Ма́зкі ’аб які можна запэцкацца’, ’які лёгка пэцкаецца, маркі’ (ТСБМ — прыметнік, утвораны ад асновы maz‑ > мазь (гл.) і суф. ‑ъk(jь)).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жа́гляўка ’мурашка’ (Янк. I). Як і жа́гліўка (гл.), відаць, да жыга́ць ’калоць; кусаць’ (гл.) праз прыметнік на ‑ляв‑ (*жаглявая мурашка ’куслівая мурашка’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карнаву́хі ’з адрэзанымі або абвіслымі вушамі’ (Нас., Шат., Касп., Бяльк., Гарэц., Др.-Падб., Жыв. сл.). Складаны прыметнік. Першая аснова да карна́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лабане́ць ’сваволіць, балавацца’ (Сцяшк.). Балтызм. Параўн. літ. lebenii ’віляць’, якое з’яўляецца семантычна тоесным да літ. vizginti; ад апошняга прыметнік vizgūs ’жвавы, свавольны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мужаве́нь ’малады, жанаты мужчына’ (Касп.). Да муж (гл.) > прыметнік мужаў. Аб суфіксе ‑авень са значэннем ’носьбіт адзнакі’ гл. Сцяцко, Афікс. наз., 143.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пу́хны ’пышны’: пухныя пончкі (гродз., Сл. ПЗБ). Прыметнік на -//- (‑ьn‑) ад пу́хаць (*puxati), паралельны да пухлы (суф. ‑л‑), гл. таксама пухоны, пушоны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Здро́вя ’здароўе’ (Сл. паўн.-зах.). З польск. zdrowie (гл. здаровы, здравы); здровый вядома ўжо ст.-бел. (Булыка, Запазыч., 120; Булахаў, Прыметнік, 3, 80).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прадлу́жыць ’прадоўжыць’ (ашм., Сл. ПЗБ). З польск. przedłużyć ’тс’. Ад гэтага ж кораня утвораны па беларускай мадэлі прыметнік прадаўгаваты (шальч., Сл. ПЗБ) ’прадаўгаваты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адно́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Які вызначаецца пры супастаўленні, параўнанні з чым‑н.; рэальны, правільны толькі пры пэўных умовах. Абсалютная і адносная ісціна. □ [Заранік:] — А наконт глухамані, дык гэта разуменне адноснае: не такія мясціны ў нас ператвараюцца, ды так шпарка, што, прыехаўшы туды сёння, вы не пазнаеце, што было там учора. Хадкевіч. // Прыкметны толькі пры супастаўленні з чым‑н. менш значным, адчувальным; параўнальна невялікі. Але генерал.. меў рацыю: гэта было адноснае зацішша. Мележ.
2. У граматыцы — які паказвае адносіны да чаго‑н., між чым‑н. Адносны прыметнік. Адносны займеннік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вяцьві́сты ’галінасты’ (Бяльк., КТС). Рус. ветвистый ’тс’. Прыметнік ад *ветвь з суф. ‑іст‑ аналагічна рус. ці хутчэй аднаго з ім паходжання. Параўн. ве́цвійка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)