Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
запе́ніццасов.
1. запе́ниться; вспе́ниться;
2. (о лошади) взмы́литься;
3.: ён аж ~ніўся у него́ да́же пе́на на губа́х появи́лась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Піня́ць, фалькл.піняці ’наракаць, дакараць’ (віц., Рам. 3), ’злаваць, папікаць’, піняцца ’скардзіцца, злавацца’ (Бяльк.). КЭСРЯ, 332 выводзяць ад пеня, якое са ст.-слав.пена ’штраф’ < пят. росна < ст.-грэч.ποινή ’пакаранне’. Гл. таксама пянягща ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ábschaum
m -(e)s
1) пе́на, на́кіп; шлак
2) ахво́сце
~ der Ménschheit — адкі́ды грама́дства
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
слі́наж.фізіял. Spéichel m -s; Géifer m -s (пенакаля рота);
выдзяле́нне слі́ныфізіял. Spéichelabsonderung f -, -en;
змачы́ць слі́найéinspeicheln vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Дзягно́ ’ежа з канапель’ (Бяльк., Касп.). Параўн. рус.дыял.пск.дягно́ ’пена пры кіпячэнні тоўчанага канаплянага семя’. Трубачоў (Эт. сл., 5, 25–26) параўноўвае гэтыя словы з рус.дягло́ ’малокі ў рыбы’ і аб’ядноўвае іх пад праформай dęg(ъ)no, dęg(ъ)lo.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
на́кіп, ‑у, м.
1.Пена, якая ўтвараецца на паверхні вадкасці пры кіпенні. Накіп на супе.// Цвёрды асадак на ўнутраных сценках чайніка, катла і іншай пасуды, у якой кіпяцяць ваду.
2.перан. Тое, што накіпела ў сэрцы, душы; цяжкае пачуццё ад непрыемнай падзеі, размовы і інш. На душы было лёгка і светла, нібы.. [Максім] раптам змыў увесь накіп.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абкі́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Кідаючы, пакрыць што‑н. чым‑н.; абсыпаць. Нібыта нейкая дзівосная духмяная пена акіянскага прыбою абкідала гэтыя дрэвы.Дубоўка.// Абкласці, абсыпаць што‑н. з бакоў. Апусціўшы слупы, іх абкідалі ў яме каменнем і зямлёю.Пташнікаў.//безас. Пакрыць высыпкай. Губы абкідала.
2. Абшыць берагі тканіны. Абкідаць швы.
абкіда́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак.да абкі́даць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Забе́л ’зашчэп у бервяне пры адпілоўванні’ (Бяльк.). Рус.арханг.забе́л ’ачышчаная ад кары вяршыня кала’. Бяссуфіксны наз ад дзеяслова забяліць, як і забел ’дадатак у ежу’ (Касп.). Параўн. чэш.záběl ’пена пры квашанні піва і інш.’ Пры ачышчэнні ад кары дрэва робіцца белым, адкуль і забел. Гл. белы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гарцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; незак.
1. Па-маладзецку ездзіць верхам, красуючыся спрытнай пасадкай. Па вуліцах усюды гарцавалі — красаваліся на конях хвацкія камбрыгі і начштабы са сваімі «світамі», разведчыкі, сувязныя.Мележ.// Гулліва бегчы або тупаць, падскокваць на месцы (пра каня). Гарцавалі пародзістыя.. коні, фыркалі, грызлі цуглі, камякамі падала пена.Гурскі.
2.Разм. Бегаць, скакаць. Цыбаты падлетак, падскокваючы і выбрыкваючы, гарцаваў па тратуары.Самуйлёнак.
[Польск. harcovac з венг.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)