усе́дзець, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак.

1. (пераважна з адмоўем «не»). Утрымацца ў сядзячым становішчы, не падаючы пры штуршках, гайданні і пад. [Конь], нарэшце, ірвануў, ды так, што цётка не ўседзела і навалілася на воз. Ус.

2. Застацца сядзець, знаходзіцца на месцы. Калі бацька пайшоў, Таццяна не магла адна ўседзець у хаце і зноў выйшла на вуліцу, накіравалася да школы. Шамякін. Турбавала яго [Я. Коласа] і тое, што часам улетку стаяла суш. Тады цяжка было паэту ўседзець за пісьмовым сталом. С. Александровіч. Львіцы — як толькі могуць уседзець яны ў адной клетцы! — з чыста жаночай цікавасцю паглядалі праз краты: што робіцца на белым свеце? Лужанін. // Прабыць некаторы час без работы. Я знаю — Ўседзець не змаглі б Без справы там і вы, Калі б пачулі, Як іграў Наш Пецька Канцавы. Кірэенка.

3. перан.; (пераважна з адмоўем «не»). Змагчы ўтрымацца на якой‑н. пасадзе. Ды час прабіў. Дыхнула бура.. Не ўседзеў цар у сваіх мурах. Колас. [Сыч:] — Дзе тут уседзець у нас, ды яшчэ доктару біялагічных навук! Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

на́спа

1. Насыпаны земляны вал (Слаўг.).

2. Малады лес на аблозе, пераважна бярозавы (Віц. Нік. 1895); наогул малады лясок (Лёзн. Касп.). Тое ж на́спачка, на́сыпка (Віц. Нік. 1895).

2. Гай на высокім месцы, якое выступае сярод навакольных нізін і роўнядзей (Віц. Нік. 1895).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

авантуры́н

(фр. aventurine)

1) разнавіднасць дробназярністага кварцу пераважна бура-чырвонага колеру; выкарыстоўваецца для мастацкіх і ювелірных вырабаў;

2) гатунак шкла.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

адвербіяліза́цыя

(ад лац. adverbium = прыслоўе)

лінгв. пераход слоў іншых часцін мовы (пераважна назоўнікаў і прыметнікаў) у прыслоўі (напр. вечар — вечарам).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

акліматызава́ць

[ад лац. ас = да + клімат]

прыстасаваць расліну, жывёліну да новага клімату, да жыцця ў новых геаграфічных, пераважна кліматычных умовах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

амфіпро́ра

(н.-лац. amphiprora)

аднаклетачная дыятомавая водарасць сям. навікулавых, якая пашырана пераважна ў саленаватаводных і марскіх вадаёмах, радзей у прэснаводных.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

анапо́рдум

(н.-лац. опорогdum)

травяністая расліна сям. складанакветных з лілова-пурпуровымі кветкамі, пашыраная пераважна ў Міжземнамор’і; на Беларусі трапляецца рэдка.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

антыло́па

(фр. antilope, ад с.-гр. antholops)

жвачная парнакапытная жывёла сям. пустарогіх, якая пашырана пераважна ў Афрыцы і Паўд. Азіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

апендыкуля́рыі

(н.-лац. арpendicularia, ад лац. appendicula = дадатак)

клас марскіх хордавых жывёл падтыпу тунікатаў пашыраны пераважна ў верхніх слаях вады.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

веро́ніка

(н.-лац. veronica)

травяністая расліна сям. залознікавых, пашыраная пераважна ва ўмераных і халодных зонах; некаторыя віды вырошчваюцца як дэкаратыўныя.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)