з маткай і хлопцамі Юрка. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́ндус, ‑а, м.

Спец. Нахіленая пляцоўка каля ўваходу ў будынак, якая замяняе сабою лесвіцу, а таксама служыць для ўезду аўтамашын і экіпажаў на мост, у гараж і пад.

[Фр. pente douce — нахілены спуск.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папа́ха, ‑і, ДМ ‑пасе, ж.

Высокая футравая шапка. Каля галоўнай гарадской брамы сабраўся вялікі атрад коннікаў у папахах, у яркім каляровым адзенні і шырокіх шараварах. В. Вольскі.

[Цюрк.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

капаце́ць, ‑ціць; незак.

Разм. Ка́паць часта, буйнымі каплямі. Гразь настала каля ганку, З капяжа ўсё капаціць. Колас. Слёзы капацелі з красак і мачылі вымазаныя дзёгцем боты Базыля. Нікановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)