стэнакарды́я, -і, ж.

Адна з форм ішэмічнай хваробы сэрца, захворванне сардэчных артэрый.

|| прым. стэнакарды́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Рычард I (Львінае Сэрца) 6/135

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ды́каць

‘прысядаць, рабіць рэверанс; павольна, нібы прысядаючы, ісці; моцна біцца (пра сэрца); трэсціся’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ды́каю ды́каем
2-я ас. ды́каеш ды́каеце
3-я ас. ды́кае ды́каюць
Прошлы час
м. ды́каў ды́калі
ж. ды́кала
н. ды́кала
Загадны лад
2-я ас. ды́кай ды́кайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ды́каючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

раскво́льваць

‘зрабіць каго-небудзь больш кволым; выклікаць пачуццё міласэрнасці (расквольваць сэрца)’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. раскво́льваю раскво́льваем
2-я ас. раскво́льваеш раскво́льваеце
3-я ас. раскво́львае раскво́льваюць
Прошлы час
м. раскво́льваў раскво́львалі
ж. раскво́львала
н. раскво́львала
Загадны лад
2-я ас. раскво́львай раскво́львайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час раскво́льваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сашчамі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -шчэ́міцца; зак. (разм.).

1. Шчыльна самкнуцца, злучыцца (пра зубы, пальцы і пад.).

2. перан. Пра сэрца, душу: адчуць боль, цяжар пад уплывам якога-н. пачуцця.

Ад жалю сашчамілася сэрца.

|| незак. сашчамля́цца, -я́ецца і сашчэ́млівацца, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

по́ўніцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -іцца; незак.

Напаўняцца.

Сэрца поўніцца радасцю.

Лес поўніўся птушыным спевам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жа́льба, -ы, ж.

1. Смутак, туга, шкадаванне.

Ж. сэрца.

2. Скарга, нараканне.

Затоеная ж. падступала да горла.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лі́вер, -у, м.

Прадукт з печані, лёгкага, сэрца, селязёнкі забойнай жывёлы.

|| прым. лі́верны, -ая, -ае.

Ліверная каўбаса.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Се́рца ‘сэрца’ (Бяльк., Сл. ПЗБ), се́рцэ ‘сэрца’, ‘гнеў’, ‘прыхільнасць’ (Нас.), ‘сэрца’, ‘гнеў’ (Пятк. 2), ‘сэрца’, ‘стрыжань’, ‘біла звана’ (ТС), ст.-бел. сердце ‘сэрца’ (Альтбаўэр), серъдце ‘тс’ (Скарына; паводле Карскага (1, 256) — “графічнае ъ”), серцо ‘тс’ (Карскі 1, 172); сюды ж серцаві́на ‘стрыжань, цвёрдая драўніна’ (Бяльк., Мат. Гом., брасл., Сл. ПЗБ). На пэўнай частцы моўнай тэрыторыі ўжываецца паралельна з сэ́рца (гл.), параўн. sérce альбо siérce (Пятк. 2).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

стук¹, -у, м.

1. Кароткі адрывісты гук, шум ад удару, ад падзення цвёрдых прадметаў.

С. сякеры аб бервяно.

2. Удар, які апавяшчае аб прыходзе або просьбе дазволіць зайсці.

С. у акно.

Увайсці са стукам.

3. Шум, які ўтвараецца рытмічнымі скарачэннямі сэрца.

Слухаць с. сэрца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)