Verbum

танцава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; незак.

1. што і без дап. Выконваць танец; умець выконваць танцы.

Т. вальс.

І Халімон танцуе, калі яму шанцуе (прыказка).

2. перан. Не стаяць на месцы, пераступаць з нагі на нагу (пра коней).

|| зак. станцава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны (да 1 знач.).

трашчо́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. Прылада, пры дапамозе якой утвараюцца траскучыя гукі.

2. Народны ўдарны музычны інструмент, які складаецца з набору драўляных дошчачак, нанізаных адным канцом на вяроўку.

3. перан. Той (тая), хто многа, не сціхаючы гаворыць; балбатун (балбатуха) (разм.).

|| прым. трашчо́тачны, -ая, -ае.

трыва́лы, -ая, -ае.

1. Устойлівы, моцны, які з цяжкасцю паддаецца разбурэнню, надзейны.

Трывалая апора.

Т. будынак.

2. перан. Вынослівы, стойкі, цярплівы.

Т. чалавек.

Т. характар.

3. Які не мяняецца, надзейны, устойлівы.

Т. мір.

Трывалая эканамічная аснова.

4. Пра яду: сытны, пажыўны (разм.).

Т. абед.

|| наз. трыва́ласць, -і, ж.

трэск, -у, м.

1. Сухі, рэзкі гук, які ўтвараецца пры ламанні, трэсканні, разрыванні і пад. чаго-н.

Т. галля.

2. Шум, які ўтвараецца пры рабоце механізмаў, інструментаў і пад.

Т. матора.

Т. кулямёта.

3. перан. Шуміха, пустая балбатня (разм.).

◊

З трэскам (выгнаць, праваліцца і пад.) — ганебна, з вялікім скандалам.

убра́ць, убяру́, убярэ́ш, убярэ́; убяро́м, убераце́, убяру́ць; -а́ў, -а́ла; убяры́; -а́ны; зак., што.

1. Сабраць ураджай сельскагаспадарчых культур.

У. буракі машынамі.

2. Надаць прыгожы выгляд, упрыгожыць.

У. залу кветкамі.

Іней убраў дрэвы (перан.).

|| незак. убіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. убо́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 знач.).

узвы́сіць, -ы́шу, -ы́сіш, -ы́сіць; -ы́шаны; зак., каго-што.

1. Узняць увысь, падняць вышэй навакольнага (паэт.).

2. перан. Надаць каму-, чаму-н. больш высокае становішча, значэнне.

У. каго-н. у чыіх-н. вачах.

◊

Узвысіць голас — тое, што і павысіць голас.

|| незак. узвыша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. узвышэ́нне, -я, н.

улада́рны, -ая, -ае.

1. Які валодае правам наследавання ўлады.

У. князь.

2. Схільны загадваць, падначальваць сабе; які выражае загад, здольны рабіць моцны ўплыў на каго-н.

У. характар.

У. голас.

3. перан. Неадольны, усемагутны.

У. наступ вясны.

Уладарная сіла натхнення.

|| наз. улада́рнасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

усплы́сці і усплы́ць, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; усплы́ў, -лыла́, -ло́; зак.

1. Узняцца з глыбіні вады на паверхню.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Стаць вядомым, выкрыцца, выявіцца.

Зноў усплыло гэта пытанне.

У. наверх або на паверхню (выявіцца, стаць вядомым).

|| незак. усплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

усялі́ць, усялю́, усе́ліш, усе́ліць; усе́лены; зак.

1. каго (што) у што. Пасяліць на жыхарства.

У. новых жыхароў у кватэру.

2. перан., што ў каго-што. Пасеяць, выклікаць (высок.).

У. надзею ў каго-н. У. трывогу ў сэрца.

|| незак. усяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. усяле́нне, -я, н. (да 1 знач.).

фабрыкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; незак., што.

1. Вырабляць што-н. фабрычным спосабам (уст.).

2. перан. Рабіць ці распаўсюджваць што-н. ілжывае, фальшывае (неадабр.).

Ф. дакументы.

Ф. злосныя плёткі.

|| зак. сфабрыкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны (да 2 знач.).

|| наз. фабрыка́цыя, -і, ж. і фабрыкава́нне, -я, н.