Чалавек, які спецыяльна пасылаецца з якім‑н. спешным даручэннем. Паслаць нарачным. □ [Дзяншчык:] — Ад генерала нарачны прыбыў.М. Ткачоў.Рыгор Хмара адразу зразумеў: калі выклікаў яго Мурашоў з нарачным у такі гарачы час, значыць, справа сур’ёзная.Лукша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БО́НДАР Павел Пятровіч
(н. 30.3.1952, г.п. Лоеў Гомельскай вобл.),
бел. мастак дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. Скончыў Бел.тэатр.-маст.ін-т (1978). Працуе ў галіне габелена, маст. афармлення інтэр’ераў. Асн. работы: габелены «Кветкі» (1981, гасцініца «Кастрычніцкая» ў Мінску), «Беларусь» (1982, з Н.Пілюзінай, гандлёвая палата Беларусі), трыптых «Купалле» (1991, Мазырскае муз. вучылішча), серыя габеленаў-ручнікоў «Хмара» (1994), «Маленне аб дажджы» (1995), «Дакрананне» (1996). Іл.гл. да арт.Габелен.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Wólke
f -, -n во́блака, хма́ра
die ~ zieht sich zusámmen — хма́ра згушча́ецца
der Hímmel ist ganz mit ~n bedéckt — не́ба заця́гнута хма́рамі
j-n in die ~n erhében* — перан. ве́льмі [залі́шне] расхва́льваць каго́-н.
in den ~n schwében — луна́ць у абло́ках
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
су́піцца, ‑плюся, ‑пішся, ‑піцца; незак.
Разм. Пахмурна ссоўвацца (пра бровы). // Хмурыцца, дзьмуцца (пра чалавека). [Маці:] — Дачушка, не супся. Я нічога не ўкрала. Чаго я буду маўчаць?Ермаловіч./уперан.ужыв.А неба ўсё супілася, цямнела. Вялізная чорная хмара плыла над галавою.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нефелагіле́я
(ад гр. nephele = хмара + гілея)
трапічны вечназялёны лес, які пакрывае горныя схілы на вышыні звыш 2000 м у раёнах з пастаяннымі туманамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Туля́г ‘вялікае воблака, хмара’ (І. Пташнікаў), туля́х ‘светлае воблака ў пагодлівы дзень’ (віл., ЛА, 5), туля́г, тулягі́ ‘воблакі’ (віл., ЛА, 2). Да туля́цца (гл.), метафара на базе туляга ‘вандроўнік, валацуга’, параўн. іншыя метафарычныя назвы хмар і аблокаў: дзед (мін., ЛА, 2), буго́р (гом., ЛА, 2); апошняе Непакупны (Мовознавство, 1998, 2–3, 62–77) параўноўвае з літ.gùburas ‘бугор’, ‘хмара’ і адпаведнымі з’явамі ў іншых мовах, што дазваляе трактаваць іх як семантычную індаеўрапейскую ўніверсалію. Форма м. р. туляг, магчыма, пад уплывам во́блак м. р. (Некр. і Байк. і інш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заху́таць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Шчыльна абхінуць, укрыць чым‑н. Стоцкі ўжо захутаў галаву ў жорсткую інтэрнацкую коўдру, маўчаў.Карпюк.Маёр паправіў на хлопчыку коўдру, захутаў.. дачку.Даніленка.//перан. Абвалачы (пра хмары, дым і пад.). Неба захутала суцэльная нерухомая хмара.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
іржаны́іржаны́, ‑ая, ‑ое.
Жытні, аржаны. Пахла прэллю са страхі, токам, свежай, нядаўна памалочанай іржаной саломай.Мележ.Над спелым іржаным полем, хаваючы сонца і блакіт неба, павольна паўзла густая хмара.Мыслівец.Люблю я прыволле Шырокіх палёў, Зялёнае мора Ржаных каласоў.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
о́блакоср.
1. во́блака, -ка ср.; (туча)хма́ра, -ры ж.;
грозово́е о́блако навальні́чная хма́ра;
дождевы́е облака́ дажджавы́я во́блакі (абло́кі);
кучевы́е облака́ кучавы́я во́блакі (абло́кі);
2.перен. (клуб дыма, пыли и т. п.) во́блака, -ка ср., хма́ра, -ры ж.;
дымово́е о́блаковоен. дымаво́е во́блака;
3.перен. цень, род. це́ню м.; хмуры́нка, -кі ж.;
о́блако гру́сти цень сму́тку;
◊
с облако́в свали́ться з не́ба звалі́цца;
под облака́ми пад не́бам;
до облако́в да не́ба;
уноси́ться в облака́, носи́ться в облака́х луна́ць у надхма́р’і.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)