пот пот, род. по́ту м., мн. паты́, -то́ў;

◊

в по́те лица́ у по́це чала́;

до седьмо́го по́та да сёмага по́ту;

крова́вый пот крыва́вы пот;

по́том и кро́вью по́там і кро́ўю (крывёю);

вогна́ть в пот увагна́ць у пот;

согна́ть семь пото́в сагна́ць сем пато́ў;

семь пото́в сошло́ сем пато́ў сышло́;

облива́ться по́том абліва́цца по́там.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

магі́ла ж. Grab n -(e)s, Gräber;

бра́цкая магі́ла Mássengrab n;

◊

да (са́май) магі́лы bis über das Grab;

капа́ць каму-н. магі́лу gégen j-n Intrígen [Ränke] schmíeden;

стая́ць адно́й наго́й у магі́ле, глядзе́ць у магі́лу, быць на краі́ магі́лы mit éinem Fuß [Bein] im Grábe stehen*, am Rand des Grábes stehen*;

увагна́ць [зве́сці] у магі́лу каго-н. j-n ins Grab [an den Rand des Grábes] bríngen*;

ле́гчы ў магі́лу, знайсці́ магі́лу stérben* vi (s)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

моги́ла ж. магі́ла, -лы ж.; (только о яме) дол, род. до́лу м.;

вы́рыть моги́лу вы́капаць магі́лу (дол);

◊

свести́ в моги́лу увагна́ць у магі́лу;

сойти́ в моги́лу сысці́ ў магі́лу;

быть одно́й ного́й в моги́ле быць адно́й наго́й у магі́ле;

на краю́ моги́лы на краі́ магі́лы;

унести́ (с собо́й) в моги́лу забра́ць (з сабо́й) у магі́лу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

магі́ла, ‑ы, ж.

1. Яма для пахавання памёрлых. Капаць магілу. Засыпаць магілу. // Месца пахавання каго‑н., а таксама насып на гэтым месцы. Я ўсё шукаю матчыну магілу І не магу знайсці пасля вайны. Грахоўскі. // Месца, дзе загінуў хто‑н. Сябры, што загад атрымалі, Магутнаю рушылі сілай, І Прыпяці бурныя хвалі Для ворагаў сталі магілай. Нядзведскі.

2. у знач. вык. Разм. Аб чым‑н. вельмі небяспечным; смерць. Выйдзеш на дарогу, трапіш на фашысцкі патруль — і магіла. Новікаў.

3. у знач. вык. Разм. Будзе захавана ў тайне, у таямніцы. [Бондар:] — Вас, хлопцы, прашу — пра сямейны лагер ні гуку. Ведаем адны мы і — каб магіла. Навуменка.

•••

Брацкая магіла — агульная магіла воінаў, змагароў, загінуўшых за якую‑н. справу.

Адной нагой у магіле (стаяць) гл. нага.

Глядзець у магілу гл. глядзець.

Гнаць у магілу гл. гнаць.

Да (самай) магілы — да самай смерці.

Загнаць (увагнаць, звесці) у магілу гл. загнаць.

Знайсці магілу гл. знайсці.

Капаць магілу гл. капаць.

Легчы ў магілу гл. легчы.

На краі магілы гл. край.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гроб м.

1. труна́, -ны́ ж., дамаві́на, -ны ж.;

2. уст. (могила) магі́ла, -лы ж.; (смерть) смерць, род. сме́рці ж.;

◊

вогна́ть в гроб увагна́ць у магі́лу;

по гроб (жи́зни) да магі́лы (да сме́рці);

стоя́ть одно́й ного́й в гробу́ стая́ць адно́й наго́й у магі́ле;

в гроб гляде́ть (смотре́ть) глядзе́ць у магі́лу;

хоть в гроб ложи́сь хоць у труну́ кладзі́ся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

упра́віць, упраўлю, управіш, управіць; зак., каго-што.

1. Уставіць на месца што‑н. вывіхнутае. Дзед Беласпай управіў Паўліку вывіхнуты сустаў, і хлопчык ужо мог наступаць на хворую нагу. Беразняк.

2. Разм. Усунуць, уставіць што‑н. куды‑н. Шульц раздзьмуў мяхі і ўправіў у агонь кавалак жалеза. Гартны. Каб зрабіць больш-менш паслухмяным [бугая], яму патрэбна было ўправіць у ноздры кальцо. Ракітны.

3. Разм. Аддаць, прадаць. [Залман:] — Гэтулькі лесу чорту лысаму ўправіць! Лобан.

4. Разм. Даць увязнуць, увагнаць у што‑н. вязкае, грузкае. Так управіў воз у гразь, што ледзь выцягнулі. □ Цётка Іваніха зачыняе вароты, паказвае на дарогу: — Глядзіце ж, кабылу на.. грэблі не ўпраўце. Васілевіч.

5. Разм. Дагледзець, зрабіць усё па гаспадарцы. Маці працавала, мабыць, больш за нас усіх, разам узятых. Падумаць толькі! Дагледзець скаціну, управіць гаспадарку, напрасці і наткаць палатна і сукна на ўсю сям’ю. Дубоўка. [Андрэіха:] — Ай, Яўхім! Дзе б ты адным сваім канём дзве гаспадаркі ўправіў. Чарнышэвіч. Прошаным канём гаспадаркі не ўправіш. Прыказка.

6. перан. Разм. Загубіць каго‑, што‑н. Прыпала Зося губамі да болькі і заекатала, зайшлася з плачу.. Валасы рвала на сабе, праклінала, што сама сваё дзіця ўправіла. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пот (род. по́ту) м., в разн. знач. пот; (на теле — ещё) испа́рина ж.;

◊ по́там і крывёю (кро́ўю) — по́том и кро́вью;

сагна́ць сем пато́ў — (з каго) согна́ть семь пото́в (с кого);

сышло́ сем пато́ў — сошло́ семь пото́в;

увагна́ць (кі́нуць) у п. — вогна́ть (бро́сить) в пот;

абліва́цца по́там — облива́ться по́том;

да сёмага по́ту — до седьмо́го по́та;

цыга́нскі п. — цыга́нский пот;

крыва́вы п. — крова́вый пот;

пакры́цца хало́дным по́там — покры́ться холо́дным по́том

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пот м. фізіял., тс. перан. Schweiß m -es;

хало́дны пот kálter Schweiß;

абліва́ючыся потам schwéißgebadet, schwéißbedeckt, schwéißtriefend;

вы́церці пот з тва́ру sich den Schweiß von der Stirn wíschen;

кро́плі поту вы́ступілі ў яго́ на ілбе́ der Schweiß stand ihm auf der Stirn, der Schweiß trat ihm auf die Stirn;

яго́ кі́нула ў пот er geriet [kam] in Schwítzen;

◊

у по́це чала́ свайго́ im Schwéiße séines [íhres, méines і г. д.] Ángesicht(e)s;

ён атрыма́ў гэ́та потам і крывёю das hat ihn viel Schweißgekóstet;

увагна́ць у пот ins Schwítzen bríngen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

магі́ла ж.

1. моги́ла;

вы́капаць ~лу — вы́рыть моги́лу;

2. перен., разг. (конец, смерть) гроб м.;

○ бра́цкая м. — бра́тская моги́ла;

◊ глядзе́ць у ~лу — смотре́ть в моги́лу;

зве́сці (увагна́ць) у ~лу — свести́ в моги́лу, вогна́ть в гроб;

адно́й наго́й у ~ле стая́ць — одно́й ного́й в моги́ле стоя́ть;

сысці́ ў ~лу — сойти́ в моги́лу;

гарба́тага м. вы́правіць — горба́того моги́ла испра́вит;

забі́ць асі́навы кол у ~лу — заби́ть оси́новый кол в моги́лу;

капа́ць ~лу — (каму) копа́ть моги́лу (кому);

ле́гчы ў ~лу (зямлю́) — лечь в моги́лу (в зе́млю)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уложи́ть сов.

1. (положить) пакла́сці, мног. пакла́сці, пасклада́ць, паскла́дваць;

уложи́ть на дива́н пакла́сці на кана́пу;

уложи́ть все кни́ги в я́щик пакла́сці (пасклада́ць, паскла́дваць) усе́ кні́гі ў скры́нку;

2. (положить спать) пакла́сці, укла́сці (спаць), мног. пакла́сці (спаць);

3. (расположить в определённом порядке) укла́сці; (сложить) скла́сці, мног. пасклада́ць, паскла́дваць;

4. (уместить) разг. укла́сці;

5. (обложить) абкла́сці, мног. паабклада́ць, паабкла́дваць; (выложить) вы́класці, мног. павыклада́ць, павыкла́дваць; см. укла́дывать;

6. (убить) разг. забі́ць;

он уложи́л двух за́йцев ён забі́ў двух за́йцаў;

◊

уложи́ть в гроб увагна́ць у магі́лу;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)