фантасты́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць фантастычнага; наяўнасці, фантастыкі ў чым‑н. У паляўнічых шмат бывае прыгод, пра якія яны вельмі любяць расказваць. Часамі яны Заводзяць свой расказ да фантастычнасці. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фра́ер, ‑а, м.
Разм. пагард. Пра франтаватага, пустога чалавека. [Сяргей:] — І мой сябрук, Толька Авераў, таксама цяпер дома. — Толька? — Ага. Там такі, пішуць, фраер, зямлі пад сабой не чуе. Ракітны.
[Ад ням. Freier — жаніх.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цыры́каць, ‑ае; незак.
Абзывацца гукамі, падобнымі на «цырык-цырык» (пра птушак, часцей вераб’ёў). У кустах бэзу цырыкаюць вераб’і. «Работніца і сялянка». На плоце скакалі вераб’і і весела цырыкалі. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шарлата́нства, ‑а, н.
Паводзіны, спосаб дзеяння, уласцівы шарлатану; бессаромны падман, разлічаны на няведанне, невуцтва прысутных. Ездзіў у вёску Маркавічы. Там мне расказалі пра адну жанчыну, якая займаецца шарлатанствам. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́лавы, ‑ая, ‑ае.
1. Бясплодны, неаплоднены (пра самак сельскагаспадарчай жывёлы). Ялавая карова.
2. Зроблены з ялаўкі (у 2 знач.). Увайшоўшы ў хату, .. [Андрэй Данілавіч] адразу вызваліўся ад моцных ялавых ботаў. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кватарава́ць ’часова жыць у каго-н., наймаючы кватэру, памяшканне’ (ТСБМ, КЭС, лаг., Янк. I), ’размяшчацца, быць на пастоі (пра войска)’ (ТСБМ). Гл. кватэра 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Пагра́бець, паграбіты ’адубець (пра пальцы)’ (Сл. Брэс.), погрибець, погрибнуць ’тс’ (ТС), пограбітэ ’зрабіцца маларухомым ад холаду’ (Нар. лекс., брэсц.). З польск. pograbieć ’адубець, скарчанець’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мы́лкі, мылкі́ ’(пра бульбу) які не разварваецца’ (шальч., Сл. ПЗБ). Відаць, да му́лкі 1 (гл.). Мена ы > у з’яўляецца характэрнай на балта-слав. паграніччы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мярсіць ’імжыць’ (мядз., Сл. бел. фраз.). Да мараси (гл.). Няпоўнагалоссе — другаснае; адбылося, відаць, пад уплывам літ. merga ’ціхі дождж’, merguöt ’ціха ісці (пра дождж)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кілава́ты ’з грыжай’ (Касп., Некр., Мат. Гом., Мат. АС), ’з нарастамі на карэнні (пра капусту)’ (Шатал., Сл. паўн.-зах.). Гл. кіла 1 і кілавы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)