па 1,
Спалучэнне з прыназоўнікам «па» выражае:
Прасторавыя адносіны
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Часавыя адносіны
7.
8.
9.
10.
11.
Аб’ектныя адносіны
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Размеркавальныя адносіны
18.
Колькасныя адносіны
19.
Адносіны спосабу дзеяння
20.
Прычынныя адносіны
21.
22.
Мэтавыя адносіны
23.
па 2,
Асобная фігура ў танцы; танцавальны крок.
[Фр. pas — крок.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адзі́н, аднаго́,
1. Лік.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ста́віць, стаўлю, ставіш, ставіць;
1. Прымушаць або памагаць каму‑н. устаць, заняць дзе‑н. месца стоячы.
2. Размяшчаць, умацоўваць што‑н. вертыкальна.
3. Прызначаць на якую‑н. работу, прапаноўваць рабіць што‑н.
4. Размяшчаць на якой‑н. пазіцыі (для абароны, нагляду і пад.).
5.
6.
7. Устанаўліваць што‑н. для абслугі, для якога‑н. дзеяння.
8. Расстаўляць па пэўнае месца, у пэўным парадку.
9. Размяшчаць якім‑н. чынам, надаваць чаму‑н. патрэбную, пэўную позу.
10. Рабіць метку, знак і пад. на паверхні чаго‑н.
11. Арганізоўваць, наладжваць.
12. Будаваць, майстраваць.
13. Ажыццяўляць пастаноўку на сцэне.
14. і
15. Вучыць правільнаму валоданню (голасам, дыханнем і пад.).
16. Высоўваць, выстаўляць, прапаноўваць (для разгляду, выканання і пад.).
17. У спалучэнні з некаторымі назоўнікамі абазначае: лічыць чым‑н., разглядаць як‑н. што‑н.
18. Нарыхтоўваць, складаючы якім‑н. чынам.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
go2
1. ісці́, хадзі́ць; е́хаць;
go by car/bus/train е́хаць машы́най/аўто́бусам/цягніко́м;
go by air ляце́ць самалётам;
go by sea плыць мо́рам;
go on foot ісці́ пе́шшу
2. выхо́дзіць, адыхо́дзіць; выязджа́ць, ад’язджа́ць;
3. працава́ць, дзе́йнічаць (пра механізмы, машыны
4. рабі́цца, станаві́цца (звычайна азначае змену ў горшы бок);
5. (at)
1) энергі́чна ўзя́цца за што
2) кі́дацца на каго́
6. (by)
1) прахо́дзіць, міна́ць (пра час);
as the years go by з ця́гам ча́су;
2) дзе́йнічаць (згодна з чым
go by the rules трыма́цца пра́вілаў;
7. (for)
1)
2) падаба́цца;
3) спрабава́ць атрыма́ць або́ вы́йграць што
4) ты́чыцца, даты́чыцца;
8. (into)
1) увахо́дзіць;
2) уніка́ць; растлума́чваць; разгляда́ць;
9. (through)
1) перажыва́ць; перано́сіць;
2) прагляда́ць; правяра́ць;
3) патра́ціць;
4) быць прыня́тым (пра закон, план
5) (with) здзе́йсніць; I can’t go through with the plan. Я не магу здзейсніць гэты план.
10. (with) падыхо́дзіць, пасава́ць;
11. (without) абыхо́дзіцца (без);
♦
it goes without saying само́ сабо́й зразуме́ла;
be going to do
go about
1. займа́цца;
2. пачына́ць;
3. хадзі́ць (пра чуткі);
go ahead
1. пачына́ць;
2. праця́гваць; Work is going ahead. Работа працягваецца.
go along
1. ісці́, ру́хацца
2. праця́гваць
3. (with) згаджа́цца; падтры́мліваць;
go around
1. быць распаўсю́джаным (пра хваробы);
2. (with) сустрака́цца; вадзі́цца;
go back
1. вярта́цца
2. браць пача́так;
3. (on) паруша́ць (абяцанне, дагавор і да т.п);
go down
1. зніжа́цца; ру́хацца ўні́з;
2. тану́ць;
3. увайсці́ ў гісто́рыю, захава́цца ў вяка́х;
4. (with)
5. : She went down on her knees. Яна ўкленчыла.
go in
1. схава́цца за хма́ру (пра сонца, месяц)
2.
go in for a competition браць удзе́л у ко́нкурсе
3. (for) займа́цца; захапля́цца;
go off
1. узарва́цца; стрэ́ліць;
2. пачу́цца (пра званок, гудок
3. пагарша́цца;
4. адключа́цца;
5.
6. (with)
go on
1. адбыва́цца;
2. праця́гваць; праця́гвацца;
3. прахо́дзіць, міна́ць (пра час);
4. пача́ць дзе́йнічаць; уключа́ць, уключа́цца;
5.
♦ Go on (with you)!
be going on with
go out
1. выхо́дзіць з до́му (асабліва для ўцехі, забаў);
2. вы́ехаць, пае́хаць (звычайна далёка ці на доўгі час);
3. (рэгуля́рна) сустрака́цца, ба́віць час (з кім
4. ту́хнуць, га́снуць (пра агонь, святло)
5. выхо́дзіць з мо́ды
6. быва́ць на лю́дзях/у кампа́ніі;
go over
1. агляда́ць; правяра́ць;
go over the account прагляда́ць раху́нкі
2. паўтара́ць;
3. (to) пайсці́, схадзі́ць;
4. (to) перае́хаць;
5. перайсці́;
go round
go under
1. тану́ць
2. гі́нуць;
go up
1. узраста́ць; павялі́чвацца;
2. падніма́цца, падыма́цца;
3. будава́цца;
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
а 1,
1. Першая літара беларускага алфавіта.
2. Галосны гук сярэдняга рада ніжняга пад’ёму, які вымаўляецца без удзелу губ.
•••
а 2,
I.
1. Ужываецца для сувязі процілеглых сказаў і членаў сказа; адпавядае словам: «наадварот», «але».
2. Злучае аднародныя члены сказа і сказы з узаемным выключэннем (звычайна пры наяўнасці адмоўя ў першай частцы сказа); адпавядае слову «наадварот».
3. Злучае сказы, у адным з якіх выказваецца неадпаведнасць таму, што магчыма ці неабходна пры тых умовах, аб якіх гаворыцца ў другім сказе; адпавядае словам: «аднак», «але».
4. Ужываецца для сувязі сказаў і членаў сказа з уступальным проціпастаўленнем [звычайна пры наяўнасці ў адной з састаўных частак сказа прыслоўяў «яшчэ», «ужо» і часціц «усё», «усё (ж) такі»]; адпавядае выразам: «тым не менш»; «усё такі».
II.
Ужываецца для сувязі сказаў і членаў сказа з такім проціпастаўленнем, пры якім новае паведамленне непасрэдна не вынікае са зместу папярэдняга; адпавядае выразам: што датычыцца, у той час як.
III.
1. Ужываецца пры далучэнні аднатыпных сказаў і членаў сказа з паслядоўным чаргаваннем з’яў і падзей або пры паслядоўным апісанні іх.
2. Ужываецца пры далучэнні аднатыпных сказаў і членаў сказа з часавай паслядоўнасцю (звычайна ў спалучэнні з прыслоўямі часу або словамі, якія абазначаюць час).
3. Далучае групы слоў і сказы, якія ўдакладняюць, развіваюць або паясняюць выказаную думку.
4. Па сувязі з папярэдняй думкай далучае сказы з адценнем супастаўлення, у якіх раскрываецца або высвятляецца сутнасць сказанага.
5. Ужываецца пры нечаканым пераходзе да другой думкі або тэмы выказвання (у мове адной асобы або дыялогу).
6. Ужываецца ў пачатку рэплікі, якой пачынаецца гутарка.
•••
а 3,
1.
2.
а 4,
1. Перадае прыпамінанне, пазнаванне, здагадку, здзіўленне.
2. Перадае прыкрасць, абурэнне, пагрозу, зларадства.
3. Перадае жах, адчай, боль і пад.
4. Перадае ўзмацненне эмацыянальнай выразнасці выказвання.
а 5,
Спалучэнне з прыназоўнікам «а» выражае:
Часавыя адносіны
Ужываецца, каб паказаць дакладны або прыблізны час дзеяння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
з (перед некоторыми сочетаниями согласных — са)
1. с
2. с
3. с
4. с
5. с
6. с
7. с
8. с
9. с
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стая́ць, стаю́, стаі́ш, стаі́ць; стаі́м, стаіце́;
1. Знаходзіцца на нагах у вертыкальным становішчы, не рухаючыся з месца (пра чалавека, жывёлу).
2. Выконваць якую‑н. работу, займацца якой‑н. справай, звязанай са знаходжаннем на нагах.
3. Быць нерухомым, не рухацца з месца (пра чалавека, жывёлу).
4. Не працаваць (пра завод, фабрыку або механізмы і пад.).
5. Быць устаноўленым, умацаваным на чым‑н., на якой‑н. апоры; трымацца, знаходзіцца на чым‑н.
6. Мець часовае месцазнаходжанне, размяшчацца дзе‑н. (на адпачынку, пастоі, стаянцы).
7. Займаць баявую пазіцыю, размяшчацца на якім‑н. участку мясцовасці для вядзення баявых аперацый.
8. Мужна і стойка трымацца ў баі, не адступаць, вытрымліваць націск.
9.
10. Знаходзіцца, размяшчацца дзе‑н.
11. Існаваць, быць на свеце.
12. Мець патрэбу ў разглядзе, вырашэнні, пераадоленні.
13. Трымацца, панаваць, быць (пра стан чаго‑н.).
14. Пастаянна быць у памяці, перад вачамі (пра якія‑н. думкі, уяўленні і пад.).
15. Трымацца на якім‑н. узроўні, займаць якое‑н. становішча.
16. У прыназоўнікавых спалучэннях з некаторымі назоўнікамі ўжываецца ў значэнні: займаць тое або іншае становішча ў грамадстве, мець грамадскую значнасць (сярод каго‑, чаго‑н. або ў адносінах да каго‑, чаго‑н.).
17.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АЛЖЫ́Р,
АНДР (Аль-Джумхурыя аль-Джазаірыя Дэмакратыя аш-Шаабія), дзяржава ў
Дзяржаўны лад. Паводле канстытуцыі 1989 Алжыр —
Прырода. Краіна невысокіх гор і ўзвышаных раўнін. На
Насельніцтва. Жывуць арабы (80%), берберы (каля 20%; кабілы шаўіі, туарэгі і
Сярэдняя працягласць жыцця мужчын 59, жанчын 62 гады. Узровень нараджальнасці 32 на 1
Гісторыя. Сляды першабытнага чалавека на
Палітычныя партыі і грамадскія арганізацыі. Фронт
Гаспадарка. Пасля атрымання незалежнасці для Алжыра характэрны высокі ўзровень нацыяналізацыі прыродных рэсурсаў, прам-сці, транспарту, фінансаў і
Узброеныя сілы Алжыра:
Асвета, навуковыя і культурна-асветныя ўстановы. Сістэма адукацыі Алжыра склалася ў выніку рэформаў 1970-х
Друк, радыё, тэлебачанне. У Алжыры больш за 150
Літаратура. Развіваецца на арабскай, кабільскай і
Архітэктура і выяўленчае мастацтва.
Музыка Алжыра мае шмат агульнага з музыкай Туніса, Марока,
Тэатр.
Кіно.
Літ.:
Алжир: (справ.). М., 1977;
Ланда Р.Г. Кризис колониального режима в Алжире, 1931—1954. М., 1980;
Яго ж. История алжирской революции, 1954—62. М., 1983.
П.І.Рогач (прырода, гаспадарка), У.С.Кошалеў (гісторыя), Б.А.Лазука (
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ісці́, іду, ідзеш, ідзе; ідзём, ідзяце, ідуць;
1. Перамяшчацца, перасоўвацца ў прасторы:
а) Рухацца, ступаючы нагамі, робячы крокі (пра чалавека і жывёлу); крочыць.
б) Ехаць, плысці, ляцець (пра сродкі перамяшчэння).
в) Быць у дарозе, будучы адасланым куды‑н. (пра пісьмы, пасылкі, кантэйнеры і інш.).
2.
3.
4.
5.
6. Набліжацца, з’яўляцца адкуль‑н.
7.
8.
9. Рассцілацца, пралягаць; мець пэўны кірунак, цягнуцца.
10. Дзейнічаць, працаваць (пра механізмы, машыны і пад.).
11. Капаць, цячы, ляцець (пра ападкі).
12. Мінаць, працякаць, праходзіць у часе.
13. Цягнуцца, працягвацца.
14. Мець месца, адбывацца, праходзіць.
15. Весці пачатак, паходзіць ад чаго‑н.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
з 1,
1. Дзевятая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «зэ».
2. Звонкі, свісцячы, пярэднеязычны, шчылінны зычны гук.
з 2 і са,
Спалучэнне з прыназоўнікам «з» выражае:
Прасторавыя адносіны
1.
2.
3.
Часавыя адносіны
4.
5.
Прычынныя адносіны
6.
7.
Акалічнасныя адносіны
8.
9.
10.
11.
Мэтавыя адносіны
12.
Азначальныя адносіны
13.
14.
15.
16.
17.
Колькасныя адносіны
18.
19.
20.
21.
Аб’ектныя адносіны
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
Абмежавальныя адносіны
36.
Адносіны сумеснасці
37.
Адносіны ўласцівасці
38.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)