меркантылі́зм, -у, м.

1. Эканамічная тэорыя і палітыка гандлёвай буржуазіі Еўропы 16—18 стст., накіраваная на стымуляванне экспарту для перавышэння яго над імпартам з мэтай прыцягнення грошай у краіну.

2. перан. Дробязная ашчаднасць, гандлярства (кніжн.).

|| прым. меркантылісты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хаза́ры, -аў, адз. хаза́р, -а, м.

Цюркамоўны вандроўны народ, які ўтварыў у 7—10 стст. дзяржаву з тэрыторыяй ад ніжняй Волгі да Каўказа і Паўночнага Прычарнамор’я.

|| ж. хаза́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. хаза́рскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жэма́йты, нескл., н.

Старажытнае літоўскае племя, якое ў 13–15 стст. жыло ў заходняй частцы Літвы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ра́тман, ‑а, м.

Гіст. Член органа гарадскога ўпраўлення (магістрата, ратушы) у Расіі ў 18–19 стст.

[Ням. Ratmann.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

табулату́ра, ‑ы, ж.

Літарная і лічбавая сістэмы запісу музыкі ў еўрапейскіх краінах у 15–17 стст.

[Ад лац. tabula — дошка, табліца.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фланкёр, ‑а, м.

Уст. Дазорцы ў саставе бакавой або галаўной аховы ў кавалерыі 18–19 стст.

[Ад фр. flanqueur.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

янсені́зм, ‑у, м.

Гіст. Рэлігійная рэфармісцкая плынь у каталіцкай царкве 17–18 стст., блізкая да кальвінізму.

[Ад імя яго заснавальніка галандскага багаслова К. Янсенія.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інквізі́цыя, -і, ж.

1. У 13-19 стст.: следчы і карны орган каталіцкай царквы, які дзейнічаў крайне жорсткімі метадамі ў барацьбе з ерэтыкамі.

Іспанская і.

2. перан. Мучэнне, катаванне.

Гэта не жыццё, а і.

|| прым. інквізіцы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ша́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. У Расіі ў 17—19 стст: часовае палявое чатырохвугольнае ўмацаванне; акоп.

2. Верагодная магчымасць ажыццяўлення чаго-н.

Шанцы на поспех.

Не ўпусціць шанцу.

Апошні ш.

|| прым. ша́нцавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Ш. інструмент.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павы́тчык, ‑а, м.

Гіст. Службовая асоба канцылярыі, якая кіравала справаводствам у судзе ў Расіі 16–17 стст.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)