Кука́н ’шнурок, на які нанізваецца злоўленая рыба’ (Сцяшк.), ’нізка рыбы’ (Сл. паўн.-зах.). Да кука1 (гл.), паколькі гэта назва звязана з глушэннем рыбы. Першапачаткова кукан ’нізка глушанай рыбы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ружа́нец, ‑нца, м.
У некаторых хрысціян — шнурок з нанізанымі на ім пацеркамі для адлічвання прачытаных малітваў або паклонаў у часе малітвы. Бабулька сядзела на сонечным баку гары і высушанымі, як курыныя лапы, рукамі перабірала чорныя гарошыны ружанца.Карпюк.
•••
Ні да танца, ні да ружанцагл. танец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сіне́ль ‘шнурок з аксаміцістым ворсам’ (ТСБМ), сена́лька ‘стужка, каснік’ (Сцяшк. Сл.). Праз рус.сине́ль ‘аксамітны махровы шнур’ з франц.chenille ‘тс’, што да народналац.canicula ‘вусень, сабачка’ ад canis ‘сабака’ (Фасмер, 3, 624; ЕСУМ, 5, 235).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
упле́сцісов.
1. вплести́; ввить; ввяза́ть;
у. сту́жку ў касу́ — вплести́ ле́нту в ко́су;
у. ў шнуро́к залату́ю ні́тку — вплести́ (ввить) в шнуро́к золоту́ю нить;
2.разг. (втянуть, вовлечь) впу́тать;
3. (израсходовать всё) уплести́;
усе́ ні́ткі ўпляла́ ў адзі́н по́яс — все ни́тки уплела́ в оди́н по́яс;
4. (съесть) уплести́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скаку́ха, ‑і, ДМ ‑кусе, ж.
Разм.
1.Жан.да скакун (у 3, 4 знач.). Глянь на Рыту Наскакуху, Колькі спрыту, Колькі руху: Скок ды скок Цераз шнурок.А. Александровіч.
2. Танец або песня хуткага рытму. А потым прыйшоў баяніст, расцягнуў мяхі ды польку, такую нястрымную скакуху ўдарыў.Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
cord[kɔ:d]n.
1. вяро́ўка, або́рка, шнуро́к, матузо́к
2.electr. шнур
3.anat. звя́зка;
vocal cords галасавы́я звя́зкі
4.pl.cordsinfml штаны́ з рубча́стага плі́су або́ вельве́ту
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
пралажы́ць, ‑лажу, ‑ложыш, ‑ложыць; зак., што.
Тое, што і пракласці. Вузкакалейку пралажылі і па ёй тралююць бярвенне, возяць ваганеткамі торф.Сачанка.Дзед паказаў мне «шнурок», які толькі што пралажыў ліс.Мыслівец.
•••
Грудзьмі пралажыць сабе дарогу — тое, што і грудзьмі пракласці сабе дарогу (гл. пракласці).
Пралажыць дарогу — тое, што і пракласці дарогу (гл. пракласці).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БУ́ЛА
(ад лац. bulla шарык),
1) у сярэднявеччы віслая металічная (са свінцу, серабра, золата) пячатка, якая змацоўвала папскі, імператарскі, каралеўскі, княжацкі дакумент, а таксама назва адпаведнага дакумента. Назва паходзіць ад металічных шарыкаў, праз якія працягваўся шнурок і на якіх адціскаўся адбітак спец. шчыпцамі — булаторыямі. У Рыме булы з’явіліся ў канцы 4 ст. З канца 10 ст. вядомы на Русі. Свінцовыя булы і тыпалагічна блізкія да іх пломбы 12 ст. знойдзены ў Брэсце, Ваўкавыску, Віцебску, Гродне, Мінску, Тураве і інш. Пячаткі тыпу булы полацкага кн.Ізяслава Уладзіміравіча і Ефрасінні Полацкай выяўлены ў Ноўгарадзе.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Старажня́ ‘рыбалоўная снасць (рагулька з шнурам)’ (маг., Помнікі гісторыі і культуры Беларусі, 1972, 4, 56), сторо́жня ‘стаўная вуда на шчупакоў’ (ТС, Нар. Гом.). Да старажыць ‘пільнаваць’, параўн. сто́рож ‘стаўная вуда на шчупакоў; нацягнуты шнурок у рыбалоўнай прыладзе, які сігналізуе аб наяўнасці злоўленай рыбы’ (ТС). Гл. стораж.