fördern

vt

1) спрыя́ць, садзе́йнічаць (чаму-н.)

die Wíssenschaft ~ — ру́хаць напе́рад наву́ку

2) горн. здабыва́ць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Сце́паць ’калаціць’ (ТС), ’паціскаць плячыма’ (Стан.), сцёпаць ’рухаць, варушыць’ (Сцяшк. Сл.), сцепану́ць ’упасці, шлёпнуць’ (Нар. Гом.), сцепану́ць ’тармаснуць’ (Янк. 3.), сцепену́ць ’калатнуць’, стыпыну́тэ ’тс’ (драг., Ск. нар. мовы), сцепену́цца, сцепну́цца ’калатнуцца’ (ТС). Да цепаць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ківа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. што. Рухаць з боку ў бок або зверху ўніз; хістаць.

К. слупок.

2. чым. Утвараць хістальныя рухі чым-н.

Сосны ківаюць верхавінамі.

К. нагой.

3. Лёгкім нахілам галавы выказваць знак прывітання, адабрэння і пад.

4. Рухам галавы, пальца падзываць каго-н. да сябе, падаваць якія-н. знакі.

◊

Нечага (няма чаго) на бога ківаць (разм.) — не варта апраўдвацца, звальваць віну на іншых.

|| аднакр. кіўну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. ківа́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Кляха́ты ’з тоўстымі шырокімі бёдрамі’ (Сл. паўн.-зах.). Магчыма, да klęsati. Параўн. балг. клѐвам ’рухаць ніжняй часткай тулава’. Але незафіксаванае^ лексем у іншых дыялектах і фанетычныя цяжкасці прыводзяць да праблематычнасці гэтага супастаўлення. Параўн. Трубачоў, Эт. сл., 10, 36–37.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

impel

[ɪmˈpel]

v.t. (-ll-)

1) прымуша́ць, падганя́ць, паганя́ць

2) ру́хаць, пхаць; гна́ць, прыганя́ць

The wind impelled the boat to shore — Ве́цер прыгна́ў чо́вен да бе́рагу

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

мата́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак.

1. што. Віць, навіваць, накручваць.

М. ніткі.

2. чым. Рухаць з боку ў бок, махаць чым-н.

М. галавой.

3. Хутка ісці, бегчы куды-н.; уцякаць, паспешна выбірацца адкуль-н. (разм., груб.).

Матай адсюль!

|| зак. намата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 1 знач.); наз. намо́тка, -і, ДМ -тцы, ж. (да 1 знач.).

|| аднакр. матну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 2 знач.).

|| наз. мата́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

|| прым. мата́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Лягу́шкацца ’гушкацца’ (зэльв., Сцяшк. Сл.). У выніку кантамінацыі лексем ⁺ляга́цца ’калыхацца, гайдацца’ (параўн. арханг., наўг., валаг. лягаться ’тс’) і гу́шкацца ’гойдацца’. Лексема ляга́цца ’хістацца’ з’яўляецца роднаснай з чэш. líhati ’рухаць, шавяліць’, літ. lingúoti ’калыхаць’ і г. д. Гл. ля́га 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Матаха́цца, мотоха́тысь ’поркацца’ (Клім.). Укр. мотуша́ти ’рухаць, шавяліць’, рус. перм. мото́ха ’дарэмная трата часу’, тул. мотоши́ться ’шавяліцца’, тамб. мату́шиться, наўг., цвяр., разан. матуси́ться, моту́ситься, мату́ситься ’паволі, не хочучы рабіць што-небудзь’, матусить ’хадзіць туды-сюды’. Глухі варыянт да мадзёхацца (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кра́таць

1. (рухаць, варушыць) bewégen vt, in Bewégung setzen; schíeben* vt; verrücken vt, verschíeben* vt (перасоўваць); vórwärts schíeben*;

2. (варушыць) bewégen vt, rühren vt, wénden vt (разм)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

то́ргаць

1. zúpfen vt; rücken vt (рухаць); zíehen* vi (за што-н an D);

2. (пра боль):

у мяне́ то́ргае па́лец ich habe ein Réißen im Fínger

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)